Jak obliczać zwolnienia inwestycyjne w specjalnych strefach ekonomicznych

Zasady kalkulacji wielkości pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcy strefowemu w formie zwolnienia z podatku dochodowego (CIT lub PIT) zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 grudnia 2008 r. w sprawie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom działającym na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenach specjalnych stref ekonomicznych (DzU nr 232, poz. 1548 ze zm.; dalej: rozporządzenie strefowe).

Jakie przysługują limity

Dostępna pula pomocy publicznej, przysługującej przedsiębiorcy prowadzącemu działalność na terenie SSE, stanowi iloczyn maksymalnej intensywności pomocy oraz kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą.

Chodzi tu o koszty nowej inwestycji, określone w § 6 ust. 1 rozporządzenia strefowego, lub dwuletnie koszty pracy nowo zatrudnionych pracowników, w zależności od formy pomocy, z której korzysta przedsiębiorca. W dalszej części artykułu omówione zostanie rozliczenie pomocy publicznej na przykładzie kosztów inwestycji. Z tego właśnie tytułu z pomocy publicznej korzysta większość przedsiębiorców strefowych.

Maksymalna intensywność pomocy oznacza współczynnik procentowy, odnoszony do kosztów kwalifikowanych celem wyznaczenia maksymalnego pułapu pomocy publicznej. Jego wielkość jest uzależniona od obszaru, na którym realizowany jest dany projekt inwestycyjny:

- 30 proc. w woj. mazowieckim;

- 40 proc. dla woj. pomorskiego, zachodniopomorskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego i śląskiego;

- 50 proc. na obszarach pozostałych województw.

Wpływ na maksymalną intensywność pomocy ma również wielkość przedsiębiorstwa. W przypadku małych i średnich przedsiębiorców intensywność podwyższa się odpowiednio o 20 i o 10 punktów procentowych.

Duże projekty inaczej

Odrębne zasady kalkulacji wielkości pomocy publicznej dotyczą pomocy udzielanej przedsiębiorcy na realizację tzw. dużego projektu inwestycyjnego.

Rozporządzenie strefowe definiuje duży projekt inwestycyjny jako nową inwestycję podjętą w okresie 3 lat przez jednego lub kilku przedsiębiorców, w przypadku której środki trwałe są połączone ze sobą w sposób ekonomicznie niepodzielny oraz której koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą przekraczają równowartość 50 mln euro (obliczone według kursu NBP z dnia udzielenia zezwolenia).

W takim przypadku maksymalna wartość pomocy, z której może skorzystać przedsiębiorca realizujący duży projekt inwestycyjny, jest ustalana jako iloczyn intensywności pomocy dla danego obszaru lokalizacji inwestycji oraz określonej rozporządzeniem części kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą (tzw. kosztów kwalifikowanych). Kwotę kosztów ustala się jako sumę:

- całości kosztów kwalifikowanych do wysokości odpowiadającej równowartości 50 mln euro;

- 50 proc. kwoty kosztów kwalifikowanych powyżej równowartości 50 mln euro i jednocześnie nieprzekraczającej równowartości 100 mln euro;

- 34 proc. kwoty kosztów kwalifikowanych przekraczającej równowartość 100 mln euro.

Przykład kalkulacji dla dużego projektu podajemy obok w ramce.

Obowiązki przedsiębiorców

Rozporządzenie strefowe nakłada na przedsiębiorców strefowych obowiązek dyskontowania kosztów inwestycji oraz wielkości pomocy (zwolnienia z podatku dochodowego).

Zabieg ten ma na celu sprowadzenie wartości poniesionych wydatków inwestycyjnych kwalifikujących się do objęcia pomocą (będącej podstawą kalkulacji dostępnej puli pomocy) oraz wartości otrzymanej pomocy do wartości porównywalnych. „Wspólnym mianownikiem" będzie tutaj wartość na dzień uzyskania zezwolenia. Porównanie obu wartości pozwala ustalić wielkość pomocy pozostałej do wykorzystania, poprzez pomniejszenie limitu przysługującej pomocy o pomoc dotychczas uzyskaną.

Zasady dyskontowania wartości poniesionych wydatków i otrzymanej pomocy określa § 7 rozporządzenia strefowego. Punktem wyjścia do dyskontowania jest opracowanie zestawień odnoszących się obu powyższych kategorii. Przedsiębiorca powinien zadbać o to, aby zestawienia te nie zawierały omyłek. Wszelkie nieprawidłowości wpływają bowiem na kwotę dostępnej puli pomocy oraz wartość pomocy pozostałej do wykorzystania.

Przykładowo, w przypadku ujęcia w kosztach kwalifikowanych nadkładów inwestycyjnych, które – w świetle rozporządzenia strefowego – nie kwalifikują się do objęcia pomocą, przedsiębiorca zawyży limit przysługującego mu wsparcia w formie zwolnienia z podatku dochodowego. W rezultacie może doprowadzić do powstania zaległości podatkowej.

Zestawienia poniesionych wydatków i otrzymanej pomocy należy opracować w podziale na okresy miesięczne. Rozporządzenie strefowe ustanawia bowiem zasadę, zgodnie z którą poniesienie wydatku oraz otrzymanie pomocy należy przyporządkować do ostatniego dnia miesiąca, w którym zdarzenia te miały miejsce. Przykładowo, w sytuacji, gdy dany wydatek poniesiono 15 maja 2012 r., dla celów dyskontowania należy przyjąć, że został on poniesiony 31 maja 2012 r.

Podobnie, dniem otrzymania pomocy za dany rok podatkowy jest dzień, w którym upływa termin złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego w tym roku, tj. 31 marca i 30 kwietnia odpowiednio dla podatników CIT i PIT (przy założeniu roku podatkowego zbieżnego z kalendarzowym).

Analogiczna zasada dotyczy ustalania dnia uzyskania zezwolenia – przedsiębiorca, który otrzymał zezwolenie 1 lutego 2011 r., dla celów dyskontowania powinien przyjąć, że uzyskał je 28 lutego 2011 r. Powyższe reguły są kluczowe dla prawidłowego określenia liczby miesięcznych okresów dyskontowania.

W opisanym obok przypadku przedsiębiorcy, który uzyskał zezwolenie w dniu 1 lutego 2011 r., należy wskazać, że wydatki kwalifikujące się do objęcia pomocą, które poniósł w lutym 2011 r., nie będą podlegać dyskontowaniu. Momentem uzyskania zezwolenia i poniesienia tych wydatków jest bowiem ten sam dzień, tj. 28 lutego 2011 r. – liczba miesięcznych okresów dyskontowania wynosi w tym przypadku „0".

Trzeba ustalić stopy dyskonta

W celu prawidłowego przeprowadzenia obliczeń, należy ustalić stopy dyskonta właściwe dla poszczególnych miesięcznych okresów dyskontowania. Metoda ustalania stóp dyskonta uzależniona jest od okresu, w którym poniesiono wydatki podlegające dyskontowaniu. Historycznie wyglądały one następująco:

- do 31 stycznia 1998 r. – średniomiesięczna stopa sześciomiesięcznego kredytu udzielanego na warszawskim rynku międzybankowym (WIBOR) ze stycznia 1998 r.;

- od 1 lutego 1998 r. do 31 sierpnia 2004 r. – średniomiesięczne stopy sześciomiesięcznego kredytu udzielanego na warszawskim rynku międzybankowym (WIBOR), notowane w miesiącach poprzedzających dany miesiąc;

- od 1 września 2004 r. do 30 czerwca 2008 r. – stopy referencyjne określone przez Komisję Europejską dla Rzeczpospolitej Polskiej;

- od 1 lipca 2008 r. – stopy bazowe określone dla Polski przez Komisję Europejską, powiększone o 100 punktów bazowych.

Więcej niż jedno zezwolenie

Powyższa metodologia wyliczeń została przedstawiona na przykładzie przedsiębiorcy posiadającego tylko jedno zezwolenie strefowe. W jaki sposób powinien postępować przedsiębiorca, który posiada dwa, a nawet więcej zezwoleń?

W świetle przepisów odnoszących się do działalności w SSE, prowadzenie działalności gospodarczej na terenie jednej strefy na podstawie dwóch lub większej liczby zezwoleń nie wiąże się z obowiązkiem odrębnego ewidencjonowania dochodów z tytułu działalności strefowej dla każdego zezwolenia.

Możliwość prowadzenia wspólnej ewidencji rachunkowej dla posiadanych przez przedsiębiorcę zezwoleń potwierdzają organy podatkowe (patrz np. interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 26 lipca 2012 r., IPTPB3/423-176/12-3/KJ oraz interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 14 listopada 2011 r., IPPB3/423-699/11-2/MS).

Wątpliwości budzi natomiast możliwość prowadzenia jednej ewidencji dla celów ustalania dochodu zwolnionego w sytuacji, gdy przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą na terenie kilku stref.

W interpretacji z 18 listopada 2011 r. (IBPBI/2/423-1036/11/AK) Izba Skarbowa w Katowicach potwierdził stanowisko podatnika w zakresie możliwości łącznego ewidencjonowania dochodu z tytułu działalności prowadzonej jednocześnie na terenie dwóch stref. Odmienny pogląd ten sam organ wyraził w interpretacji z 10 kwietnia 2012 r. ( IBPBI/2/423-26/12/PP), wskazując na obowiązek prowadzenia odrębnych ewidencji rachunkowych dla celów kalkulacji dochodu z działalności prowadzonej w obrębie kilku stref.

Odnosząc się do kwestii rozliczania zwolnienia z podatku dochodowego należy wskazać, że przedsiębiorca posiadający kilka zezwoleń może kolejno wykorzystywać limit pomocy przysługującej mu na podstawie poszczególnych zezwoleń, poczynając od zezwolenia uzyskanego chronologicznie najwcześniej. Potwierdzają to organy podatkowe (patrz np. interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 29 czerwca 2012 r., IPTPB3/423-127/12-2/KJ).

Duże inwestycje

Duży przedsiębiorca uzyskał zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie mieleckiej SSE (woj. podkarpackie – intensywność pomocy 50 proc.) 1 lutego 2011 r. Wydatki inwestycyjne, stanowiące koszty kwalifikowane, poniesione przez przedsiębiorcę na terenie strefy z tytułu realizacji nowej inwestycji w środki trwałe (połączone ze sobą w sposób ekonomicznie niepodzielny) wyniosły 469 548 000 zł. Średni kurs euro opublikowany przez NBP w dniu 1 lutego 2011 r. wyniósł 3,9129 zł.

Poniesione przez przedsiębiorcę wydatki inwestycyjne, przeliczone na euro według kursu NBP z dnia udzielenia zezwolenia (120 mln euro), przekraczają równowartość 50 mln euro, w związku z czym realizowana inwestycja kwalifikuje się jako duży projekt inwestycyjny w rozumieniu rozporządzenia strefowego. W rezultacie przedsiębiorca może skorzystać z pomocy publicznej z tytułu kosztów nowej inwestycji do wysokości 160 037 610 zł:

50 proc. x (50 mln euro + 0,5 x 50 mln euro + 0,34 x 20 mln euro) = 40 900 000 euro = 160 037 610 zł.

Strefowe rachunki krok po kroku

W celu ustalenia wartości zwolnienia z podatku dochodowego za dany rok podatkowy przedsiębiorca strefowy powinien:

- opracować zestawienia dotychczas poniesionych kosztów inwestycji, kwalifikujących się do objęcia pomocą publiczną, oraz kwot otrzymanej pomocy w ujęciu miesięcznym;

- ustalić wartości kosztów kwalifikowanych oraz otrzymanej pomocy na dzień uzyskania zezwolenia poprzez ich zdyskontowanie;

- wyliczyć dostępną pulę pomocy poprzez przemnożenie zdyskontowanych kosztów kwalifikowanych przez maksymalną intensywność pomocy;

- ustalić limit pomocy przysługującej za dany rok podatkowy poprzez pomniejszenie kwoty dostępnej puli pomocy o zdyskontowaną kwotę pomocy dotychczas otrzymanej;

- ustalić kwotę potencjalnego zobowiązania podatkowego od dochodu z tytułu działalności objętej zezwoleniem, osiągniętego w danym roku podatkowym;

- porównać bieżącą wartość limitu pomocy przysługującej za dany rok podatkowy z kwotą potencjalnego zobowiązania podatkowego od osiągniętego w tym roku dochodu z tytułu działalności strefowej:

- jeżeli kwota potencjalnego zobowiązania podatkowego od dochodu z działalności objętej zezwoleniem nie przekracza limitu przysługującej pomocy, dochód ten w całości objęty jest zwolnieniem z podatku dochodowego;

- w przeciwnym razie przedsiębiorcy przysługuje zwolnienie z podatku dochodowego do wysokości ustalonego limitu pomocy.

Autorki są doradcami podatkowymi, starszymi konsultantkami w Accreo Taxand