PIT: zwrotu wkładu w spółce komandytowej przy zachowaniu członkostwa

Tak orzekł WSA w Łodzi 6 czerwca 2012 r. (I SA/Łd 500/12).

Osoba fizyczna wniosła wkład do spółki komandytowej. W przyszłości, przy zachowaniu swego prawa członkostwa w spółce, wspólnik chce otrzymać częściowy zwrot wkładu. We wniosku o wydanie interpretacji zapytał, czy zwrot taki, w stanie prawnym po 1 stycznia 2011 r., spowoduje po stronie wspólnika powstanie obowiązku podatkowego w PIT. Jego zdaniem zdarzenie takie będzie neutralne dla potrzeb PIT.

Według podatnika obowiązująca od 1 stycznia 2011 r. zmiana art. 21 ust. 1 pkt 50 oraz dodanie pkt 50b nie miały wpływu na jego sytuację. Uważał więc, że przysługuje mu zwolnienie.

Według niego potwierdzeniem tego stanowiska jest również doprecyzowanie pojęcia przychodów z działalności gospodarczej. W art. 14 ust. 2 pkt 16 – 17 ustawy o PIT ustawodawca wskazał, w jakich sytuacjach powstaje przychód z działalności gospodarczej. W świetle tych regulacji zwrot wkładu dla wspólnika będącego osobą fizyczną nie powoduje powstania podlegającego opodatkowaniu przychodu.

W odpowiedzi z 2 stycznia 2012 r. (IPTPB2/415-634/11-2/KR) organ podatkowy zajął odmienne stanowisko. Wyjaśnił, że przychód taki podlega opodatkowaniu jako przychód ze źródła opisanego w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT. W sytuacji opisanej w pytaniu nie znajdą bowiem zastosowania przepisy o wyłączeniu bądź zwolnieniu od podatku.

Sprawa trafiła do sądu. Ten oddalił skargę. Wskazał, że dodanie art. 21 ust. 1 pkt 50b ustawy o PIT wskazuje, na to, że jedynie wnoszenie wkładów jest wolne od podatku. Przepis ten nie znajduje zastosowania do zwrotu wkładów. W ocenie sądu przychód powstały w związku ze zwrotem wkładu przy zachowaniu członkostwa w spółce podlega opodatkowaniu PIT jako przychód z działalności gospodarczej.

—Karol Trybulec Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Łukasz Sobczak starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro we Wrocławiu)

Łukasz Sobczak, starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro we Wrocławiu)

Wątpliwości związane z nieprecyzyjnymi przepisami regulującymi opodatkowanie dochodów wspólników spółek osobowych sprawiły, że w 2011 r. znacząco znowelizowano ustawę o PIT.

Wprowadzono wówczas zasadę, że wniesienie wkładu do spółki osobowej nie wywołuje skutków podatkowych oraz uszczegółowiono reguły dotyczące likwidacji i wystąpienia ze spółki wspólników.Przy likwidacji uznano, że otrzymanie środków pieniężnych nie powoduje powstania przychodu.

Objęcie z kolei składników majątkowych potraktowano jako przychód, lecz dopiero w momencie ich zbycia. Dla wystąpienia ze spółki osobowej wprowadzono zasadę, w myśl której otrzymanie środków pieniężnych powoduje powstanie przychodu, ale jednocześnie wyłączono z niego wartość środków pieniężnych w części odpowiadającej uzyskanej (przed wystąpieniem) nadwyżce przychodów nad kosztami pomniejszonej o wypłaty z tytułu udziałów w spółce oraz o wartość wydatków poniesionych na objęcie udziałów.

Otrzymanie składników majątkowych ma z kolei takie same skutki jak przy likwidacji. Zdaniem ustawodawcy te zmiany uzasadniały także nowelizację art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT, w myśl którego wolne od podatku były m.in. przychody otrzymane w związku ze zwrotem wkładów w spółce osobowej do wysokości wniesionych uprzednio wkładów (obecnie mówi on jedynie o zwrotach w spółdzielniach).Prawodawcy umknął jednak fakt, że w oparciu o ten przepis rozstrzygano nie tylko o skutkach „całkowitego” wyjścia ze spółki, ale także o konsekwencjach „częściowego” wyjścia ze struktur ułomnej osoby prawnej.

Powstała w ten sposób swego rodzaju luka. Organy podatkowe skrzętnie ją wykorzystują, twierdząc, że częściowe wycofanie wkładu oznacza konieczność rozpoznania z tego tytułu przychodu kwalifikowanego jako prawa majątkowe. Sąd zakwestionował jednak takie podejście, uznając, że otrzymane w ten sposób środki stanowią przychód nie z praw majątkowych, lecz z działalności gospodarczej.Co do zasady zgodzić się należy z oceną sądu.

Skoro bowiem, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 16 ustawy o PIT, przychodem z działalności gospodarczej są środki pieniężne otrzymane w związku z wystąpieniem wspólnika ze spółki osobowej, to nie ma podstaw, by twierdzić, że takim źródłem nie są środki uzyskane na skutek „częściowego” wyjścia. Odrębną i zdecydowanie bardziej doniosłą kwestią jest tu jednak problem, czy w ogóle powstaje tu przychód, a jeżeli tak, to jak skalkulować podstawę opodatkowania? Niestety w tym zakresie sąd nie zajął stanowiska.