Do 2 stycznia 2012 r. wyroby węglowe podlegają opodatkowaniu akcyzą. Podatkiem tym obciążone jest również powstanie ubytków. Wynika to z art. 9a ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym (dalej ustawa). Zasady obliczania akcyzy od niedoborów węgla lub koksu wyjaśniła Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 14 maja 2012 r. (IBP-P4/443-52/12/PH).

Pytanie zadała elektrociepłownia. Zużywa ona węgiel m.in. na cele uprawniające do skorzystania ze zwolnień określonych w  art. 31a ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym.

Elektrociepłownia kupuje węgiel od kopalń mających status pośredniczącego podmiotu węglowego w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym. Sama tego statusu nie ma.

Węgiel ważony jest w momencie jego wysyłki przez sprzedawcę (pośredniczący podmiot węglowy), a następnie na wadze znajdującej się na terenie zakładów elektrowni. Oczywiście pojawiają się różnice.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 20 lit. c ustawy ubytki wyrobów akcyzowych to wszelkie straty wyrobów węglowych przemieszczanych lub magazynowanych przez pośredniczący podmiot węglowy. Oznacza to, że w opisanej sytuacji elektrownia nie wykazuje strat. Ubytki są bowiem rozliczane przez pośredniczący podmiot węglowy wystawiający dokument dostawy.

Ustawodawca zdefiniował stanowiące przedmiot opodatkowania akcyzą ubytki wyrobów akcyzowych jako straty wyrobów węglowych przemieszczanych lub magazynowanych przez pośredniczący podmiot węglowy. Aby więc uznać straty wyrobów akcyzowych za ubytki w rozumieniu ustawy, muszą zostać spełnione łącznie oba warunki:

- straty wyrobów węglowych występują podczas magazynowania i przemieszczania wyrobów węglowych,

- straty te występują u pośredniczącego podmiotu węglowego.

Tym samym straty wyrobów węglowych powstające podczas ich przemieszczania i magazynowania przez elektrownię (która nie jest pośredniczącym podmiotem węglowym) powstałe po potwierdzeniu odbioru wyrobów węglowych nie są ubytkami w rozumieniu ustawy. Nie podlegają więc opodatkowaniu jako ubytki.

Zdaniem izby skarbowej nie oznacza to jednak, że w ogóle nie są obciążone akcyzą. Opodatkowaniu podlega bowiem również użycie wyrobów węglowych do celów innych niż podlegające zwolnieniu. Za takie użycie uważa się naruszenie warunków zwolnienia, jak i sprzedaż, dostawę wewnątrzwspólnotową albo eksport wyrobów węglowych przez podmiot korzystający ze zwolnienia, niebędący pośredniczącym podmiotem węglowym, zamiast użycia go do celów zwolnionych.

Oznacza to, że strata wyrobów węglowych powstała w  elektrowni (niezależnie od stopnia jej zawinienia i okoliczności zewnętrznych) jest obciążona akcyzą na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 6 ustawy, jako użycie wyrobów węglowych do celów innych niż wskazane w art. 31a ust. 2 ustawy.

— Dorota Ryterska prawnik w Ekspertax