Rozliczenie pracy cudzoziemca w Polsce

Obowiązek podatkowy osób zagranicznych nie mających w Polsce miejsca zamieszkania reguluje art. 3 ust. 2a oraz art. 4a ustawy o PIT. Według tych przepisów osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, to podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Polski uważa się m.in. dochody z pracy wykonywanej w Polsce na podstawie stosunku pracy. Przepis ten stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Przykład

Obywatel Słowacji na stałe zamieszkały w Słowacji był zatrudniony w dwóch państwach: w Polsce i w Słowacji, w niezależnych od siebie firmach. Od stycznia do sierpnia 2012 roku pracował w słowackiej spółce na terenie Słowacji i tam miał wypłacane wynagrodzenie oraz tam podlegał ubezpieczeniu społecznemu.

Natomiast od września do grudnia 2012 r. zatrudniony był w Polsce na umowę o pracę w polskiej firmie. Wynagrodzenie za czas pracy w Polsce zostało wypłacone przez polskiego pracodawcę i składki ubezpieczeniowe również rozliczono w Polsce.

Czy w takiej sytuacji obywatel Słowacji powinien opodatkować swoje dochody na terenie Słowacji, bo tam ma stałe miejsce zamieszkania, czy w Polsce?

W tym przypadku pracownik będący rezydentem Słowacji i zatrudniony w polskiej firmie z siedzibą w Polsce, będzie podlegał w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Oznacza to, że będzie opodatkowany w Polsce tylko z dochodów osiągniętych w Polsce.

Co wynika z konwencji

Zasady opodatkowania dochodów uzyskanych w Polsce przez osobę posiadającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych na terytorium Słowacji z tytułu zatrudnienia w polskiej firmie reguluje art. 15 ust. 1 i 2 umowy między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Słowacką w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku z 18 sierpnia 1994 r. (DzU z 1996 r. nr 30, poz. 131).

Zgodnie z postanowieniami tej umowy osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie (tj. w rozpatrywanym przez nas przypadku – w Słowacji), która otrzymuje dochody z pracy najemnej, podlega opodatkowaniu tylko w tym państwie. Jeżeli praca wykonywana jest w drugim umawiającym się państwie (tu: w Polsce), to otrzymane za nią wynagrodzenie musi być opodatkowane w tym drugim państwie (czyli w Polsce).

Jest jeden wyjątek

Osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie, a więc w Słowacji, która otrzymuje wynagrodzenie z pracy najemnej wykonywanej w drugim umawiającym się państwie, czyli w Polsce, podlega opodatkowaniu wyłącznie w pierwszym wymienionym państwie, tj. Słowacji, jeżeli zostaną łącznie spełnione następujące warunki:

a) odbiorca przebywa w drugim państwie przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni podczas każdego dwunastomiesięcznego okresu, i

b) wynagrodzenia są wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim państwie (w Polsce), i

c) wynagrodzenia nie są ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim państwie.

W omawianym przypadku dochody osiągnięte przez obywatela Słowacji na terytorium Polski będą opodatkowane w Polsce, zgodnie z art. 15 ust. 1 umowy, ponieważ praca jest przez niego wykonywana w Polsce.

Jednocześnie według art. 15 ust. 2 umowy nie został spełniony warunek wymieniony w punkcie b) umowy, gdyż wynagrodzenie wypłacił pracodawca mający siedzibę w Polsce. To również przemawia za tym, że dochód słowackiego pracownika będzie opodatkowany w Polsce.

Płatnik pobiera daninę

Od przychodów osiągniętych w Polsce przez pracownika ze Słowacji płatnik musi obliczyć i pobrać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych zgodnie z art. 31 i 32 ustawy o PIT. Ponadto płatnik, zgodnie z art. 38 i 39 tej ustawy, ma obowiązek przesłać do urzędu skarbowego właściwego dla swojej siedziby deklarację PIT-4R. Musi także sporządzić i przekazać słowackiemu pracownikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu dla opodatkowania osób zagranicznych informację o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek, czyli PIT-11.

Należy złożyć zeznanie

Na podstawie uzyskanej od pracodawcy informacji PIT-11 pracownik ma obowiązek wykazać dochód osiągnięty w Polsce w zeznaniu podatkowym. Formularzem do tego przeznaczonym jest PIT-37. Zeznanie podatkowe pracownik – cudzoziemiec składa w urzędzie skarbowym właściwym dla opodatkowania osób zagranicznych w terminie do 30 kwietnia następnego roku po roku podatkowym. Natomiast z dochodów uzyskanych w Słowacji cudzoziemiec musi się rozliczyć w Słowacji.

Według zasad dotyczących ubezpieczeń społecznych obowiązujących w krajach UE, osoby podlegają ubezpieczeniu w tym kraju, w którym pracują. Jednak na mocy art. 13.1 rozporządzenia Rady i Parlamentu WE 883/2004 pracownik może podlegać ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego UE, na terenie którego ma miejsce zamieszkania, jeżeli jest zatrudniony przez różnych pracodawców, którzy mają siedziby w różnych państwach członkowskich.

Składki na zaświadczeniu

Aby to było możliwe, słowacki pracownik musiałby wystąpić do słowackiego odpowiednika ZUS-u z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o ustawodawstwie właściwym, czyli zaświadczenia potwierdzającego, że może być oskładkowany według ustawodawstwa słowackiego. Do poświadczenia ustawodawstwa mającego zastosowanie w zakresie ubezpieczenia społecznego stosuje się tzw. zaświadczenie A1. Zaświadczenie takie jest dla polskiego ZUS-u dowodem na brak obowiązku składkowego w Polsce.

Jeżeli pracownik ze Słowacji nie będzie posiadał dokumentu A1, to jego przychód zostanie oskładkowany w Polsce według przepisów w zakresie ubezpieczeń społecznych obowiązujących w Polsce. Przy ubezpieczeniu zdrowotnym obowiązują takie same zasady, jak przy ubezpieczeniu społecznym.