Amortyzacja samochodu ciężarowego po ulepszeniu

- Na samochodzie został trwale zainstalowany dźwig. Samochód był już całkowicie zamortyzowany. W jaki sposób amortyzować to ulepszenie?

– pyta czytelnik.

Ulepszenie środka trwałego powoduje zwiększenie jego wartości początkowej, nawet gdy jest on już zamortyzowany. Zgodnie z zasadą kontynuacji sposobu amortyzacji należy naliczać odpisy od podwyższonej wartości początkowej w ten sam sposób jak przed ulepszeniem.

Dotyczy to również sytuacji, gdy środek trwały był zamortyzowany jednorazowo i ulepszenie nastąpiło w tym samym roku podatkowym co jednorazowy odpis. Dopiero jeśli podatnik nie będzie spełniał warunków do jednorazowej amortyzacji, może zastosować metodę liniową lub degresywną.

Te metody stosuje się również do jednorazowo zamortyzowanego środka trwałego, gdy jego ulepszenie nastąpi w następnych latach podatkowych.

Wartość początkowa

Zgodnie z art. 22g ust. 17 ustawy o PIT (art. 16g ust. 13 ustawy o CIT), jeżeli środki trwałe zostały ulepszone w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, ich wartość początkową powiększa się o sumę wydatków na ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 3500 zł. Środki trwałe uważa się za ulepszone, jeśli spełnione są dwa warunki.

Po pierwsze  suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 3500 zł.

Po drugie wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji.

Wydatki na ulepszenie nie mogą więc być amortyzowane samodzielnie; zawsze zwiększają  wartość początkową środka trwałego (nawet jeżeli był on już całkowicie zamortyzowany).

Kiedy zwiększyć wartość początkową

Na podstawie art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT (art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT) odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych z zastrzeżeniem art. 22k (art. 16k), począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji.

Zgodnie z art. 22d ust. 2 ustawy o PIT (art. 16d ust. 2 ustawy o CIT) składniki majątku  wprowadza się do tej ewidencji najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Analogiczne zasady należałoby zastosować w stosunku do ulepszenia środka trwałego. Jeżeli zatem ulepszenie środka trwałego nastąpiło np. w maju 2011, to w tym miesiącu powinna być zwiększona jego wartość początkowa, a pierwszy odpis amortyzacyjny od tej nowej wartości powinien nastąpić w czerwcu 2011.

Nie dotyczy to jednak jednorazowej amortyzacji, która może być dokonana już w miesiącu, w którym odnotowano w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych podwyższenie wartości środka trwałego (zakładając, że ulepszenie nastąpiło w tym samym roku podatkowym co jednorazowy odpis od wprowadzonego do ewidencji środka trwałego).

Jaką metodą

Na podstawie art. 22h ust. 2 ustawy o PIT (art. 16h ust. 2 ustawy o CIT) podatnicy wybierają jedną z metod amortyzacji dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji i stosują ją do pełnego zamortyzowania danego składnika majątku. Ulepszenie nie może prowadzić do zmiany metody amortyzacji.

Jeżeli np. firma stosowała metodę liniową do amortyzacji środka trwałego, to w ten sam sposób musi naliczać odpisy po ulepszeniu. Nie znaczy to jednak, że amortyzacja będzie trwała długo. Wysokość odpisu ustalana jest bowiem od powiększonej w wyniku ulepszenia wartości początkowej już zamortyzowanego środka trwałego, a nie od samych wydatków na ulepszenie.

Przykład

W ewidencji środków trwałych wykazany jest całkowicie zamortyzowany samochód dostawczy o wartości początkowej 70 tys. zł. Był   amortyzowany metodą liniową według 20-proc. stawki.

Obecnie samochód ten został ulepszony. Wydatki z tym związane wyniosły 30 tys. zł. Zwiększyły więc one wartość początkową z 70 tys. zł do 100 tys. zł.

Podatnik może dokonywać odpisów amortyzacyjnych według  stawki 20 proc. od wartości początkowej wynoszącej 100 tys. zł. Wysokość tych odpisów w roku podatkowym to:

100 tys. zł x 20 proc. = 20 tys. zł

Miesięczne odpisy będą więc wynosiły

20 tys. zł : 12 = 166,67 zł Wartość ulepszenia będzie zatem amortyzowana przez półtora roku.

Jednorazowy odpis

Zgodnie z art. 22k ust. 7 ustawy o PIT (art. 16k ust. 7 ustawy o CIT)  podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, i mali podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grup 3 – 8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

W ten sposób w roku podatkowym można zaliczyć do kosztów nie więcej niż równowartość kwoty 50 tys. euro.

Kierując się zasadą kontynuacji sposobu amortyzacji, należy uznać, że jeżeli samochód był  zamortyzowany jednorazowo i ulepszenie nastąpiło w tym samym roku podatkowym, to również jego wartość powinna być od razu zaliczona do kosztów.

Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 1 lipca 2008 (ILPB1/415-244/08-2/AA). Izba uznała  w niej, że „wydatki poniesione przez wnioskodawcę na zakup zabudowy powierzchni ładunkowej to modernizacja zakupionego w styczniu 2008 samochodu ciężarowego i tym samym ulepszenie środka trwałego w rozumieniu art. 22g ust. 17 ustawy o PIT.

W związku z powyższym wnioskodawca miał prawną możliwość dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego również w odniesieniu do nabytej zabudowy powierzchni ładunkowej samochodu ciężarowego.

Odpisu tego należy dokonać nie wcześniej niż w miesiącu, w którym odnotowano w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych podwyższenie wartości środka trwałego, czyli jeśli wnioskodawca dokona w kwietniu 2008  podwyższenia wartości początkowej, to w tym miesiącu może dokonać odpisu amortyzacyjnego”.

Dopiero w sytuacji gdyby ulepszenie spowodowało przekroczenie limitu uprawniającego do jednorazowej amortyzacji lub podatnik nie spełniałby innych warunków do dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w 2011 r. (m.in. uzyskana przez niego pomoc de minimis wyłączałaby go z możliwości zastosowania jednorazowego odpisu),  należałoby zastosować metodę liniową lub degresywną.

To samo dotyczy sytuacji, gdyby ulepszenie nastąpiło w następnych latach podatkowych.

Na podstawie bowiem art. 22k ust. 8 ustawy o PIT (art. 16k ust. 8 ustawy o CIT) podatnicy mogą dokonywać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub stosować zasady określone w art. 22h ust. 4 (art. 16h ust. 4), czyli naliczać odpisy w równych ratach co miesiąc lub w równych ratach co kwartał  albo jednorazowo na koniec roku podatkowego.

Od następnego roku podatkowego podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22k ust. 1 lub art. 22i ustawy o PIT (art. 16k ust. 1, art. 16i ustawy o CIT), czyli metodą degresywną lub liniową.

Przepisy te wskazują, że gdy naliczenie jednorazowego odpisu od pełnej wartości początkowej danego środka trwałego powodowałoby przekroczenie limitu,  podatnik może dokonać jednorazowego odpisu do jego wysokości a pozostałą część wartości początkowej zamortyzować metodą liniową (art. 22i ustawy o PIT, art. 16i ustawy o CIT)  lub metodą degresywną (art. 22k ust. 1 ustawy o PIT, art. 16k ust. 1 ustawy o CIT).

Takie stanowisko zajęła również Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 3 grudnia 2010 (ITPB1/415-730a/09/PSZ).

Ponadto literalne brzmienie przepisów wskazuje, że jednorazowy odpis można stosować tylko w roku, w którym wprowadzono środek trwały do ewidencji. Jeżeli zatem ulepszenie nastąpiłoby w następnych latach podatkowych, to zwiększona wartość początkowa może być amortyzowana tylko według metody liniowej bądź degresywnej.

Degresywna czy liniowa

Metoda liniowa polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w wykazie. Natomiast stosując metodę degresywną, odpisy amortyzacyjne można naliczać:

- w pierwszym podatkowym roku ich używania przy zastosowaniu podanych w wykazie stawek podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2,

- w następnych latach podatkowych od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania.

Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, podatnicy zaczynają stosować tę ostatnią.

Wartość użytkowa musi się zwiększyć

Ulepszenie środka trwałego polega na zwiększeniu wartości użytkowej, a nie na przywróceniu pierwotnych, utraconych cech użytkowych. Chodzi o:

- przebudowę, czyli zmianę (poprawienie) istniejącego stanu środków trwałych na inny,

- rozbudowę – polegającą na powiększeniu (rozszerzeniu) składników majątkowych,

- rekonstrukcję – odtworzenie (odbudowanie) zużytych całkowicie lub częściowo składników majątkowych,

- adaptację – przystosowanie (przerobienie) składnika majątkowego do wykorzystania go w innym celu niż ten, do którego był pierwotnie przeznaczony, albo nadanie mu nowych cech użytkowych,

- modernizację – która sprowadza się do unowocześnienia środków trwałych.

Kto jest małym podatnikiem

Zgodnie z art. 5 pkt 20 ustawy o PIT (art. 4a pkt 10 ustawy o CIT) „mały podatnik” to podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1,2 mln euro (przeliczonych według średniego kursu euro NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do  tysiąca złotych). W 2011 r. limit ten wynosi 4 mln 736 tys. zł.

Zobacz więcej:

» Podatki i księgi » Podatek dochodowy » PIT i CIT » Koszty » Amortyzacja » Metody amortyzacji

» Podatki i księgi » Podatek dochodowy » PIT i CIT » Koszty » Amortyzacja » Środki trwałe » Wycena środków trwałych