PIT: Opodatkowanie usług agroturystycznych

Te cztery warianty opodatkowania to:

a) całkowite zwolnienie z podatku dochodowego,

b) opodatkowanie kartą podatkową,

c) opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym,

d) opodatkowanie według zasad ogólnych.

Przy czym warianty b) – d) dotyczą osób, które nie korzystają ze zwolnienia podatkowego wskazanego w lit. a).

Czasami bez obciążenia

Całkowitemu zwolnieniu z podatku dochodowego podlegają dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza pięciu (art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT).

Należy zwrócić uwagę na warunki tego zwolnienia:

- pokoje gościnne muszą się znajdować w budynkach mieszkalnych, a nie w innych budynkach, a budynki mieszkalne muszą być położone na terenach wiejskich oraz w obrębie gospodarstwa rolnego (zob. np. postanowienie Urzędu Skarbowego Łódź-Polesie z 9 marca 2006 r., IA-415/46/2005 oraz interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 3 sierpnia 2009 r., IPPB1/415-392/09-4/EC),

- liczba pokoi nie może przekraczać pięciu; brak jest przy tym limitu miejsc noclegowych w tych pokojach,

- zwolnieniu nie podlegają inne usługi świadczone gościom (usługi rekreacyjne, itp.), co wynika wprost z brzmienia ww. przepisu ustawy, który wymienia jedynie usługi wynajmu oraz wyżywienia, a pomija wszelkie inne usługi świadczone przez rolnika turystom.

Kiedy można stosować kartę

Jeżeli usługi polegają na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym na wydawaniu posiłków), a łączna liczba pokoi (w tym także w domkach turystycznych) nie przekracza 12, to możliwe jest skorzystanie z opodatkowania przy zastosowaniu karty podatkowej (art. 23 ust. 1a ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; dalej: ustawa o podatku zryczałtowanym).

W takim przypadku podatnik opłaca comiesięczną zaliczkę na podatek dochodowy w stałej wysokości niezależnej od wysokości faktycznego przychodu. Zaliczka zależna jest od liczby mieszkańców miejscowości, w której świadczone są usługi i wynosi:

- 59–135 zł/mc w miejscowości do 5000 osób,

- 108–236 zł/mc w miejscowości od 5 000 do 20 000 osób,

- 210–425 zł/mc w miejscowości powyżej 20 000 osób.

Dokładna stawka podatku określana jest przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego na wniosek podatnika. Co ważne, zgodnie z objaśnieniami do części XII tabeli (będącej załącznikiem nr 3 do ustawy o podatku zryczałtowanym) – usługi te można prowadzić przy zatrudnieniu nie więcej niż dwóch pracowników lub dwóch pełnoletnich członków rodziny, nie wyłączając małżonka.

Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.

Podatnicy ci są jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, o których mowa w odrębnych przepisach, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi. Muszą także przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę.

Opodatkowanie kartą podatkową możliwe jest również w zakresie sprzedaży posiłków w mieszkaniach. Wysokość podatku zależna jest od liczby posiłków wydawanych w ciągu doby.

Stosownie do art. 25 ust. 1 ustawy o podatku zryczałtowanym, podatnicy podlegają opodatkowaniu w formie karty podatkowej, jeżeli:

1. złożą wniosek o zastosowanie opodatkowania w tej formie,

2. we wniosku tym zgłoszą prowadzenie działalności wymienionej w jednej z 12 części tabeli będącej załącznikiem nr 3 do ustawy o podatku zryczałtowanym,

3. przy prowadzeniu działalności nie korzystają z usług osób niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne,

4. nie prowadzą, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w art. 23 ustawy o podatku zryczałtowanym, innej pozarolniczej działalności gospodarczej,

5. małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie,

6. nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych, na podstawie odrębnych przepisów, podatkiem akcyzowym,

7. pozarolnicza działalność gospodarcza zgłoszona we wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty nie jest prowadzona poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ryczałt ewidencjonowany

Usługi zakwaterowania (bez limitu miejsc), a także usługi związane z rekreacją, kulturą i sportem mogą zostać opodatkowanie podatkiem zryczałtowanym w wysokości 17 proc. przychodów, którego nie pomniejsza się o koszty jego uzyskania (art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. e ustawy o podatku zryczałtowanym). Podatnik może jednak dokonać odliczeń od przychodów w zakresie wskazanym w art. 11 i art. 13 tej ustawy.

W odróżnieniu od opodatkowania kartą podatkową, podatnicy opodatkowani w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, są obowiązani posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów, prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia oraz, odrębnie za każdy rok podatkowy, ewidencję przychodów, a także sporządzać spis z natury na dzień zaprowadzenia ewidencji oraz na koniec każdego roku podatkowego, a także składać roczne zeznanie podatkowe.

Z drugiej jednak strony, do podatników wybierających tę formę opodatkowania zastosowanie znajdują zwolnienia, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 43, 46, 47a, 47c, 111, 114, 122, 125, 129, 136 i 137 ustawy o PIT. Oznacza to m.in., że rolnik opodatkowujący swoje przychody ryczałtem, w przypadku zaistnienia przesłanek z art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT, może skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku dochodowego.

Przykładowo, jeśli rolnik korzystający z tej formy opodatkowania wynajmuje maksymalnie pięć pokoi w budynkach mieszkalnych na terenie swojego gospodarstwa rolnego położonego na wsi, to będzie również korzystał w tym zakresie z całkowitego zwolnienia od podatku.

Pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za dany rok podatkowy, podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika nie później niż do 20 stycznia roku podatkowego.

Natomiast podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego musi to zrobić do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Jeżeli do 20 stycznia roku podatkowego podatnik nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej lub nie dokonał wyboru innej formy opodatkowania, uważa się, że nadal prowadzi działalność opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Według zasad ogólnych

Skorzystanie z opodatkowania kartą podatkową albo ryczałtem ewidencjonowanym wymaga wyboru tej formy opodatkowania przy rozpoczynaniu działalności gospodarczej albo zgłoszenia wyboru właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 20 stycznia roku, od którego zamierza się korzystać z danej formy opodatkowania.

Brak zgłoszenia oznacza, że podatek będzie rozliczany przez przedsiębiorcę na zasadach ogólnych. Do rozważenia pozostają zatem dwie pozostałe formy opodatkowania:

- zasady ogólne (podatek według skali podatkowej 18 proc. i 32 proc.),

- podatek liniowy w wysokości 19 proc.

Zastosowanie zasad ogólnych korzystniejsze jest wtedy, gdy dochód roczny nie przekracza kwoty 85 528 zł. W takim wypadku podatek wynosi 18 proc. minus kwota zmniejszająca podatek – 556 zł 02 gr. Dodatkowo, stosowanie zasad ogólnych umożliwia korzystanie z ulg w podatku dochodowym przysługującym osobom fizycznym. Większość tych ulg jest natomiast niedostępna dla osób korzystających z opodatkowania podatkiem liniowym.

Podatek liniowy wynosi w każdym przypadku – niezależnie od wysokości dochodu – 19 proc. Jest on zatem korzystny w przypadku osiągania dochodów powyżej kwoty 85 528 zł. Dzięki temu bowiem unika się opłacania podatku według drugiego progu skali podatkowej (32 proc.).

VAT: ważny jest limit sprzedaży

Obecnie zwolnieniu od podatku od towarów i usług podlegają podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku (art. 113 ustawy o VAT).

Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych jest zwolniony z VAT, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy tej kwoty, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym.

Zwolnienie to przysługuje, co do zasady (wyłączenia od zwolnienia zawiera art. 113 ust. 3 ustawy), niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności. Mogą zatem z niego korzystać zarówno osoby prowadzące działalność agroturystyczną, jak również wyko- nujący usługi, które nie spełniają przesłanek uznania ich za taką działalność.

Trzeba się liczyć z przekwalifikowaniem

Wynajmowanie turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi nie przekracza pięciu, zostało w art. 1a ust. 2 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych wyłączone z pojęcia działalności gospodarczej. Pokoje takie podlegają zatem opodatkowaniu tak, jak pomieszczenia mieszkalne.

Osoby wynajmujące większą liczbę pokoi niż pięć lub też wynajmujące pokoje poza budynkami mieszkalnymi i poza terenami wiejskimi muszą liczyć się z przekwalifikowaniem dotychczasowego przeznaczenia budynków na przeznaczenie ich do działalności gospodarczej, co wiąże się z istotnym podwyższeniem stawki podatku. To samo dotyczy osób, które nie mają stałego miejsca pobytu na terenie danej gminy.

Faktura albo rachunek

Jeżeli rolnik świadczący usługi agroturystyczne wykonuje je wyłącznie w zakresie zwolnionym od podatku dochodowego (wynajem pokoi oraz sprzedaż posiłków domowych), to nie ma żadnych dodatkowych obowiązków dotyczących tego podatku.

Jeśli uzyskuje przychody również z innej działalności, np. świadczy usługi turystom, czy organizuje imprezy okolicznościowe, to przychody te powinien rozliczać tak, jak przychody z działalności gospodarczej – na jeden ze sposobów wymienionych wyżej.

Fakt zwolnienia rolnika z VAT nie zwalnia go z obowiązku wystawiania rachunków dla gości. Każda osoba świadcząca odpłatnie usługi ma prawo i obowiązek wystawiać na życzenie klienta odpowiedni rachunek albo fakturę. Podatnicy VAT wystawiają faktury według zasad określonych w rozporządzeniem ministra finansów z 28 marca 2011 r. w sprawie faktur.

Osoby zwolnione z VAT wystawiają rachunki, które powinny spełniać przynajmniej minimalne wymagania dla tzw. dowodów księgowych. Dowód księgowy powinien zawierać przynajmniej:

- określenie rodzaju dowodu (np. rachunek),

- określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej (kwaterodawca – zamawiający),

- opis operacji oraz jej wartość,

- datę wystawienia,

- podpis wystawcy.

—Michał Koralewski radca prawny, doradca RPK KSU przy Agencji Rozwoju Pomorza S.A.