Leasing operacyjny musi spełniać, w rozumieniu ustaw o podatkach dochodowych, dwa podstawowe kryteria. Po pierwsze – umowa musi być zawarta na czas oznaczony wynoszący co najmniej 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji. Po drugie – suma opłat leasingowych (bez VAT) wraz z wartością końcową powinna równać się co najmniej wartości początkowej przedmiotu leasingu ustalonej przez finansującego.

W związku z tym, że leasing jest formą finansowania, ale własność przedmiotu leasingu przysługuje finansującemu, w trakcie trwania leasingu może się okazać, że korzystający nie chce kontynuować umowy i chciałby zbyć uprawnienia, jakie mu przysługują do przedmiotu leasingu.

Rozwiązanie umowy przed upływem minimalnego okresu nie wchodzi w grę, bo finansujący, chcąc sprzedać przedmiot leasingu, wcześniej musiałby określić przychód ze sprzedaży według wartości rynkowej, co znacznie podrażałoby transakcję.

[srodtytul]Korzystna zamiana...[/srodtytul]

W takim przypadku korzystający wskazują innych przedsiębiorców, którzy są zainteresowani kontynuacją leasingu. Gdy jest zgoda finansującego, nowy korzystający wstępuje w prawa i obowiązki wynikające z umowy leasingu na podstawie umowy z dotychczasowym korzystającym. W związku z tym, że znaczna część wartości przedmiotu leasingu została już spłacona przez dotychczasowego korzystającego, a raty leasingowe i wartość wykupu pozostałe do zapłaty przez nowego korzystającego są znacznie niższe niż aktualna wartość rynkowa przedmiotu leasingu, zwykle nowy korzystający wypłaca dotychczasowemu korzystającemu odstępne. Uwzględnia ono:

- zobowiązania z umowy leasingu, tj. raty leasingowe i wartość końcową – zmniejszają wartość rozliczenia

- rozłożenie wartości przedmiotu leasingu na raty pozostałe do końca umowy – zwiększa wartość rozliczenia- aktualną wartość rynkową – zwiększa wartość rozliczenia.

Wartość rozliczenia między korzystającymi, czyli tzw. odstępne, stanowi różnicę między wartością rynkową przedmiotu leasingu a zobowiązaniami z umowy leasingu dotyczącymi tzw. niespłaconego kapitału.

[srodtytul]... ale po zapłacie [/srodtytul]

Kwota odstępnego nie jest pomniejszana o zobowiązania wynikające z części odsetkowej rat leasingowych, gdyż nowy korzystający, wstępując w umowę leasingu, uzyskuje finansowanie do czasu zakończenia umowy. Za to musi zapłacić firmie leasingowej. Oczywiście, cena odstępnego zależy od przedmiotu leasingu, ale też od warunków finansowania, na jakich została zawarta umowa.

Jeżeli firma leasingowa ustaliła niską marżę na finansowaniu (np. umowa zawarta w 2006 r. na podstawie WIBOR + 2 proc. marży), a warunki rynkowe, na jakich udzielany jest leasing w chwili cesji umowy, są znacznie droższe (np. WIBOR + 5 proc.), dotychczasowy korzystający może zarobić również na tej różnicy, która zwiększyłaby koszt odstępnego, po odpowiednim zdyskontowaniu tej wartości, w związku z jej zapłatą z góry na podstawie cesji leasingu.

Przedstawiony opis rozliczeń jest logiczny i opiera się na zasadach rynkowych, które wynikają z art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z nim przychodem z odpłatnego zbycia praw majątkowych jest wartość rynkowa tych praw.

[srodtytul]Co mówią urzędy[/srodtytul]

[b]Organy podatkowe krytycznie podchodzą jednak do cesji. Ich zdaniem przepisy podatkowe nie dopuszczają takiej możliwości i na dzień dokonania cesji należy zbadać, czy umowa leasingu spełnia warunki podatkowe dotyczące czasu, na który została zawarta, oraz sumy opłat leasingowych.[/b]

Jeżeli te warunki są spełnione, umowa stanowi podatkową umowę leasingu również u nowego korzystającego (patrz [b]pismo MF, ILPB3/423-594/08-5/EK[/b]).

Ma to szczególne znaczenie dla leasingu samochodów osobowych. [b]W przypadku gdy umowa nie spełnia warunków podatkowych dla leasingu, korzystający jest zobowiązany prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, i tylko jazdy wykazane w ewidencji mogą stanowić koszt podatkowy na podstawie ryczałtu za 1 kilometr przebiegu.[/b]

[srodtytul]Skutki u obu stron[/srodtytul]

Otrzymane przez dotychczasowego korzystającego odstępne będzie jego przychodem podatkowym, zwiększającym podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Jednocześnie takie rozliczenie jako usługa będzie podlegało u niego opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej 22 proc.

Nowy korzystający ma prawo odliczyć podatek naliczony z faktury dokumentującej odstępne, jeżeli przedmiot leasingu będzie związany z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do odliczenia VAT.

[b]U nowego korzystającego odstępne będzie kosztem podatkowym, ale zdaniem organów podatkowych powinno być rozłożone w czasie przez okres trwania umowy leasingu[/b] ([b]pismo MF, ILPB3/423-594/08-5/EK[/b]).

Warto zwrócić uwagę, że [b]organy podatkowe akceptują prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego od odstępnego nawet w przypadku, gdy przedmiotem leasingu jest samochód osobowy (pismo MF, ILPP1/443-889/08-5/BP)[/b]. Podatek naliczony z tytułu rat leasingowych od samochodu osobowego podlega odliczeniu tylko w wysokości 60 proc.

[i]Autor jest partnerem w kancelarii KPT Doradcy Podatkowi[/i]