PIT: czy honorarium autorskie powinno być określone kwotowo

Tak wynika z interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 października 2018 r. (0115-KDIT2-1.4011.274.2018.2.JG).

Sprawa dotyczyła spółki, która zatrudniała pracownika na stanowisku kierownika ds. PR i marketingu (dalej: kierownik). We wniosku o interpretację spółka wskazała, że kierownik w ramach swojej codziennej pracy tworzy projekty, takie jak m.in. artykuły branżowe, autorskie teksty i wpisy (np. wywiady, komentarze branżowe) publikowane na stronie internetowej, blogach i kanałach social media spółki, raporty branżowe, filmy promocyjne itp. Spółka zamierzała wprowadzić dla kierownika system wynagradzania oparty na transferze autorskich praw majątkowych, z zastosowaniem 50-proc. kosztów podatkowych dla części jego wynagrodzenia stanowiącej honorarium autorskie. We wniosku o interpretację spółka wskazała, że honorarium autorskie będzie wypłacane w stałej kwocie, nie będzie obejmowało okresów nieobecności kierownika, zaś tworzone przez niego dzieła spełniają definicję utworu w rozumieniu przepisów o prawie autorskim. Spółka wskazała ponadto, że utwory tworzone przez kierownika są działalnością w zakresie sztuk plastycznych, publicystyki, twórczości audiowizualnej oraz fotografii, a zatem działalnością kwalifikowaną jako uprawniająca do stosowania 50-proc. kosztów podatkowych Na tym tle spółka zwróciła się do Dyrektora KIS z pytaniem, czy spełnione są przesłanki objęcia kierownika strukturą wynagradzania z zastosowaniem autorskich praw majątkowych oraz 50-proc. kosztów uzyskania przychodów.

Czytaj także: Więcej twórców zapłaci niższy PIT

Organ podatkowy zgodził się z wnioskodawcą. W uzasadnieniu interpretacji wskazał, że dla skorzystania z 50-proc. kosztów uzyskania przychodów z tytułu transferu utworów na pracodawcę można korzystać w przypadku, gdy powstaje utwór, który jest należycie udokumentowany i archiwizowany. Jednak zdaniem Dyrektora KIS, tylko w przypadku jednoznacznego kwotowego określenia wartości honorarium przez strony umowy możliwe jest zastosowanie do tego wynagrodzenia 50-proc. stawki kosztów uzyskania przychodów. Jednocześnie organ podatkowy podkreślił, że nie leży w jego kompetencji ocena, czy dzieła wskazane we wniosku spełniają definicję utworu w rozumieniu przepisów o prawie autorskim.

Komentarz eksperta

Aleksandra Bembnista, starszy konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC

Kwestia sposobu ustalania honorarium autorskiego od dłuższego czasu jest obszarem zainteresowania organów podatkowych w kontekście możliwości stosowania systemu wynagradzania z zastosowaniem 50-proc. kosztów podatkowych. Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2018 r. zmieniły się przepisy ustawy o PIT w zakresie przedmiotowym uprawniającym do stosowania podwyższonych kosztów podatkowych. Należy jednak podkreślić, że sposób ustalania honorarium autorskiego nie był i nadal nie jest przedmiotem uregulowań zawartych w ustawie podatkowej. Praktyczne aspekty stosowania przepisów dotyczących 50-proc. kosztów podatkowych spoczywają zatem na barkach praktyki organów i sądów.

Przed zmianą przepisów organy nie kwestionowały powszechnie ustalania honorarium autorskiego poprzez wskazanie procentowej wartości całości wynagrodzenia pracownika, uznając że wynagrodzenie z tytułu transferu praw autorskich powinno być określone w umowie, poprzez wskazanie sposobu jego kalkulacji (np. interpretacja z 7 sierpnia 2017 r., 0114-KDIP3-3.4011.226.2017.2.IM, czy z 21 sierpnia 2017 r. 0114-KDIP3-3.4011.315.2017.1.IM). Jedyną kwestionowaną zarówno przez organy podatkowe, jak i sądy formą ustalania honorarium autorskiego było oparcie go o czas pracy, ale bez oparcia o stworzone dzieła (co potwierdza ugruntowane orzecznictwo NSA (np. wyroki z 12 marca 2010 r., II FSK 1791/08; z 16 września 2010 r., II FSK 839/09 i z 29 kwietnia 2011 r., II FSK 2217/09).

Od niedawna organy podatkowe opowiadają się jednak za koniecznością wyceniania dzieł przekazywanych przez pracownika pracodawcy, uznając, że można to uczynić właśnie poprzez wyodrębnienie stałej kwoty honorarium autorskiego z wynagrodzenia pracownika (oprócz komentowanej interpretacji potwierdzają to m.in. interpretacje z 1 czerwca 2018 r., 0115-KDIT2-1.4011.82.2018.2.MK i z 17 sierpnia 2017 r., 0114-KDIP3-3.4011.278.2017.1.AK). Rozwiązanie to przysparza jednak wielu problemów w praktyce, zwłaszcza na etapie naliczania wynagrodzeń. Skoro nie są one naliczane jako procent całej pensji danej osoby, to mogą powstać wątpliwości w zakresie pomniejszania honorarium autorskiego np. za czas nieobecności podczas zwolnienia chorobowego. Jeśli honorarium autorskie stanowiłoby procent wynagrodzenia pracownika, to byłoby ono niejako automatycznie odpowiednio pomniejszane. W przypadku ustalenia go w stałej kwocie, sytuacja nie jest oczywista.

Warto dodać, że 14 maja 2018 r. minister finansów wydał interpelację, w której wyjaśnił, że z umowy o pracę/innych dokumentów musi jasno wynikać podział wynagrodzenia na związane z tworzeniem utworów i dotyczące pozostałych czynności (tak aby ewentualna weryfikacja przez organy podatkowe była możliwa). Jednocześnie minister nie zakwestionował ukształtowania wynagrodzenia autorskiego jako procentu wynagrodzenia całościowego. Pogląd ten został uwidoczniony również w wyroku warszawskiego WSA z 6 czerwca 2018 r.( III SA/Wa 2346/17). Tym samym, pomimo dość konsekwentnie prezentowanego stanowiska organów podatkowych, kwestia nie wydaje się przesądzona.