Tak, pewne problemy sprawia tylko kwestia ich kwalifikacji do odpowiedniego źródła przychodów, szczególnie w kasynach gry. Wynika to przede wszystkim z obowiązujących tam procedur wręczania i ewidencjonowania napiwków.

[srodtytul]Co jest przychodem z pracy[/srodtytul]

Z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT wynika, że „za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych”.

[srodtytul]Ważne, czy pracodawca pośredniczy[/srodtytul]

W świetle takiego brzmienia przepisu w wypadku napiwków ugruntował się pogląd, że do wynagrodzenia ze stosunku pracy należy zaliczyć te, które doliczane są do rachunku (trafiają na konto pracodawcy), a następnie wraz z wynagrodzeniem za pracę są wypłacane pracownikowi. Wówczas pracodawca jako płatnik ma obowiązek uwzględnić wartość przypadającego na pracownika napiwku w podstawie obliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wartość takiego napiwku jest następnie wykazywana w informacji PIT-11 sporządzanej przez pracodawcę i uwzględniana w rozliczeniu rocznym sporządzanym indywidualnie przez pracownika. Natomiast jeśli napiwki nie są doliczane do rachunku i bezpośrednio trafiają do pracownika, nie są przychodem ze stosunku pracy. Taki napiwek stanowi przychód z tzw. innych źródeł, opodatkowany na zasadach określonych w ustawie o PIT. Oznacza to, że pracownik ma obowiązek samodzielnie wykazać wartość otrzymanych w danym roku napiwków w zeznaniu rocznym w pozycji „inne źródła”.

To stanowisko ma potwierdzenie w[b] piśmie Ministerstwa Finansów z 27 września 1996 r. (PO 4/AK/722-435/95).[/b]

[srodtytul]Napiwek dla krupiera[/srodtytul]

Wątpliwości co do sposobu opodatkowania napiwku pojawić się mogą natomiast w przypadku napiwków wręczanych w kasynach gry. Nie chodzi tu rzecz jasna o finalny sposób opodatkowania dochodu, jakim jest napiwek (zawsze będzie to bowiem podatek obliczony według skali podatkowej), tylko o to, czy pracodawca – jako płatnik – zobowiązany jest pobrać zaliczkę na podatek od zgromadzonych przez pracowników kasyna „tipów”.

Wątpliwości te wynikają przede wszystkim ze specyficznych procedur, które towarzyszą wręczaniu napiwków pracownikom kasyn gry. Zgodnie z obowiązującymi w kasynie procedurami napiwki przeznaczone dla krupierów gromadzone są w jednym, specjalnie do tego przeznaczonym, miejscu (tzw. tip-box). Brak jest przy tym możliwości indywidualnego wskazania osoby, której przysługują. Zawartość tip-boksów jest następnie dzielona pomiędzy pracowników kasyna. Podział może odbywać się według takich kryteriów, jak zajmowane stanowisko czy staż pracy.

Sformalizowana procedura rozliczania napiwków, ich gromadzenia i ewidencjonowania wynika z przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9107758758794F62712C94D25780D17D?id=169715]rozporządzenia ministra finansów z 3 czerwca 2003 r. w sprawie sposobu ewidencjonowania napiwków w kasynach gry (DzU nr 102, poz. 949)[/link]. Zgodnie z jego treścią podmioty urządzające gry w kasynach gry obowiązane są do ewidencjonowania napiwków w specjalnie w tym celu utworzonym rejestrze, który zawiera: liczbę porządkową i datę wpisu, wartość napiwków zgromadzonych danego dnia oraz imiona i nazwiska pracowników kasyna, którym są wypłacane, wraz z wartością napiwków wypłaconych poszczególnym pracownikom kasyna, datą wypłaty i podpisem odbioru.

[srodtytul]Pochodna wynagrodzenia[/srodtytul]

Kształtujące się orzecznictwo organów podatkowych co do opodatkowania napiwków otrzymywanych przez pracowników kasyn gry zmierza w kierunku traktowania tak uzyskanego przychodu jako pozostającego w związku ze stosunkiem pracy, a tym samym jako przychodu ze stosunku pracy (por. [b]interpretacje Izby Skarbowej w Warszawie z 27 maja 2009 r., ILPB1/415-273/09-4/TW, oraz z 18 lipca 2008 r., IPPB1/415-513/08-2/ES[/b]). Zdaniem ministra finansów źródłem i podstawą wypłaty napiwków jest łączący pracownika kasyna i pracodawcę (kasyno) stosunek pracy. Napiwki są zatem pochodną wynagrodzenia.

Nasuwa się tu argument, że także napiwek, który otrzymuje kelner wprost od klienta restauracji, ma swoje źródło w łączącym kelnera stosunku pracy z pracodawcą (restauracją). Mimo to, według ministra finansów, taki napiwek jest przy-chodem z tzw. innych źródeł, a płatnik nie ma obowiązku uwzględniania jego wartości w podstawie obliczania zaliczki na podatek. Skądinąd pracodawca nie wie także, jaka jest wysokość otrzymanego przez pracownika napiwku.

[srodtytul]Obowiązki pracodawcy[/srodtytul]

Zrównanie napiwków otrzymywanych przez krupierów z wynagrodzeniem ze stosunku pracy oznacza powstanie określonych obowiązków po stronie pracodawcy. Jest on bowiem zobowiązany do doliczania wartości uzyskanych przez pracowników napiwków do przychodów z pracy i pobrania zaliczki na PIT. Z uwagi na prowadzony zgodnie z wymogami wspomnianego rozporządzenia rejestr napiwków ustalenie kwoty napiwku, jaka ostatecznie przypadła danemu pracownikowi, nie stanowi problemu. Kwoty napiwków powinny być także uwzględnione w sporządzanych po zakończeniu roku informacjach PIT-11.

Stanowisko to ma także potwierdzenie w[b] wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (ośrodek zamiejscowy w Łodzi) z 14 listopada 2003 r. (I SA/ Łd 1493/02)[/b], w którym sąd stwierdził, że „wypłata napiwków dokonywana w kasynach gry mieści się (art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) w pojęciu przychodów ze stosunku pracy”.

[srodtytul]Może jednak inne źródło[/srodtytul]

Zgodnie z zasadą wynikającą ze wspomnianego na wstępie pisma Ministerstwa Finansów nie są przychodem z pracy napiwki, które trafiają do pracownika wprost, bez pośrednictwa pracodawcy. Stosując tę zasadę przy kwalifikacji napiwków przeznaczonych dla pracowników kasyn gry, należałoby zweryfikować stanowisko, że takie napiwki stanowią przychód ze stosunku pracy. Nie są one wypłacane przez pracodawcę wraz z wynagrodzeniem podstawowym, ale nie trafiają też bezpośrednio od klienta do pracownika kasyna. Zgodnie bowiem z wymaganymi procedurami krupier nie może przyjąć napiwku wprost od klienta, ale otrzymuje go przy podziale tip-boksa. Pieczę nad zgromadzonymi z napiwków kwotami sprawuje zwykle wyznaczony do tego pracownik. „Udział” pracodawcy jest tylko taki, że z mocy obowiązującego prawa, przy użyciu sprzętu pracodawcy (tip-boksów) napiwki są przechowywane.

Istotne jest to, że mimo przechowywania napiwków przez określony czas w tip-boksach pracodawca (kasyno gry) nie może swobodnie dysponować zgromadzonymi tam środkami finansowymi. Jednocześnie „koszt” napiwku wypłacanego pracownikom nie obciąża pracodawcy.

Może to wskazywać, że procedura wypłaty napiwków w kasynie gry jest bliższa jednak sytuacji, kiedy napiwek taki przekazywany jest bez pośrednictwa (mającego znaczenie dla określenia źródła przychodu) pracodawcy, co wskazywałoby na jego „niepracowniczy” charakter.

[srodtytul]Istotne zastrzeżenie[/srodtytul]

Warto również podkreślić, że mimo jednolitego stanowiska organów podatkowych co do kwalifikacji napiwków w kasynach gry jako przychodu ze stosunku pracy w indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego zawarte jest zastrzeżenie o następującej treści: „Odróżnić od powyższego stanu faktycznego należy natomiast okoliczność, kiedy pracownik bezpośrednio od klienta (bez pośrednictwa pracodawcy) otrzymałby napiwek. Wówczas ich wypłaty nie dokonuje pracodawca. Wartości tych napiwków nie można wtedy zaliczyć do przychodów ze stosunku pracy, napiwki te stanowią bowiem przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy” (por. [b]interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 21 lipca 2008 r., IPPB1/415-466/ 08-2/AM[/b]).

Pytanie, jakie nasuwa się w tym miejscu, dotyczy tego, jakiego rodzaju pośrednictwo pracodawcy organ podatkowy miał na myśli oraz czy wymóg wypłacania napiwków z tip-boksów może przesądzić o kwalifikacji podatkowej napiwku.

[i]Autorka jest doradcą podatkowym w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy[/i]