Możliwość taką dają im przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=24EB764B59841622198EA5E34FD10D17?id=176376]ordynacji podatkowej[/link]. Mogą w ten sposób przywołać do porządku nie tylko samego podatnika (gdy ten np. notorycznie odmawia stawienia się w urzędzie), ale także inne osoby, m.in. świadków, którzy odmawiają złożenia zeznań, albo biegłych, którzy ociągają się z wydaniem opinii.
Nie od dziś wiadomo, że wyjaśnienie niektórych spraw wymaga dodatkowych informacji. Tych dostarczyć może nie tylko sam podatnik, ale i inne osoby. Podatnik oraz inne osoby mogą więc być wezwane do złożenia wyjaśnień, zeznań czy dokonania określonej czynności osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie. Wezwanie można dostać na każdym etapie postępowania.
Pamiętajmy jednak, że o złożenie wyjaśnień, zeznań czy dokonanie określonej czynności można być poproszonym, tylko gdy jest to niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy.
[srodtytul]Tylko określone zachowania[/srodtytul]
Z art. 262 ordynacji podatkowej wynika, że strona, pełnomocnik strony, świadek lub biegły, którzy mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego:
- nie stawili się osobiście bez uzasadnionej przyczyny, mimo że byli do tego zobowiązani, lub
- bezzasadnie odmówili złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności, lub
- bez zezwolenia tego organu opuścili miejsce przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem
– mogą być ukarani karą porządkową.
Zasady te stosuje się również do osoby, która wyraziła zgodę na powołanie jej na biegłego, a także do tej, która odmówiła wyjawienia rzeczy lub praw majątkowych mogących być przedmiotem hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego.
Pamiętajmy, że organ podatkowy ma prawo nałożenia kary porządkowej tylko w związku z prowadzonym postępowaniem podatkowym lub kontrolnym. Zachowanie podatników w toku czynności sprawdzających, a także w związku z innymi czynnościami sprawdzającymi organów podatkowych, nie jest zagrożone karą porządkową.
[srodtytul]Nie zawsze maksymalna[/srodtytul]
Kara ta może wynieść nawet 2600 zł. Nie musi jednak. Urzędnicy, gdy zdecydują się wymierzyć karę, nie muszą robić tego w maksymalnej jej wysokości. Tak naprawdę tylko od ich decyzji zależy, jak wysoka ona będzie.
Wymierzając karę, urzędnicy powinni pamiętać, że jej wysokość powinna być uzależniona od charakteru i wagi sprawy, skutków niewypełnienia nałożonego obowiązku, sytuacji majątkowej i finansowej danej osoby itp.
[srodtytul]Będzie postanowienie[/srodtytul]
Kara porządkowa nakładana jest w formie postanowienia. W nim urząd skarbowy, przed którym toczy się postępowanie podatkowe, określa, na kogo, za co i jaką karę nakłada. Postanowienie to musi być sporządzone na piśmie z uzasadnieniem i pouczeniem o trybie wniesienia zażalenia oraz doręczone osobie, której dotyczy.
Na zapłatę ukarany ma siedem dni od dnia doręczenia mu postanowienia. Nie musi jednak od razu płacić. Postanowienie o nałożeniu kary porządkowej można bowiem podważyć. Ukarany może wnieść na nie zażalenie. Będzie tak, gdy urząd skarbowy nie miał podstaw, aby go ukarać, bo np. nie został pouczony o takich konsekwencjach niezastosowania się do wezwania.
Zażalenie składamy w ciągu siedmiu dni od otrzymania postanowienia. Będzie je rozpatrywała izba skarbowa.
[srodtytul]Czasem można się usprawiedliwić[/srodtytul]
Zażalenie nie jest jedynym sposobem na postanowienie nakładające karę porządkową. Swoje zachowanie można również usprawiedliwić. W tym celu należy złożyć wniosek w ciągu siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia o nałożeniu kary porządkowej. Jeśli fiskus uzna nasze argumenty za usprawiedliwione, uchyli nałożoną karę. Jeśli nie – odmówi. Pamiętajmy jednak, że na postanowienie o odmowie uchylenia kary przysługuje zażalenie.
Jakie argumenty mogą nas usprawiedliwić i przekonać fiskusa do naszych racji? Powody nie mogą być błahe, muszą być uzasadnione, np. nagła choroba. Pamiętajmy jednak, aby w takim wypadku postarać się o dodatkowe dokumenty, np. zwolnienie lekarskie.
[ramka][b]Trzy różne terminy[/b]
Od dnia doręczenia postanowienia o wymierzeniu kary porządkowej biegną trzy odrębne terminy liczące po siedem dni:
1) do wniesienia zażalenia na postanowienie nakładające karę,
2) do wniesienia wniosku o usprawiedliwienie zaniedbania obowiązku i uchylenie postanowienia o karze,
3) do zapłaty kary porządkowej.
[b]Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 marca 2002 r. (I SA/Łd 344/00) stwierdził[/b], że „w przypadku wątpliwości interpretacyjnych dotyczących tego, czy strona składa zażalenie na postanowienie o ukaraniu karą porządkową, czy też wniosek o uchylenie tej kary, zawsze decydujące znaczenie ma treść zarzutów i wniosków zawartych w tym piśmie”. [/ramka]
