W ramach różnych form sprzedaży premiowej wygrać można nagrody rzeczowe, a niekiedy nawet pieniężne. Wielu przedsiębiorców jednak nie zdaje sobie sprawy z tego, że niektóre formy sprzedaży promocyjnej czy też konkursów promocyjnych, mogą być uznane za grę losową. Ich urządzenie i prowadzenie jest pod ścisłą kontrolą państwa.
W Polsce wymaga zezwolenia stosownego organu, a wykonywanie tego rodzaju działalności bez zezwolenia może łączyć się z odpowiedzialnością karnoskarbową. Jak przy organizacji konkursów promocyjnych uniknąć ewentualnego zagrożenia?
Rodzaje gier
Warto zwrócić uwagę, że szczególnymi rodzajami gier losowych są m.in.
- loterie pieniężne, w których uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane pieniężne,
- loterie fantowe, w których uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe,
- loterie promocyjne, w których uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie bierze się udział w loterii, a urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.
Element losowości
Wspólną cechą loterii jest zatem to, że poprzez uczestnictwo w niej (w drodze nabycia losu, innego dowodu w grze bądź towaru lub usługi objętych promocją) można uzyskać nagrody rzeczowe lub pieniężne. Przepisy nie wskazują, w jaki sposób można je wygrać.
Mając wszakże na uwadze, że loterie są rodzajem gier losowych, których wynik w szczególności zależy od przypadku, to przypadek jest głównym – choć nie musi być jedynym – czynnikiem wyłaniającym nagrody. Wynika to także pośrednio z samego znaczenia słowa „loteria”.
W większości języków europejskich brzmi ono podobnie. Jest definiowane jako „gra, której uczestnicy nabywają losy, a o wygranej decyduje losowanie” oraz „sytuacja lub działanie ryzykowne i niepewne, których efekt zależy tylko od przypadku” (http://sjp.pwn.pl/szukaj/loteria).
Wyraźnie zatem wskazuje się na przypadek jako element istotny dla loterii. Słowo „loteria” pochodzi zresztą od indoeuropejskiego „hlot” znaczącego „los” (cokolwiek – słomkę, kostkę, znaczony kawałek drewna, czym rzucano, aby ustalić czyjś udział, czyjąś wygraną).
Można zatem stwierdzić, że w przypadku loterii jest tak, że kandydatów do wygranej wskazuje przypadek (np. losowanie).
Pamiętać jednak należy o podstawowych celach związanych z regulacją ustawową gier hazardowych. Państwo reglamentuje urządzanie i prowadzenie gier losowych przede wszystkim z uwagi na groźne społecznie skutki hazardu (niebezpieczeństwo uzależnień u uczestników i możliwość wykorzystania tego w działalności prowadzonej w tym zakresie).
Hazard czy tylko zabawa
Mając to na uwadze, należy w każdym przypadku badać, czy dane przedsięwzięcie ma w istocie charakter hazardowy, czy też chodzi o konkurs, gdzie uczestnicy mogą uzyskać wprawdzie pewne nagrody, lecz nie jest to celem podstawowym uczestnictwa w tym przedsięwzięciu, a organizujący je przedsiębiorca ma na celu raczej stworzenie pozytywnego wizerunku firmy niż bezpośrednie osiąganie zysków z samego tego przedsięwzięcia, uzależnianie potencjalnych klientów od gier hazardowych, czy o pranie brudnych pieniędzy.
Ważny cel ustawodawcy
Jest to istotne przy kwalifikowaniu określonych działań jako gier losowych (hazardowych) w rozumieniu ustawy.
Biorąc bowiem pod uwagę restrykcyjność regulacji dotyczącej urządzania gier hazardowych (zarówno w zakresie obostrzeń związanych z uzyskaniem zezwolenia, jak i sankcji za naruszenie przepisów ustawy), nie można zgodzić się z taką jej interpretacją, która prowadzić będzie do uczynienia z każdej zabawy czy też konkursu, w których pojawia się na jakimś etapie element przypadku, losowości, gry hazardowej w rozumieniu ugh. Nie wydaje się, aby taki był cel regulacji prawnej.
Chodziło bowiem o poddanie hazardu kontroli, a nie zastawianie swoistej pułapki na przedsiębiorców czy obywateli.
Trzy niezbędne elementy
Aktualną regulację gier losowych zawiera ustawa z 19 listopada 2009 o grach hazardowych (DzU nr 201, poz. 1540; dalej ugh). Jak wynika z jej art. 2 ust. 1, grami losowymi są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin.
Na podstawie tej definicji (a w zasadzie identycznej, zawartej w poprzednio obowiązującej ustawie o grach losowych) w orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że „gra losowa wymaga spełnienia trzech elementów: zależność wyniku od przypadku, istnienie regulaminu, nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze" (tak np. NSA w wyroku z 17 kwietnia 1996, II SA 161/95).
Regulacje prawne dotyczące gier i zakładów znajdują się także w prawie cywilnym. Kodeks cywilny, regulując w art. 413 skutki prawne gry i zakładu, nie definiuje tych instytucji.
W doktrynie przyjmuje się, że „przez grę rozumie się działanie w wykonaniu umowy, w której strony przyrzekają sobie oznaczoną korzyść majątkową (wygraną) w razie ziszczenia się w przyszłości jakiegoś co najmniej w pewnym stopniu zależnego od przypadku zdarzenia" (Z. Radwański, „Gra i zakład" w: „System prawa cywilnego", tom III, cz. 2, Ossolineum 1976, str. 976).
Czytaj też artykuły:
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
»
