Interpretacje organów podatkowych przyczyniły się do tego, że organizacja takich imprez spędza pracodawcom sen z powiek. Czy udział w nich to przychód pracownika? Jeśli tak, to jak ustalić jego wysokość, aby prawidłowo rozliczyć wynagrodzenie?

Stanowisko fiskusa

Zgodnie z dotychczasowym stanowiskiem organów podatkowych pracownicy osiągają przychód z tytułu uczestnictwa w imprezach bez względu na to, czy faktycznie brali w nich udział. Nieodpłatnym świadczeniem jest już bowiem samo zagwarantowanie pracownikowi możliwości udziału w danej imprezie.

Fiskus nie dostrzega również problemu z ustaleniem przychodu dla danego pracownika w przypadku ryczałtowej płatności za imprezę, stojąc na stanowisku, że wystarczy podzielić łączny koszt imprezy przez liczbę tych, którzy mogli wziąć w niej udział.

Przełomowe wyroki

W ostatnich wyrokach sądów administracyjnych został zaprezentowany zupełnie inny, korzystny dla podatników pogląd, że opodatkowany może być tylko przychód faktycznie otrzymany, a nie jedynie możliwy do otrzymania. Takie stanowisko zaprezentowały m.in. wojewódzkie sądy administracyjne: w Poznaniu w wyroku z 9 grudnia 2010 (I SA/Po 718/10) oraz we Wrocławiu w wyroku z 20 stycznia 2011 (I SA/ Wr 1284/10), a także NSA w wyroku z 11 stycznia 2011 (II FSK  1531/09).

Sądy zwracają uwagę na literalną wykładnię przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy przychodami są otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Wyróżniono zatem dwa sposoby zaistnienia przychodu, tj. otrzymanie i pozostawienie do dyspozycji.

W przypadku nieodpłatnych świadczeń ustawodawca wskazuje, że przychód powstaje jedynie w związku z ich otrzymaniem. Nie można zatem twierdzić, że samo pozostawienie do dyspozycji nieodpłatnego świadczenia skutkuje powstaniem przychodu dla pracownika.

Przysporzenie musi być rzeczywiste

Sądy zwracają ponadto uwagę, że dla opodatkowania przychodu istotne jest ustalenie jego rzeczywistej, a nie statystycznej, wartości.

Uznanie, że pracownik osiąga przychód z tytułu udziału w imprezie, niezależnie od tego czy faktycznie brał w niej udział, oraz w wysokości statystycznie przypadającej na jednego pracownika, jest krzywdzące dla osób, które z jakichś powodów nie mogły uczestniczyć w spotkaniu bądź skorzystały z niego w znacznie mniejszym stopniu niż pozostali uczestnicy.

Sądy stoją na stanowisku, że aby można było przypisać pracownikowi przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w formie udziału w imprezie integracyjnej, pracodawca musi być w stanie obliczyć konkretną, faktycznie otrzymaną wartość dla poszczególnych pracowników. Jeżeli nie jest to możliwe, brak jest podstaw dla powiększania przychodu pracowników.

Zdecydowanym przełomem w tej kwestii była pozytywna interpretacja Izby Skarbowej w  Poznaniu z 2 czerwca 2011 (ILPB1/415-286/08/11-S/AG), w której organ podatkowy uwzględnił rozstrzygnięcia sądów uchylające wcześniejszą jego interpretację.

Co prawda interpretacja została zmieniona dopiero po interwencji sądów, jednak nie zmienia to faktu, że jest to punkt zwrotny w praktyce interpretacyjnej organów podatkowych, nawet jeśli odejście od dotychczasowej linii nie było dobrowolne. Jest szansa, że wydawane przez organy podatkowe przyszłe interpretacje indywidualne dotyczące imprez integracyjnych będą równie korzystne.

Gdy uczestnictwo jest obowiązkowe

Często zdarza się, że udział w imprezie jest obowiązkowy (w ramach wykonywania obowiązków służbowych).

Ewentualna odmowa uczestnictwa w spotkaniu mogłabybyć traktowana jako niewykonanie polecenia służbowego i mieć negatywne konsekwencje dla pracownika.

Wówczas niezasadne wydaje się obciążanie pracownika podatkiem, nawet gdy pracodawca jest w stanie przypisać mu konkretną wartość świadczenia.

—Małgorzata Karbowiak doradca podatkowy w Taxplan sp. z o.o.