Po upływie pięciu lat zapłaty da się uniknąć

Od zasady tej jest jednak wyjątek. Przedawnieniu nie podlegają w ogóle zobowiązania zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym. W tym wypadku po upływie terminu przedawnienia zaległość podatkowa może być egzekwowana tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu. O tym, czy zobowiązanie podatkowe jest zabezpieczone hipoteką, przesądza wpis w księdze wieczystej.

Warto też pamiętać, że na bieg pięcioletniego terminu przedawnienia wpływ ma zawieszenie oraz przerwanie biegu tego terminu.

[srodtytul]Jak przeprowadzać obliczenia[/srodtytul]

Termin przedawnienia zobowiązania podatkowego zaczyna biec od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności, czyli z pierwszym dniem następnego roku, a kończy się z upływem pięciu lat. Termin początkowy i końcowy przedawnienia zobowiązania podatkowego wyznacza zatem termin płatności tegoż zobowiązania.

Termin płatności podatku (czyli jego wymagalności) jest terminem, w którym dłużnik powinien spełnić swoje świadczenie podatkowe, a jednocześnie wierzyciel ma prawo żądania określonego zachowania się dłużnika.

[srodtytul]Termin można zawiesić…[/srodtytul]

Przypadki, kiedy bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, wymienia art. 70 par. 2 ordynacji podatkowej. Zgodnie z nim przyczyną nierozpoczęcia lub zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego może być odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty podatku na raty, odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, a także przedłużenie – w drodze rozporządzenia ministra finansów – terminu płatności podatku.

Z kolei par. 6 wymienia przypadki, które skutkują zawieszeniem biegu terminu przedawnienia. Dotyczy to:

- wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, jeśli podejrzenie ich popełnienia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania,

- wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania,

- wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa.

Bieg terminu przedawnienia zostaje też zawieszony w razie wystąpienia przez organ podatkowy z wnioskiem do organu innego państwa o uzyskanie informacji dotyczących opodatkowania podatnika w tym państwie – gdy ustalenie lub określenie wysokości zobowiązania uzależnione jest od uzyskania takiej informacji.

[srodtytul]…a czasem też przerwać[/srodtytul]

Od zawieszenia terminu przedawnienia należy odróżnić jego przerwanie. Różnica polega na tym, że[b] przy zawieszeniu pewnego okresu czasu nie wlicza się do biegu przedawnienia, a przy przerwaniu cały okres czasu, który upłynął od momentu przerwania, uważa się za niebyły.[/b] Po przerwaniu bieg przedawnienia zaczyna biec na nowo.

Przyczynami skutkującymi przerwanie biegu terminu przedawnienia są ogłoszenie upadłości i zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym podatnik został powiadomiony. Warto pamiętać, ze w tym drugim wypadku samo doręczenie zobowiązanemu tytułu wykonawczego, będące czynnością egzekucyjną, nie przerwie biegu terminu przedawnienia, o ile czynności tej nie będzie towarzyszyło jednocześnie zastosowanie konkretnego środka egzekucyjnego i zawiadomienie o jego zastosowaniu w postaci konkretnego zajęcia.

Zastosowanie środka egzekucyjnego z jednej strony przerywa bieg przedawnienia terminu zobowiązania podatkowego, z drugiej zaś strony wyznacza rozpoczęcie biegu tegoż terminu od nowa, począwszy od dnia następującego po tym, w którym zastosowano środek egzekucyjny.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Organ podatkowy, przed którym toczy się postępowanie podatkowe, musi z urzędu uwzględnić upływ terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Ocenia zatem, czy w okolicznościach konkretnej sprawy nastąpił upływ czasu skutkujący przedawnieniem. Jeśli tak się stało, umarza postępowanie.[/ramka]