Co ważne, zmiana ta ma zastosowanie z mocą już od 1 stycznia 2009 r. Wynika z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F6914D403013ED574D8FEB79CDE9AD3E?id=310175]nowelizacji z 5 marca 2009 r. obu ustaw o podatku dochodowym: od osób fizycznych i od osób prawnych (DzU nr 69, poz. 587)[/link].

[srodtytul]Kto jest mały[/srodtytul]

Limit przychodów decydujący o tym, kto jest małym podatnikiem dla celów podatku dochodowego, będzie teraz taki sam jak w VAT. W obu przypadkach sprzedaż (w podatku dochodowym przychód ze sprzedaży) nie może przekroczyć (wraz z kwotą podatku) w poprzednim roku podatkowym równowartości 1 mln 200 tys. euro.

Bez zmian pozostaje zasada, że limit ten przeliczamy według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1 tys. zł.

Nowy przepis ma zastosowanie już dla 2009 r., co oznacza, że [b]już w bieżącym roku limit uprawniający do bycia małym podatnikiem podatku dochodowego wynosi 4 mln 53 tys. zł. [/b]

Do czasu tej zmiany limit był dużo niższy i wynosił 800 tys. euro, co po przeliczeniu dawało 2 mln 702 tys. zł.

[srodtytul]Dla kogo ten przywilej[/srodtytul]

Przypomnijmy, że będąc małym podatnikiem można dokonywać jednorazowej amortyzacji oraz kwartalnie wpłacać zaliczki na podatek. Jednak o wyborze kwartalnego sposobu wpłacania zaliczek należało poinformować urząd skarbowy do 20 lutego br. (taki obowiązek wynika z art. 44 ust. 3i ustawy o PIT i art. 25 ust. 1e ustawy o CIT, chyba że u osoby prawnej rok podatkowy nie pokrywa się z kalendarzowym).

Jest więc oczywiste, że ci, których przychody ze sprzedaży za 2008 r. przekroczyły 2 mln 702 tys. zł, nie mogli wybrać w tym roku kwartalnej metody rozliczania się z fiskusem. Czy teraz, gdy limit się zwiększył, mogą jeszcze z niej skorzystać?

Otóż tak. Taką możliwość daje im art. 4 ust. 1 nowelizacji z 5 marca br. Zgodnie z nim [b]podatnicy, którzy dzięki podwyższeniu limitu przychodów stali się małymi podatnikami, mogą wpłacać zaliczki kwartalne już od trzeciego kwartału 2009 r.

Ale uwaga: żeby skorzystać z kwartalnej metody wpłacania zaliczek, trzeba do 20 sierpnia br. złożyć zawiadomienie do urzędu skarbowego o jej wyborze.[/b]

[srodtytul]Wyższy limit odpisów jednorazowych[/srodtytul]

Nowelizacja podwyższa też limit jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Podatnicy będą mogli w 2009 r. dokonać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych do wysokości nieprzekraczającej 100 tys. euro, czyli [b]338 tys. zł.[/b] Gdyby nie ta zmiana, limit byłby o połowę niższy i wynosiłby 169 tys. zł (czyli nawet mniej niż rok wcześniej).

W ramach limitu możemy rozliczyć kilka środków trwałych, ale nie wlicza się do niego odpisów od składników majątku, których wartość początkowa nie przekracza 3500 zł.

Należy pamiętać, że jednorazowo można amortyzować jedynie środki trwałe (nie wartości niematerialne i prawne) i to tylko te, które są zaliczone do grup 3 – 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych.

[srodtytul]Również w roku następnym[/srodtytul]

Zasadniczo z jednorazowej amortyzacji mogą skorzystać mali podatnicy (stąd tak duże znaczenie ma podwyższenie limitu przychodów uprawniającego do tego statusu) oraz podatnicy rozpoczynający w danym roku działalność gospodarczą.

Wobec tych ostatnich nowelizacja wprowadza jeszcze jedno udogodnienie: pozwala im dokonywać jednorazowej amortyzacji również w roku następującym bezpośrednio po roku podatkowym, w którym uruchomili biznes.

Jeśli zatem ktoś rozpoczął działalność gospodarczą w 2008 r., to prawo do jednorazowej amortyzacji zyskuje również w 2009 r. (nawet jeśli w tym roku nie spełnia warunku, żeby być małym podatnikiem).

Ten natomiast, kto uruchomił biznes w bieżącym roku (lub dopiero to zrobi), będzie mógł amortyzować jednorazowo również w 2010 r. (i to także niezależnie od tego, czy będzie małym podatnikiem).

Do jakiej wysokości? Do 100 tys. euro, bo limit ten ma obowiązywać również w 2010 r.

Z takiej możliwości nie skorzystają tylko podatnicy CIT, których pierwszy rok podatkowy kończy się 31 grudnia 2010 r.

[srodtytul]Co z tymi, którzy już amortyzują[/srodtytul]

Powstaje pytanie, co z podatnikami, którzy ze względu na to, że do tej pory nie mogli być małymi podatnikami albo będąc nimi przekroczyli dotychczasowy limit i amortyzowali środek trwały na ogólnych zasadach (metodą liniową lub degresywną)? Czy teraz, skoro uzyskują prawo do bycia małym podatnikiem, mogą resztę wartości środka trwałego zamortyzować jednorazowo?

Moim zdaniem należy tu wyodrębnić trzy sytuacje:

- gdy podatnik nabył środek trwały przed 2009 r. i amortyzuje go według metody liniowej lub degresywnej,

- gdy podatnik nabył środek trwały w okresie 1 stycznia – 21 maja 2009 r. i do tej pory amortyzował go według metody liniowej lub degresywnej,

- gdy podatnik nabędzie środek trwały po 21 maja 2009 r.

[srodtytul]Nabyte po 21 maja 2009 r.[/srodtytul]

Najprostsza jest sytuacja trzecia. Nie ulega wątpliwości, że podatnik, który dzięki nowelizacji zyska prawo do amortyzacji jednorazowej, będzie mógł zaliczyć w ten sposób w koszty uzyskania przychodu składnik majątku nabyty po 21 maja 2009 r.

[srodtytul]Nabyte przed 2009 r.[/srodtytul]

Natomiast nie można, w moim przekonaniu, zamortyzować jednorazowo po 21 maja br. reszty wartości środka trwałego, jeśli został on nabyty przed 2009 r. i dotychczas był amortyzowany liniowo lub degresywnie. Oznaczałoby to bowiem zmianę metody amortyzacji, a zgodnie z art. 22h ust. 2 ustawy o PIT (i art. 16h ust. 2 ustawy o CIT) wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.

Jedynym dopuszczalnym odstępstwem od tej zasady jest sytuacja, gdy:

- podatnik musi przejść z metody degresywnej na liniową, bo degresywna byłaby już niższa od liniowej (taką zmianę nakazują wprost przepisy),

- podatnik przekracza roczny limit jednorazowej amortyzacji i pozostałej, niezamortyzowanej wartości środka trwałego nie może już wrzucić w koszty inaczej, jak na zasadach ogólnych.

Żaden z tych wyjątków nie uzasadnia natomiast, moim zdaniem, odejścia od dotychczasowej metody amortyzacji środka trwałego nabytego przed 2009 r. (liniowej lub degresywnej) na rzecz amortyzacji jednorazowej.

[srodtytul]Nabyte między 1 stycznia a 21 maja 2009 r.[/srodtytul]

Problem pozostaje ze środkami trwałymi nabytymi między 1 stycznia a 21 maja 2009 r. Czy podatnik, który od stycznia do maja br. amortyzuje składnik majątku liniowo lub degresywnie, może w czerwcu wrzucić jednorazowo w koszty pozostałą, niezamortyzowaną wartość tego środka?

Moim zdaniem tak, bo nowelizacja ma zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionych strat) już od 1 stycznia 2009 r. Skoro więc okaże się teraz, że podatnik ma status małego podatnika już od stycznia 2009 r., to od tej daty ma on, w moim przekonaniu, prawo do jednorazowej amortyzacji. Podobnego zdania jest nasza ekspertka >patrz ramka.

Pozostaje jeszcze tylko jedna kwestia: czy podatnik, który uzyska teraz status małego podatnika (lub będąc dotychczas małym będzie mógł obecnie odpisać jednorazowo w koszty większą wartość środków trwałych), może skorygować tegoroczne odpisy amortyzacyjne (w ten sposób, że zamiast amortyzować liniowo lub degresywnie, wrzuci całą wartość środka trwałego jednorazowo w koszty)?

Zdaniem Beaty Hudziak byłoby to rozwiązanie niepraktyczne i zbyt ryzykowne. Niepraktyczne, bo wymagałoby korekty zaliczek za okres styczeń – maj. Ryzykowne, bo narażałoby na ewentualny spór z fiskusem, czy korekta metody amortyzacji jest w ogóle dopuszczalna. Lepiej więc zamortyzować jednorazowo tylko tę wartość, która dotychczas nie była zaliczona w koszty w postaci odpisów.

[ramka][b]Komentuje Beata Hudziak doradca podatkowy, partner w Grant Thornton Frąckowiak[/b]

O ile w odniesieniu do zaliczek kwartalnych ustawodawca wyraźnie postanowił, od kiedy nowelizacja ma zastosowanie, o tyle nie stało się tak w odniesieniu do limitów dotyczących małego podatnika oraz jednorazowej amortyzacji. Sprawia to pewną trudność interpretacyjną. Skoro jednak intencją ustawodawcy było, aby podwyższona kwota limitów amortyzacyjnych obowiązywała w latach 2009 i 2010, to moim zdaniem ma ona zastosowanie do całego roku 2009, bo podatek dochodowy jest podatkiem rozliczanym rocznie. Stąd można wysnuć wniosek, że jeśli ktoś dotychczas nie mógł skorzystać z jednorazowej amortyzacji, a teraz takie prawo zyska i to z mocą od 1 stycznia 2009 r., to pozostałą wartość niezamortyzowanego środka trwałego nabytego po 1 stycznia 2009 r. może teraz jednorazowo wrzucić w koszty. Natomiast nie znajduję w nowelizacji podstawy do tego, by skorygować dotychczasowe odpisy i całą wartość środka trwałego zaliczyć jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów. [/ramka]