Problemy firm farmaceutycznych zaczęły się w 2010 r. przy okazji kontroli rozliczeń celnych za lata 2008 – 2009. Wtedy wyszło na jaw, że producenci leków, którzy spoza UE sprowadzali po konkurencyjnych cenach alkohol etylowy (lub jego mieszanki) służący do produkcji syropów, sami stosowali na ten alkohol zwolnienie z akcyzy, choć polska ustawa przywileju takiego nie przewiduje. Uznali jednak, że pozwala im na to dyrektywa unijna.

Za ustawodawcę

Spór dotyczy dyrektywy Rady 92/83/EWG z 19 października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych, a dokładnie jej art. 27 ust. 1 lit. d i ust. 2.

Przepis ten zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia zwolnienia na alkohol etylowy, gdy jest on używany do produkcji lekarstw określonych w dyrektywie 65/65/EWG. Każdy kraj może wprowadzić je na warunkach, które zagwarantują prawidłowe i uczciwe – jak mówi dyrektywa – stosowanie zwolnienia oraz zapobiegną wszelkim ewentualnym wypadkom uchylania się, omijania lub naruszania tych przepisów.

Skarga do sądu nie wstrzymuje wszczęcia postępowania egzekucyjnego

Polska ustawa zwalnia z akcyzy alkohol etylowy, ale tylko zawarty w produktach leczniczych w rozumieniu prawa farmaceutycznego. Ani słowa w niej nie ma o importowanym alkoholu etylowym używanym do produkcji produktów leczniczych, np. syropów.

– Urzędy celne, które po pierwszym przypadku ujawnionym w trakcie rutynowej kontroli rozliczeń celnych poszły z kontrolą także do innych firm farmaceutycznych produkujących syropy, stoją na stanowisku, że firmy bezprawnie stosowały zwolnienie, bo w ich sytuacji polska ustawa go nie przewiduje. Podatnicy, którzy złożyli lub planują złożenie skargi od decyzji dyrektorów izby celnych do sądu, są natomiast zdania, że skoro Polska implementowała zwolnienie wybiórczo, to oni mogli stosować przepisy dyrektywy i wynikające z nich zwolnienie, bo przepisy te są wystarczająco jasne i precyzyjne – mówi „Rz" Katarzyna Feldo, doradca podatkowy, menedżer w PWC. I dodaje: – Niestety teraz konsekwencje niewłaściwej implementacji przepisów UE ponoszą przedsiębiorcy, którzy popadli w zaległość podatkową. I to nie tylko w akcyzie, ale i w podatku od towarów i usług.

Wszystko dlatego, że akcyzę należy doliczać do podstawy opodatkowania, od której z kolei naliczany jest dopiero VAT.

Jak twierdzi ekspertka PWC, firmy z reguły decydują się na zapłatę zaległości podatkowych wskazywanych w ostatecznych decyzjach, chcąc uniknąć zablokowania kont bankowych. Skargi do sądów administracyjnych nie wstrzymują bowiem wszczęcia postępowań egzekucyjnych.

Podatkowe miny

Niestety to niejedyne zwolnienie w akcyzie, którego implementacja rodzi problemy. Podobnie jest z energią elektryczną. Chodzi o sytuacje, gdy jest zużywana do procesów metalurgicznych lub gdy jej całkowity koszt w procesie produkcji przekracza 50 proc. całości ponoszonych kosztów.

– Wiele podmiotów z branży hutniczej i metalurgicznej prowadzi spory sądowe w tej kwestii. To kolejny ważny problem implementacji prawa unijnego. Ministerstwo Finansów powinno zweryfikować zgodność naszych przepisów z prawem wspólnotowym, aby wszelkie sprzeczności zostały wyeliminowane. Tym bardziej że działają na niekorzyść polskich podatników – podkreśla Feldo.

Lesław Mazur, doradca podatkowy i menedżer w Ernst & Young, zauważa, że sądy polskie coraz częściej przyznają rację podatnikom, gdy ci swoje roszczenia opierają właśnie na jasnych, precyzyjnych i bezwarunkowych przepisach dyrektyw unijnych (np. wyrok z 13 października 2010 r., sygn. I GSK 1171/09, czy z 22 marca 2011 r., sygn. I GSK 132/10 - więcej o tych wyrokach w artykułach: NSA: oleje smarowe bez akcyzy, Potrzebna uchwała NSA w sprawie olejów smarowych).

Podkreśla się w nich, że „w sytuacji, gdy państwo nie implementuje dyrektywy do prawa krajowego lub zrobi to w sposób nienależyty, a przepisy dyrektywy są bezwarunkowe i dostatecznie precyzyjne, należy przyznać pierwszeństwo normom dyrektywy".

Czytaj też:

Zobacz więcej:

» Podatki i księgi » VAT i akcyza » Akcyza » Alkohol

» Podatki i księgi » VAT i akcyza » Akcyza » Paliwa i oleje

» Podatki i księgi » VAT i akcyza » Akcyza » Zwolnienie z podatku

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki g.lesniak@rp.pl