Z uwagi na to, że składniki majątku wykorzystywane są przez podatników w dłuższym okresie czasu, a nie tylko w roku ich nabycia, ustawodawca przyjął zasadę, że wydatki te zalicza się do kosztów sukcesywnie, w miarę ich zużycia.

Podatnicy mogą – stosownie do treści art. 22 ust. 8 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link] – uznać za koszty uzyskania przychodów jedynie odpisy amortyzacyjne dokonane zgodnie z art. 22a – 22o ustawy, z uwzględnieniem art. 23.

[srodtytul]Nie wszystko da się zamortyzować[/srodtytul]

Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy o PIT amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

- budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

- maszyny, urządzenia i środki transportu,

- inne przedmioty – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1 – czyli tzw. środki trwałe.

Nie wszystko jednak podlega amortyzacji. Wyłączone są z niej, stosownie do art. 22c pkt 1 i 2 ustawy:

- grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokale mieszkalne służące prowadzonej działalności gospodarczej albo wydzierżawiane bądź wynajmowane na podstawie umowy, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu.

[srodtytul]Trzeba ustalić proporcję [/srodtytul]

Jeżeli tylko część nieruchomości, w tym budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, jest wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej bądź wynajmowana lub wydzierżawiana,[b] odpisów amortyzacyjnych dokonuje się[/b] – stosownie do treści art. 22f ust. 4 ustawy o PIT – [b]w wysokości ustalonej od wartości początkowej nieruchomości, budynku lub lokalu odpowiadającej stosunkowi powierzchni użytkowej wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej, wynajmowanej lub wydzierżawianej do ogólnej powierzchni użytkowej tej nieruchomości, budynku lub lokalu.[/b]

Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych uważa się – w razie wytworzenia we własnym zakresie – koszt wytworzenia. Tym ostatnim zaś, stosownie do art. 22g ust. 4 ustawy, jest wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.

[srodtytul]Stawki z wykazu[/srodtytul]

Odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, z zastrzeżeniem art. 22j – 22ł, dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad, o których mowa w powołanym powyżej art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT.

Jak wynika z [b]interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 18 czerwca 2010 r. (ITPB1/415-281/10/AD)[/b], „dla prawidłowej klasyfikacji budynku i obiektów przynależnych do tego budynku kluczowe znaczenie mają objaśnienia do grupy 1 – Budynki i lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego zawarte w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80105]rozporządzeniu Rady Ministrów z 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (DzU nr 112, poz. 1317 ze zm.)[/link].

Samodzielnym środkiem trwałym w ramach grupy 1 jest budynek posadowiony na stałym fundamencie wraz ze wszystkimi przynależnymi do niego przybudówkami i pomieszczeniami pomocniczymi.

[b]Do wyposażenia budynku zalicza się wszystkie instalacje wbudowane w konstrukcje budynku na stałe[/b], np. instalacje sanitarne, elektryczne, sygnalizacyjne, komputerowe, telekomunikacyjne, przeciwpożarowe, oraz normalne wyposażenie budynku, np. wbudowane meble.

W skład budynku, jako pojedynczego obiektu inwentarzowego, wlicza się również tzw. obiekty pomocnicze obsługujące dany budynek, np. chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie itp. Obiekty pomocnicze obsługujące więcej niż jeden budynek należy zaliczać do właściwych rodzajów zgodnie z ich przeznaczeniem”.

[srodtytul]Nie wszystko i nie od razu[/srodtytul]

Izba, wyjaśniając sposób zaliczenia do kosztów uzyska-nia przychodów pozarolniczej działalności gospodarczej wydatków poniesionych na budowę budynku, który w części wykorzystywany będzie do celów działalności gospodarczej, a w części na potrzeby mieszkaniowe, stwierdziła, że [b]wydatki bezpośrednio związane z budową budynku oraz obiektów i instalacji związanych z tym budynkiem nie stanowią kosztów bezpośrednio w dacie ich poniesienia. [/b]

„Kosztem uzyskania przychodu będą odpisy amortyzacyjne ustalone od wartości początkowej budynku. Wartością tą będzie koszt wytworzenia, o którym mowa w (...) art. 22g ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do kosztu wytworzenia należy zaliczyć koszt usług budowlanych, koszt projektu budynku, koszt przyłącza wodno-kanalizacyjnego i (...) koszt wyceny działki oraz koszt opinii audytora ruchu drogowego dla podłączenia działki do drogi wojewódzkiej, gdyż część handlowo-usługowa budynku nie stanowi odrębnej nieruchomości od części mieszkalnej.

Znajduje się ona w jednej bryle budynku położonego na wspólnej działce, która ma być podłączona do drogi wojewódzkiej. Zatem dojazd do tej drogi będzie również dotyczył części mieszkalnej. W kwestii pozostałych wydatków związanych z budową budynku, tj. kosztu wyłożenia kostki brukowej i kosztu ogrodzenia, wskazać należy, iż w sytuacji, gdy powyższe prace wykonane zostaną przed oddaniem budynku do użytkowania, ich wartość również należy zaliczyć do kosztu wytworzenia budynku.

Natomiast w sytuacji, gdy przeprowadzone zostaną po oddaniu budynku do użytkowania, jeżeli wartość poszczególnych robót w tym zakresie przekroczy 3500 zł, zwiększy wartość początkową środka trwałego – stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych.

Do ustalenia wartości początkowej środka trwałego, tj. części handlowo-usługowej, należy niewątpliwie zaliczyć również koszt kosztorysu budowlanego części handlowej” – czytamy we wspomnianej interpretacji.

[ramka][b]Nie tylko materiały, ale i pozwolenia[/b]

Do ustalenia wartości początkowej środków trwałych wybudowanych we własnym zakresie zalicza się ogół kosztów poniesionych od momentu rozpoczęcia inwestycji budowlanej aż do przekazania budynku do używania.

W tym zakresie mieszczą się opłaty za pozwolenia, projekty, zakup materiałów, usługi obce, opłaty związane z odbiorem obiektu itp. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.[/ramka]