Przede wszystkim muszą pamiętać, że nie odliczą wydatków na podstawową kwotę kredytu. Dlatego odsetki powinny być oddzielone od rat kredytowych. Aby zaliczyć je do kosztów, muszą być zapłacone. Nie wystarczy, że są naliczone i należne.

[srodtytul]Przy inwestycjach nie od razu[/srodtytul]

Trzeba też pamiętać o odmiennych zasadach rozliczania kredytu inwestycyjnego. Odsetki, które naliczono przed oddaniem środka trwałego do używania, zwiększają jego wartość początkową. Można je więc zaliczyć do kosztów tylko w formie rozłożonych w czasie odpisów amortyzacyjnych. Odsetki naliczone i zapłacone po zakończeniu inwestycji (przyjęciu środka trwałego do używania) można wrzucić do kosztów bezpośrednio.

[srodtytul]Czy trzeba czekać na zapłatę...[/srodtytul]

Do kosztów można też zaliczyć odsetki skapitalizowane, czyli doliczone do kapitałowej części kredytu. Ale czy z odliczeniem trzeba czekać na ich zapłatę, czy też można to zrobić już w momencie kapitalizacji? Sprawa ta budzi od wielu lat wątpliwości. Potwierdza to chociażby niejednolite orzecznictwo sądowe. Przypomnijmy niektóre wyroki:

- odsetki można zaliczyć do kosztów w momencie kapitalizacji – [b]wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 marca 2003 r. (I SA/Łd 685/01) oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 22 października 2007 r. (I SA/Gl 265/07)[/b],

- dopiero zapłacone odsetki mogą być kosztem, nie wystarczy ich kapitalizacja – [b]wyrok NSA z 15 stycznia 2001 r. (I SA/Wr 1517/98) oraz z 19 kwietnia 2005 r. (FSK 954/04), wyrok WSA w Warszawie z 11 lipca 2006 r. (III SA/Wa 1405/06) oraz z 25 listopada 2008 r. (III SA/Wa 1594/08)[/b].

[srodtytul]...czy wystarczy kapitalizacja[/srodtytul]

Zgodne są za to ostatnio organy podatkowe. Zarówno [b]warszawska (interpretacja z 12 grudnia 2008 r., IPPB3/423-1421/08-2/ER), poznańska (interpretacja z 3 grudnia 2008 r., ILPB3/423-554/08-2/DS), jak i katowicka (interpretacja z 9 października 2008 r., IBPB3/423-888/08/PC) izba skarbowa[/b] uważają, że odsetki mogą być kosztem już w momencie kapitalizacji. Jak czytamy w tej ostatniej interpretacji: „skoro w wyniku kapitalizacji kredytobiorca (pożyczkobiorca) reguluje odsetki poprzez zwiększenie wysokości kredytu (pożyczki), to dzień kapitalizacji tych odsetek będzie dniem, w którym skapitalizowane odsetki staną się kosztem uzyskania przychodu”.

Pogląd, że [b]kapitalizacja jest równoznaczna z zapłatą, konsekwentnie forsowało też Ministerstwo Finansów (np. pismo z 12 grudnia 2006 r., DD/PB4/AS/ML-8213-84-7/06 oraz z 7 marca 2000 r., PB3/722-571-94/HS/00)[/b].

W interpretacjach fiskusa zdarzają się jednak odstępstwa od reguły. Przykładowo w [b]odpowiedzi Izby Skarbowej w Warszawie z 7 grudnia 2007 r. (1401/PP-I/4210-8/07/ICh)[/b] czytamy: „kapitalizacja nie jest wystarczająca do zaliczenia kapitalizowanych odsetek w koszty, bowiem konieczna jest spłata tego zobowiązania”.

[srodtytul]Fiskus przegrał przed sądem...[/srodtytul]

Spory są też w sprawie kredytów przeznaczanych na wypłatę dywidendy. Niewątpliwie wydatki związane z taką pożyczką to koszty funkcjonowania spółki. Wspólnicy mają prawo do zysku, a jeśli spółka nie ma bieżących środków, może się przecież wspomóc kredytem. Zaciąga go po to, aby zrealizować swoje ustawowe obowiązki, nie powinno więc być wątpliwości, że jest to działanie związane z prowadzeniem firmy. A wydatki na obsługę kredytu są kosztami podatkowymi.

Fiskus nie zgadza się jednak na ich odliczenie. Mimo że przegrywał już przed sądem. [b]WSA w Warszawie w wyroku z 13 lipca 2007 r. (III SA 382/07)[/b] stwierdził bowiem, że wydatki poniesione na pozyskanie i obsługę kredytu przeznaczonego na wypłatę dywidendy są pośrednio związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, a więc mogą być zaliczone do kosztów. Wypłata dywidendy wiąże się bowiem z funkcjonowaniem spółki. Gdyby nie zdecydowała się na kredyt, mogłaby stracić płynność finansową.

Pogląd ten [b]warszawski WSA podtrzymał w wyroku z 28 listopada 2008 r. (III SA/Wa 1976/08)[/b]. Jak czytamy w tym orzeczeniu: „Skoro spółka, wnosząc o interpretację indywidualną, wskazała, że zaciągnięty kredyt na wypłatę akcjonariuszom dywidendy wiąże się z jej funkcjonowaniem w obrocie gospodarczym – służy tym samym zachowaniu lub zabezpieczeniu źródeł przychodów, a odsetki od tego kredytu zostały zapłacone, możliwe jest zarachowanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez spółkę na spłatę odsetek od tego kredytu”.

[srodtytul]...ale się nie poddaje [/srodtytul]

Ministerstwo Finansów twierdzi jednak, że wypłata dywidendy nie jest wydatkiem umożliwiającym powstanie źródła przychodu. Nie jest też związana z utrzymaniem bądź zabezpieczeniem źródła przychodu. Tym samym nie stanowi kosztu podatkowego. Tak więc także odsetek od pożyczki na wypłatę dywidendy nie można zaliczyć do kosztów. Tak wynika z pisma resortu zamieszczonego w Biuletynie Skarbowym nr 5/2007.

Podobne wnioski można wyciągnąć z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 8 maja 2008 r. (IP-PB3-423-283/08-2/GJ).

Warto jednak przypomnieć, że ta sama izba skarbowa w interpretacji z 12 listopada 2007 r. (1401/BP-II/4210-51/07/GZ) stwierdziła: „faktycznie zapłacone odsetki od pożyczki/kredytu zaciągniętego przez podatnika i wykorzystanego w całości lub w części na spełnienie wymaganych świadczeń na rzecz akcjonariuszy, tj. wypłatę dywidendy lub wypłatę kwot należnych akcjonariuszom z tytułu obniżenia kapitału zakładowego, stanowią koszty uzyskania przychodów”.

[srodtytul]Nie trzeba czekać na przychód [/srodtytul]

Spółka, która zaciągnęła pożyczkę na nabycie udziałów, rozliczy jej koszty w momencie poniesienia. Nie musi czekać, aż uzyska przychód z tej inwestycji. Tak wynika z interpretacji organów podatkowych. Przykładowo w [b]piśmie Izby Skarbowej w Poznaniu z 10 października 2008 r. (ILPB3/423-447/08-3/MM)[/b] czytamy: „koszty zaciągniętego kredytu na zakup akcji czy udziałów, tj. odsetki, prowizje, nie są wydatkami na nabycie udziałów i akcji, lecz zapłatą za kredyt, wobec czego stanowią koszty uzyskania przychodów w dacie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji”.

Także [b]Ministerstwo Finansów w piśmie z 7 sierpnia 2002 r. (PB4/AK-8214-6905-192/02)[/b] stwierdziło: „należy rozdzielić pojęcie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków. Dotyczy to w szczególności pożyczek i kredytów zaciągniętych na nabycie udziałów. Odsetki od takich pożyczek i kredytów nie stanowią wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji), niewątpliwie jednak pozostają w związku z przychodami podatnika. Dlatego też odsetki od tego rodzaju pożyczek i kredytów, zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, są kosztem w momencie zapłaty lub kapitalizacji”.

Potwierdził to również [b]NSA w wyroku z 7 września 2004 r. (FSK 324/04) oraz z 7 kwietnia 2006 r. (II FSK 508/2005)[/b].

[srodtytul]Kredyt prywatny... [/srodtytul]

Odsetki może też odliczyć przedsiębiorca, który na potrzeby działalności przeznaczył kredyt konsumpcyjny. Ważne jest bowiem tu faktyczne wykorzystanie pieniędzy. Skoro zostały wydane na firmę, wydatki związane z pożyczką mogą być kosztem działalności.

Tak też uważa [b]Ministerstwo Finansów, które w piśmie z 19 marca 2003 r. (odpowiedź na interpelację poselską)[/b] podkreśliło: „decydujące znaczenie dla ustalenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ma faktyczne przeznaczenie kredytu, a nie treść umowy kredytowej zawartej z bankiem”.

[srodtytul]...ale wydany na firmę [/srodtytul]

Potwierdza to też [b]interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 2 stycznia 2009 r. (IBPB1/415-802/08/AP)[/b]. O rozliczenie zapytał lekarz prowadzący indywidualną praktykę. Zamierza zaciągnąć kredyt, ale jako osoba fizyczna, a nie przedsiębiorca. Pieniądze przeznaczy jednak na urządzenia i sprzęt medyczny wykorzystywany w działalności. Czy może zaliczyć odsetki do kosztów? Tak, przepisy nie uzależniają bowiem możliwości odliczenia od rodzaju kredytu, jego klasyfikacji czy nazwy – czytamy w odpowiedzi. Decydujące znaczenie ma faktyczne przeznaczenie pożyczonych pieniędzy. Jak stwierdziła izba skarbowa: „nie można odmówić prawa do zaliczenia w koszty zapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego na imię i nazwisko podatnika, np. na cel konsumpcyjny, w sytuacji gdy wykaże on związek pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem”.

[srodtytul]Czasami tylko część [/srodtytul]

Czy można rozliczyć w kosztach odsetki od kredytu na mieszkanie przeznaczone częściowo na siedzibę firmy? Tak. Jeśli jednak tylko część mieszkania jest przeznaczona na działalność, to tylko część wydatków z nim związanych może być kosztem podatkowym. Ta zasada dotyczy też odsetek od kredytu. Załóżmy, że siedziba firmy zajmuje połowę mieszkania. W związku z tym tylko połowa odsetek od kredytu na jego zakup może być kosztem.

Potwierdza to [b]interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 grudnia 2008 r. (ILPB1/415-726/08-2/TW)[/b]. Małżonkowie dostali kredyt hipoteczny na zakup domu. Jego część chcą przeznaczyć na działalność (będzie tam przychodnia lekarska). Pytają, czy odsetki od tej części nieruchomości mogą być firmowym kosztem. Izba skarbowa nie miała nic przeciwko temu.

Spójrzmy także na [b]interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 8 lutego 2008 r. (IPPB1/415-403/07-2/JB)[/b]. O rozliczenie kredytu pytał radca prawny, który przeznaczył 1/4 mieszkania na kancelarię. Czy może zaliczyć część odsetek płaconych od kredytu zaciągniętego na zakup tego lokalu do kosztów działalności? Tak jak czytamy w odpowiedzi: „odsetki od kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup mieszkania w części odpowiadającej wykorzystywaniu ogólnej powierzchni lokalu mieszkalnego na potrzeby działalności gospodarczej (czyli 25 proc.) zapłacone do dnia przekazania środka trwałego do używania będą stanowić element wartości początkowej tego środka trwałego, natomiast po tym dniu będą stanowić koszty uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia (również w 25 proc.)”.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Spółka, która pożycza pieniądze od swoich udziałowców, musi pamiętać o przepisach o niedostatecznej kapitalizacji, które pozwalają na zaliczenie do kosztów tylko części odsetek. Są to art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61, ust. 6, 7 i 7b ustawy o CIT. Ograniczeń nie będzie, jeśli umowę zawrzemy z tzw. spółką babką (więcej na ten temat pisaliśmy w DF z 23 lutego). [/ramka]

[ramka][b]Można razem z małżonkiem[/b]

Odliczenia odsetek nie wyklucza to, że kredyt został zaciągnięty razem z małżonkiem, który nie prowadzi działalności. Tak było w sprawie rozpatrywanej przez [b]Izbę Skarbową w Bydgoszczy w interpretacji z 24 stycznia 2008 r. (ITPB1/415-424/07/WM)[/b]. Właścicielka firmy chciała zaciągnąć kredyt na grunty pod bazę turystyczną. W umowie wymieniono również męża (z którym ma wspólność majątkową), ale pieniądze przeznaczyła na potrzeby swojej działalności. Może zaliczyć odsetki do kosztów – potwierdziła izba skarbowa. Zaznaczyła jednak: „to na podatniku spoczywa obowiązek udowodnienia faktu, że pobrane środki (kredyt) zostały przeznaczone na cel związany z przedmiotem działalności”.[/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autora [mail=p.wojtasik@rp.pl]p.wojtasik@rp.pl[/mail][/i]