Ulga na nowe technologie została wprowadzona do polskiego prawa podatkowego 1 stycznia 2006 r. Początkowo przepisy ją regulujące były dość restrykcyjne, a z ulgi mogli skorzystać podatnicy nabywający technologie wyłącznie od jednostek naukowych.

Jednak już w lipcu 2006 r. przepisy zostały złagodzone i do ulgi uprawniają technologie nabywane także od innych podmiotów.

Bonus podatkowy

Dzisiaj ulga ta jest swego rodzaju dodatkowym „bonusem podatkowym", z którego mogą skorzystać podatnicy inwestujący w nowoczesne technologie. Zgodnie z art. 18b ustawy o CIT podatnik może dodatkowo, oprócz odpisów amortyzacyjnych dokonywanych zgodnie z odpowiednimi przepisami, skorzystać z jednorazowego odliczenia od dochodu do 50 proc. wartości wydatków poniesionych na nabycie nowych technologii.

Analogiczne rozwiązania zawiera ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) w odniesieniu do podatników uzyskujących dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Ulga pozwala zaoszczędzić nawet do 9,5 proc. wartości wydatków poniesionych na zakup nowych technologii (jest to iloczyn kwoty odliczenia tj. do 50 proc. wartości nakładów inwestycyjnych oraz 19 proc. stawki podatkowej – o tyle efektywnie nabywana technologia jest tańsza dla podatnika). Jednak, aby móc z niej skorzystać, przedsiębiorca musi spełnić kilka ważnych warunków.

Podstawowe kryteria

Ustawodawca nie wskazuje bezpośrednio na konkretne technologie ani nie wymienia w zakresie jakich branż czy gałęzi gospodarki podatnik może stosować ulgę. Definiuje za to kryteria, jakie musi spełniać nowa technologia.

Przede wszystkim musi być wartością niematerialną i prawną w rozumieniu ustawy o CIT (są to wyniki badań i prac rozwojowych, systemy informatyczne, patenty, know-how, itp). Przedsiębiorca nie ma możliwości skorzystania z ulgi w przypadku inwestycji w aktywa zaliczane do środków trwałych.

Stanowisko władz skarbowych jest tutaj jednoznaczne. Wskazują one, że „aby korzystać z możliwości odliczania wydatków, o których mowa w art. 18b ustawy o CIT muszą być spełnione warunki określone w tym przepisie. W szczególności, podatnik powinien nabyć wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnej i prawnej. Przez wartość niematerialną i prawną rozumie się natomiast enumeratywnie wymienione w art. 16b powołanej ustawy składniki majątkowe" (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 8 grudnia 2010 r., IPPB5/423-627/10-2/AM).

Po drugie, nabywana wartość niematerialna i prawna powinna umożliwiać wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług. Aby skorzystać z ulgi, podatnik musi być w stanie udowodnić, że technologia, którą nabył, pozytywnie przełożyła się na działania jego biznesu, tj. wpłynęła na możliwość wytwarzania nowych produktów lub usług albo na ich udoskonalenie. Nie jest jednoznaczne, czy zakup technologii umożliwiający np. zwiększenie efektywności za-

rządzania przedsiębiorstwem, usprawnienie procesów czy ograniczenie kosztów również uprawnia do skorzystania z ulgi. Zakup takich technologii, choć niewątpliwie posiada pozytywne przełożenie na prowadzoną działalność gospodarczą, wymaga jednak każdorazowej, skrupulatnej oceny, jak jej wpływ przekłada się na warunek literalnie określony w przepisach, tj. umożliwianie wytwarzania nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług.

Przykład

Inwestycja w rozwiązania umożliwiające ogólnie pojętą sprzedaż internetową (sklep internetowy, składanie zamówień on line, itp.), naszym zdaniem może uprawniać do ulgi, gdyż przekłada się na otwarcie nowego kanału świadczenia usług oraz prowadzi do udoskonalenia jakości świadczonych usług (usprawnienia obsługi, skrócenia czasu obsługi, dostawy towarów bezpośrednio do klienta, itp.).

Podobnie wdrożenie nowego systemu do obsługi gospodarki magazynowej może uprawniać do ulgi. Nowy system magazynowy, generalnie, będzie pozytywnie wpływać na szybkość operacji w magazynie, precyzyjne określanie stanów magazynowych, itp. W konsekwencji przełoży się np. na sprawniejszą obsługę klienta i przyczyni się do poprawy (udoskonalenia) usług dostarczania towarów z magazynu do klienta.

Jednak, tak jak wspomnieliśmy, przed skorzystaniem z ulgi podatnik powinien każdorazowo ocenić, jaki wpływ na jego działalność ma dana technologia.

Jak rozumieć nabycie

Aby móc skorzystać z ulgi, wartość niematerialna i prawna będąca jej przedmiotem musi być nabyta, czyli zakupiona przez podatnika. Dodatkowo, podatnik musi być w stanie udowodnić, że zapłacił za nią kwotę należną w wymaganych przepisami terminach >patrz tekst poniżej. Tym samym wartości niematerialne i prawne wytworzone we własnym zakresie przez przedsiębiorcę (np. systemy informatyczne zbudowane przez zatrudnionych przez niego programistów) nie mogą być uwzględnione.

Co ważne, zgodnie z przepisami ustawy o CIT, przez nabycie technologii należy rozumieć przede wszystkim nabycie praw do wiedzy technologicznej w drodze umowy o ich przeniesienie oraz korzystanie z tych praw. Firma chcąca skorzystać z ulgi powinna dysponować umową z innym podmiotem (sprzedającym), w którym zdefiniowane będą warunki przeniesienia praw do nabywanej technologii (np. przeniesienie praw autorskich) oraz zasady korzystania z nich.

Liczą się innowacje

Ustawodawca określił, że ulga przysługuje tylko w stosunku do technologii używanych na świecie nie dłużej niż pięć lat. Jednocześnie nie określono szczegółowo, co to oznacza. Czy okres ten należy liczyć do pierwszego pojawienia się na rynku danej technologii, czy może pojawienie się np. nowszej wersji oprogramowania jest już nową technologią. Praktyka pokazuje, że istotna jest dokładna weryfikacja i indywidualna ocena każdej technologii, w stosunku do której podatnik chce  się ubiegać o ulgę.

To, że dana technologia może być uznana za nową w rozumieniu ustawy o CIT musi być potwierdzone opinią niezależnej jednostki naukowej>patrz ramka. Powinna ona zweryfikować i ocenić, czy nabyta wartość niematerialna i prawna umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych produktów lub usług oraz czy jest stosowana na świece przez okres krótszy niż pięć lat.

Zdobądź opinię jednostki naukowej

Jednym z głównych warunków odliczenia ulgi jest posiadanie przez podatnika opinii o innowacyjności danej technologii.

Zgodnie z art. 18b ust. 2 ustawy o CIT może ją wydać jedynie jednostka uprawniona do tego, w myśl przepisów ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (wcześniej ustawy z 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki).

W rozumieniu tej ustawy takimi jednostkami są prowadzące w sposób ciągły badania naukowe lub prace rozwojowe:

- podstawowe jednostki organizacyjne uczelni w rozumieniu statutów tych uczelni,

- jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk (w rozumieniu ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk),

- instytuty badawcze,

- międzynarodowe instytuty naukowe działające na terytorium Polski,

- Polska Akademia Umiejętności,

- inne jednostki organizacyjne, posiadające osobowość prawną i siedzibę na terytorium Polski, w tym przedsiębiorcy posiadający status centrum badawczo-rozwojowego, nadany na podstawie ustawy z 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania innowacyjności.

Warto zatem upewnić się, że jednostka, do której występujemy z prośbą o wydanie opinii o innowacyjności, posiada status jednostki naukowej.

Sama opinia zgodnie z wytycznymi ustawy o CIT powinna zawierać przede wszystkim:

- potwierdzenie, że dana technologia nie jest stosowana na świecie przez okres dłuższy niż pięć lat oraz

- opis, w jaki sposób nowa technologia umożliwia podatnikowi wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i potwierdzenie, że nowa technologia taką możliwość zapewnia.