Deklaracje VAT można przesłać po wznowieniu działalności

- Od 1 marca br. zawiesiłem działalność gospodarczą. W dalszym ciągu otrzymuję faktury VAT za wynajem lokalu, za telefon komórkowy i za raty leasingowe od samochodu osobowego. Umowy, na podstawie których otrzymuję te faktury, zostały zawarte przed zawieszeniem działalności. W jaki sposób powinienem rozliczyć VAT naliczony od tych zakupów? Czy za okres zawieszenia działalności powinienem zbierać te wszystkie faktury i rozliczyć je razem w pierwszej deklaracji VAT składanej za okres po wznowieniu działalności, czy też mogę je rozliczyć wcześniej?

– pyta czytelnik.

Przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Wynika to z art. 14a ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (jt. DzU z 2010 r. nr 220, poz. 1447 ze zm.).

Co do zasady w okresie zawieszenia nie można wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z działalności gospodarczej. Przedsiębiorca ma jednak prawo, aby wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Nie ma obowiązku

Temu celowi służą właśnie wydatki ponoszone na podstawie umów, które zostały zawarte jeszcze w czasie prowadzenia działalności gospodarczej, do których należy umowa najmu lokalu, umowa leasingu czy umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Zgodnie z art. 99 ust. 7a ustawy o VAT czynni podatnicy, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, nie mają obowiązku składania deklaracji VAT za te okresy rozliczeniowe, których dotyczy zawieszenie.

Jednocześnie nie ma też zakazu ich składania. Oznacza to, że z uwagi na występujący podatek naliczony podatnikowi przysługuje prawo, aby za okres zawieszenia działalności gospodarczej składać deklaracje VAT, wykazując w nich kwotę odliczonego VAT. Potwierdzają to organy podatkowe.

W interpretacji z 18 maja 2011 r. (ITPP2/443-334/11/AP) Izba Skarbowa w Bydgoszczy wskazała, że podatniczce przysługuje prawo „do odliczenia kwoty podatku naliczonego w otrzymywanych w okresie zawieszenia działalności fakturach VAT dotyczących dzierżawy gruntu i mediów, o ile przedmiotowe usługi będą związane z wykonywaniem – po wznowieniu działalności – czynności opodatkowanych, a umowy z dostawcami tych usług zostały zawarte przed zawieszeniem działalności”.

Z kolei w odpowiedzi z 28 marca 2011 r. (IPPP1-443-256/11-4/MP) Izba Skarbowa w Warszawie potwierdziła prawo podatnika „do odliczenia 60 proc. podatku naliczonego – określonego w art. 86 ust. 3 ustawy – z faktur VAT dotyczących rat leasingowych oraz faktury wykupu samochodu osobowego z leasingu, ponieważ umowa leasingu operacyjnego została zawarta przed dniem zawieszenia działalności gospodarczej, a przedmiotowy samochód wykorzystywany był w prowadzonej działalności do wykonywania czynności opodatkowanych”.

Wybiera podatnik

W okresie zawieszenia działalności gospodarczej podatnik może więc wybrać, kiedy złoży deklaracje z wykazaną w nich kwotą odliczenia VAT od zakupów ponoszonych w związku z zabezpieczeniem lub zachowaniem źródła przychodów. Może on odliczyć VAT:

- za okres, w którym przysługuje mu prawo do odliczenia VAT od zakupów – w deklaracji VAT składanej w trakcie zawieszenia działalności (podatnik nie ma obowiązku składania deklaracji VAT w tym okresie, ale ma do tego prawo),

- za okres, w którym przysługuje prawo do odliczenia VAT od zakupów – w deklaracji VAT składanej po wznowieniu działalności (podatnik nie ma obowiązku składania deklaracji VAT w okresie zawieszenia działalności, wobec czego stosowne deklaracje VAT za ten okres składa jednorazowo po wznowieniu działalności).

Przykład

Podatnik zawiesił działalność gospodarczą od 1 grudnia 2011 r. do 31 maja 2012 r. W tym okresie otrzymywał faktury VAT za media oraz wynajem lokalu.

Podatek VAT naliczony od tych zakupów podatnik rozliczy w deklaracji VAT za okres, w którym zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy o VAT powstało prawo do tego odliczenia (lub za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych).

Deklaracje te podatnik może złożyć albo w okresie zawieszenia działalności, albo po jej wznowieniu.

Zwrot na umotywowany wniosek

Kwoty odliczonego podatku wykazuje wówczas jako „kwotę do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy”. W okresie zawieszenia działalności podatnik może także wystąpić o zwrot tej kwoty na rachunek bankowy.

Brak sprzedaży opodatkowanej w deklaracji VAT nie wyklucza bowiem tego zwrotu, a jedynie wydłuża jego termin. Podstawą prawną takiego zwrotu jest art. 87 ust. 5a ustawy o VAT. Zgodnie z nim otrzymanie zwrotu VAT wymaga złożenia wraz z deklaracją VAT umotywowanego wniosku.

Podatek naliczony wykazany w tej deklaracji podlega zwrotowi w terminie 180 dni, licząc od dnia jej złożenia. Na pisemny wniosek podatnika urząd skarbowy dokonuje zwrotu w ciągu 60 dni, jeżeli podatnik złoży w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe odpowiadającej kwocie wnioskowanego zwrotu.

Przedsiębiorcy odliczającemu VAT od zakupów w trakcie zawieszenia działalności najłatwiej byłoby zebrać wszystkie faktury i skumulowaną kwotę podatku naliczonego wykazać w pierwszej deklaracji składanej za okres po wznowieniu prowadzenia firmy. Czy takie postępowanie jest prawidłowe?

Moim zdaniem nie. Przepisy o VAT przyznają prawo do złożenia deklaracji VAT za okres zawieszenia działalności – w przypadku kiedy za ten okres wystąpił podatek naliczony – po jej wznowieniu. Nie pozostawiają natomiast swobody do wyboru terminu, w którym powstało prawo do odliczenia VAT od zakupów (czyli zasadniczo za okres otrzymania faktury zakupu lub za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych – art. 86 ust. 10 i ust. 11 ustawy o VAT).

Przykład

Podatnik zawiesił działalność gospodarczą od 1 stycznia do 30 kwietnia br. W styczniu otrzymał fakturę dokumentującą czynsz za lokal.

Podatek naliczony, który z niej wynika, powinien wykazać w deklaracji VAT-7 za styczeń, luty lub marzec 2012 r., którą może złożyć w trakcie zawieszenia działalności lub po jej wznowieniu.

Wykazanie podatku naliczonego w pierwszej deklaracji VAT-7 za okres po zawieszeniu działalności, czyli za maj br., jest nieprawidłowe, gdyż prawo do jego odliczenia powstało wcześniej.