Z art. 284b ordynacji podatkowej wynika, że kontrola powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu do jej przeprowadzenia. Jeśli zatem z upoważnienia wynika, że kontrola ma być prowadzona np. do 12 marca 2012 r., inspektorzy powinni ją do tego czasu zakończyć.
Może się jednak zdarzyć, że zaistnieje konieczność jej przedłużenia. Wtedy kontrolujący ma obowiązek – o każdym przypadku niezakończenia kontroli w terminie – zawiadomić kontrolowanego przedsiębiorcę, i to na piśmie.
Powinien podać nie tylko przyczyny, dla których inspektorzy nie ukończyli swoich czynności na czas, ale również wskazać nowy termin zakończenia kontroli. Jeśli kontrolujący zaniecha tego obowiązku, dokumentów dotyczących czynności kontrolnych wykonanych po przekroczeniu terminu wynikającego z upoważnienia nie będzie mógł wykorzystać jako dowodu w postępowaniu podatkowym.
Fiskus musi pamiętać również o maksymalnych limitach czasu trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku podatkowym.
Ograniczenia nie zawsze obowiązują
Określa je art. 83 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wynika z niego, że czas trwania wszystkich kontroli nie może przekraczać w ciągu roku:
• 12 dni roboczych – w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców,
• 18 dni roboczych – u małych przedsiębiorców,
• 24 dni roboczych – u średnich przedsiębiorców,
• 48 dni roboczych – w przypadku pozostałych przedsiębiorców.
Ograniczenia te nie zawsze jednak są stosowane. Fiskus nie musi się nimi przejmować, m.in. wtedy, gdy przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia, a także wtedy, gdy kontrola dotyczy zasadności zwrotu VAT przed dokonaniem tego zwrotu.
Podobnie jest, gdy kontrola dotyczy podmiotów, którym na mocy odrębnych przepisów właściwy organ wydał decyzję o uznaniu prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi – w zakresie związanym z wykonaniem tej decyzji. Ograniczenia czasu trwania kontroli nie znajdą zastosowania także wtedy, gdy kontrola dotyczy zasadności zwrotu VAT na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.
Przedłużenie tylko wyjątkowo
Przepisy pozwalają również – w ściśle określonych przypadkach – na przedłużenie czasu trwania kontroli (zawsze wymaga to uzasadnienia na piśmie). Obowiązuje tu jedna podstawowa zasada: może to nastąpić z przyczyn niezależnych od organu kontroli, czyli np. powodem przedłużenia kontroli nie może być zaangażowanie kontrolującego przedsiębiorcę inspektora w inną sprawę. Dodatkowo przedłużenie kontroli nie może naruszać terminów dotyczących maksymalnego czasu jej trwania w ciągu roku kalendarzowego.
Tylko wtedy, gdy w toku kontroli zostanie ujawnione zaniżenie zobowiązania podatkowego lub zawyżenie straty w wysokości przekraczającej równowartość 10 proc. kwoty zadeklarowanego zobowiązania podatkowego lub straty albo w przypadku ujawnienia faktu niezłożenia deklaracji pomimo takiego obowiązku – czas trwania kontroli może być dłuższy (ale i tak nie może spowodować przekroczenia dwukrotności maksymalnych limitów jej prowadzenia w ciągu roku).
Przedsiębiorcy powinni pamiętać, że jeśli wyniki kontroli wykazały rażące naruszenie przez nich przepisów prawa, można przeprowadzić powtórną kontrolę w tym samym zakresie przedmiotowym w danym roku kalendarzowym. I tu uwaga: czas jej trwania nie może przekraczać siedmiu dni. Okresu trwania powtórnej kontroli nie wlicza się jednak do czasu trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym.
Przypadki, kiedy może być wszczęta ponowna kontrola, określa również art. 282a op. Wynika z niego, że nie prowadzi się ponownie kontroli w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego. Zasady tej nie stosuje się jednak, gdy kontrola podatkowa jest niezbędna do przeprowadzenia postępowania:
• w sprawie stwierdzenia nieważności, stwierdzenia wygaśnięcia, uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej lub wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną;
• w związku z uchyleniem lub stwierdzeniem nieważności decyzji przez sąd administracyjny.
Czynności się opóźniają, próbuj ponaglać
Jeśli kontrola nie zostanie zakończona w terminie wskazanym w upoważnieniu, przedsiębiorca może złożyć ponaglenie do organu wyższego stopnia. Jeśli zatem kontrolę prowadzi urząd skarbowy, ponaglenie trzeba skierować do dyrektora izby skarbowej.
Podajemy w nim, kiedy kontrola powinna – w myśl upoważnienia – zostać zakończona, że nie otrzymaliśmy zawiadomienia o niezakończeniu kontroli w terminie i że w tej sytuacji wnosimy o uznanie ponaglenia za uzasadnione oraz wyznaczenie dodatkowego terminu załatwienia sprawy.
Czytaj także w serwisie:
»
