Czy zleceniobiorca ma przychód, gdy za darmo używa sprzętu zleceniodawcy

Ważne jest jednak prawidłowe sformułowanie umowy oraz postępowanie odpowiadające jej zapisom.

[srodtytul]Przychód z nieodpłatnych świadczeń[/srodtytul]

Ustalając zasady świadczenia usług, strony często przewidują w zawieranych umowach nieodpłatne udostępnienie zleceniobiorcy przez zleceniodawcę określonych składników majątkowych będących własnością zleceniodawcy. Dotyczy to zwłaszcza telefonu komórkowego, komputera przenośnego, materiałów biurowych, nierzadko również samochodu.

[b]Takie udostępnienie może skutkować tym, że organy podatkowe uznają, że zleceniobiorca uzyskuje przychód z nieodpłatnych świadczeń[/b]. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej jest m.in. wartość nieodpłatnych świadczeń, które uzyskuje przedsiębiorca.

[b]Nieodpłatne świadczenie to takie, które stanowi dla przedsiębiorcy pewną korzyść majątkową (ma konkretny wymiar finansowy) i nie jest związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu.[/b]

[srodtytul]Dwa warunki[/srodtytul]

Na tej podstawie można stwierdzić, że w sytuacji kiedy:

- z umowy między stronami wynika, że zleceniobiorca w celu wykonania tej umowy wykorzystuje bez odrębnej odpłatności udostępnione przez zleceniodawcę urządzenia, a

- wykorzystanie tych urządzeń przez zleceniobiorcę następuje wyłącznie w celu realizacji umowy (zleceniobiorca nie wykorzystuje urządzeń w celu świadczenia usług na rzecz innych podmiotów lub w celach prywatnych), to po stronie zleceniobiorcy nie powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT.

Takie stanowisko potwierdzają [b]interpretacje organów podatkowych (np. Izby Skarbowej w Warszawie z 16 października 2008 r., IPPB1/415-832/08-2/ES i IPPB1/415-567/08-4/AJ, Izby Skarbowej w Katowicach z 21 maja 2008 r., IBPB1/415-171/08/BK, Urzędu Skarbowego w Piotrkowie Trybunalskim z 16 lipca 2007 r., US.I/1-415/13/ 2007, a także Urzędu Skarbowego w Ostrołęce z 7 listopada 2006 r., US 15 PO-II-415/27/06/KD).[/b]

[srodtytul]Zleceniodawca ma koszt[/srodtytul]

Takie stanowisko wynika na ogół z tego, że w sytuacji gdy urządzenia (materiały) są udostępnione przez zleceniodawcę w celu umożliwienia zleceniobiorcy świadczenia usług, to w tym zakresie trudno jest mówić o osiąganiu przez zleceniobiorcę konkretnych korzyści, a tym samym nie można mówić o uzyskiwaniu przez niego przychodu z nieodpłatnych świadczeń.

Konsekwentnie, takie sytuacje nie rodzą również negatywnych skutków podatkowych po stronie zleceniodawcy, może on w całości zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki na zakup udostępnionej infrastruktury lub odpisy amortyzacyjne z tytułu jej używania.

[srodtytul]Wykorzystanie na cele prywatne i do innej działalności[/srodtytul]

Jeżeli jednak zleceniobiorca będzie wykorzystywać udostępnione przez zleceniodawcę urządzenia

- w celu świadczenia usług na rzecz innych kontrahentów lub

- w celach prywatnych, to wówczas wystąpią negatywne skutki podatkowe i to u obu stron.

Zleceniobiorca będzie uzyskiwać przychód z nieodpłatnych świadczeń, z którego będzie musiał rozliczyć się we własnym zakresie. Przy czym w pierwszym przypadku będzie to przychód ze źródła „pozarolnicza działalność gospodarcza”, z kolei w sytuacji wykorzystywania składników majątku zleceniodawcy na cele prywatne – choć może to być w niektórych sytuacjach sporne – przychód ze źródła „inne źródła przychodów”.

[srodtytul]Negatywne skutki dla zleceniodawcy[/srodtytul]

Natomiast dla zleceniodawcy poniesione przez niego wydatki na nabycie udostępnionych urządzeń lub odpisy amortyzacyjne z tytułu ich używania nie będą kosztami uzyskania przychodów. Nie będzie bowiem wówczas spełniony warunek istnienia związku między ponoszonymi przez zleceniodawcę wydatkami i uzyskiwanymi przychodami. Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 52 oraz art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c ustawy o CIT, a także odpowiednio z art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c oraz art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o PIT.

Ponadto uznanie, że w sytuacji wykorzystywania przez zleceniobiorcę urządzeń w celach prywatnych mamy do czynienia z przychodem z „innych źródeł przychodów”, spowoduje, że zleceniodawca będzie zobowiązany wystawić mu formularz PIT-8C.

[i]Autor jest konsultantem w Dziale Prawa Podatkowego w Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna sp.k.[/i]

[ramka][b]To nie usługa, więc nie trzeba naliczać VAT[/b]

Udostępnienie przez przedsiębiorcę składników majątku kontrahentom, którzy wykorzystują je do wykonania zlecenia na jego rzecz, może też rodzić problem rozliczenia VAT. Zdarzało się bowiem, że organy podatkowe twierdziły, że jest to świadczenie usług na rzecz zleceniobiorcy, a zatem odpłatne świadczenie, które podlega VAT (ich zdaniem wynagrodzenie za to świadczenie określone zostało w naturze i była nim część wartości usług świadczonych przez zleceniobiorcę).

Pogląd ten podzielił także [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w orzeczeniu z 31 lipca 2007 r. (I SA/Bk 155/07)[/b]. Podatnik złożył jednak skargę kasacyjną, którą uwzględnił Naczelny Sąd Administracyjny.

[b] W wyroku z 23 kwietnia 2008 r. (I FSK 1788/07)[/b] NSA orzekł, że analizując umowy kooperacyjne, „należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania poszczególnych czynności służących realizacji tego celu dla potrzeb podatkowych w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego”.

Sprawa ponownie trafiła do [b]białostockiego WSA, który w wyroku z 30 kwietnia 2009 r. (I SA/Bk 152/09)[/b] orzekł, że nie można traktować czasowego udostępniania kontrahentom składników majątku spółki (chodziło o telefony komórkowe), służących im jedynie do wykonania działalności zleconej przez nią, jako niezależnego świadczenia usługi, podlegającego VAT. Tego rodzaju czynności o charakterze pomocniczym nie mają samodzielnej racji bytu bez realizacji usług przez kontrahenta (w tym wypadku były to usługi zarządzania podmiotem gospodarczym, doradztwa w zakresie zarządzania oraz usługi handlowe).

[i]— a.kol.[/i][/ramka]