Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: ustawa) przedmiotem opodatkowania są m.in. budynki (lub ich części), budowle (lub ich części) związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Budowla została zdefiniowana w art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy, w myśl którego jest nią obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

Z kolei budynkiem, stosownie do art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy, jest obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. A zatem, aby dany obiekt budowlany mógł zostać zakwalifikowany na gruncie ustawy jako budynek, musi spełniać łącznie warunki:

- być trwale związany z gruntem,

- być wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych,

- posiadać fundamenty oraz dach.

Niespełnienie któregokolwiek z tych warunków oznacza, że dany obiekt budowlany nie stanowi budynku na gruncie ustawy.

A zatem wydzielenie z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych jest jednym z warunków koniecznych do uznania danego obiektu budowlanego za budynek. Często to właśnie ustalenie istnienia tej przesłanki bywa problematyczne. Dzieje się tak, gdy dany obiekt jest trwale związany z gruntem, ma fundamenty oraz dach, jednak nie posiada pełnych przegród budowalnych. W takim przypadku wskazówek możemy szukać w orzecznictwie sądów administracyjnych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 26 stycznia 2012 r. (I SA/Kr 1919/11)

podkreślił, że: „Przepis art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wymaga przy tym, aby przegroda spełniała funkcje wydzielenia z przestrzeni, co oznacza, że nie każda ściana będzie taką przegrodą. »Wydzielenie« wskazuje na oddzielenie trójwymiarowej bryły obiektu budowlanego (budynku) od otaczającej go, również trójwymiarowej przestrzeni.

Nie jest to tylko »oddzielenie« jednej części od drugiej. Powyższe powoduje, zdaniem sądu, że wprawdzie przegroda (ściana) nie musi mieć charakteru jednolitego (np. z otworami okiennymi, otworami wentylacyjnymi) – niemniej jednak brakujące elementy przegrody nie mogą zaburzać w obrysie zewnętrznym charakteru wydzielenia bryły budynku z przestrzeni.

Brak 1/3 wysokości w górnej części całości ścian, zdaniem Sądu, zaburza wydzielenie bryły obiektu – a właściwie w tej części brak jest w ogóle wydzielenia z przestrzeni trójwymiarowej, co powoduje, że obiekt taki (magazyn klinkieru) nie może być kwalifikowany jako budynek w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych”.

A zatem zdaniem WSA w Krakowie niepełna ściana nie może być traktowana jako przegroda wydzielająca z przestrzeni obiekt budowlany, o której mowa w art. 1a ust.1 pkt 1 ustawy. W analogiczny sposób wypowiedział się ten sam sąd w wyroku z 18 kwietnia 2012 r. (I SA/Kr 1882/11).

W podobnym duchu co WSA w Krakowie – w zakresie niepełnych w swojej wysokości przegród budowlanych – wypowiedział się także WSA w Kielcach w wyroku z 24 maja 2012 r. (I SA/Ke 172/12), stwierdzając, że: „Słupy, pręty, barierki nie wyodrębniają i nie zamykają przestrzeni znajdującej się pomiędzy dachem a płytą opartą na fundamentach obiektu.

Przegrody budowlane wydzielające obiekt z przestrzeni muszą być – co do zasady – kompletne od poziomu podłogi do poziomu dachu i muszą występować ze wszystkich stron, co oczywiście nie wyklucza w nich otworów technologicznych. Otwory te nie mogą jednak w żadnym przypadku zastępować całej przegrody budowlanej, gdyż w takim przypadku brak jest koniecznego wydzielenia przestrzeni”.

Konkludując, należy stwierdzić, że jeżeli obiekt budowlany (pomimo że jest trwale związany z gruntem, ma fundamenty oraz dach) posiada przegrody budowlane, ale w niepełnej wysokości (tj. przykładowo brak jest ścian od połowy wysokości obiektu), nie wypełnia on definicji budynku na gruncie ustawy. W takich sytuacjach powinien być on traktowany jako budowla w rozumieniu ustawy i opodatkowany według zasad przewidzianych dla tego typu obiektów.

Oznacza to, że jeżeli podatnikiem jest podmiot nieprowadzący działalności gospodarczej, a tym samym budowla taka nie jest związana z prowadzeniem działalności gospodarczej, to nie będzie ona podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości (zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy).

—Marcin Parulski

jest konsultantem podatkowym w Małopolskim Instytucie Studiów Podatkowych w Krakowie