Do końca 2008 r. decyzja podatkowa wydana przez organ pierwszej instancji (tj. naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celnego lub dyrektora urzędu kontroli skarbowej) była natychmiast wykonalna. Niezależnie zatem od jej poprawności i zgodności z prawem podatnik zobowiązany był do zapłaty wykazanego w niej podatku nawet wtedy, gdy wniósł odwołanie.

Jedną z metod wyłączenia natychmiastowej wykonalności było złożenie zabezpieczenia. Jednakże praktyka pokazywała, że mimo wniosków podatników organy podatkowe preferowały samodzielne ustanawianie zabezpieczeń, które często prowadziły do znacznych trudności finansowych przedsiębiorców.

[srodtytul]Nowe uprawnienie[/srodtytul]

Nowelizacja przepisów ordynacji podatkowej wprowadziła zawieszenie wykonalności decyzji podatkowych aż do dnia ich rozpatrzenia przez organ odwoławczy. Obecnie zabezpieczenie może pomóc w sytuacji, gdy chcemy złożyć skargę do sądu administracyjnego.

[b]Zgodnie z nowymi przepisami, decyzja zaskarżona do sądu administracyjnego nie podlega wykonaniu, jeżeli kwota zaległości podatkowej została zabezpieczona.[/b]

[b]Przedsiębiorca ma możliwość złożenia wniosku zarówno po wydaniu decyzji, jak też po wszczęciu postępowania zabezpieczającego z urzędu.[/b] Ma też uprawnienie do zaskarżenia odmowy przyjęcia zabezpieczenia. Pamiętajmy też, że teraz nie można ustanowić zabezpieczenia z urzędu, dopóki zażalenie podatnika nie zostanie rozpatrzone. Istotne jest również to, że brak ustosunkowania się przez organ podatkowy w terminie 14 dni do wniosku podatnika wstrzymuje wykonanie decyzji z mocy prawa.

[srodtytul]Dobrowolne albo z urzędu[/srodtytul]

Dotychczasowe przepisy dotyczące procedury ustanawiania zabezpieczenia również uległy zmianie. Podobnie jak do końca 2008 r. zabezpieczenie może ustanowić organ podatkowy na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub może przyjąć wniosek podatnika o zabezpieczeniu. Nowelizacja ordynacji wprowadza priorytet dobrowolnego zabezpieczenia składanego przez podatnika przed zabezpieczeniem z urzędu. Reguluje to art. 33d § 3 ordynacji podatkowej. Zgodnie z nim złożenie przez podatnika wniosku o zabezpieczenie w trybie przepisów ordynacji uniemożliwia dokonanie zabezpieczenia przez organ, chyba że wydano postanowienie o odmowie przyjęcia zabezpieczenia podatnika.

Nowością jest wskazanie, że po ustanowieniu zabezpieczenia w trybie przepisów egzekucyjnych zakres tego zabezpieczenia uchyla się lub zmienia w części przyjętego zabezpieczenia na wniosek. Wniosek taki można złożyć również po rozpoczęciu przez organ podatkowy czynności związanych z zabezpieczeniem z urzędu.

[srodtytul]Urząd już nie odmówi[/srodtytul]

Przy inicjatywie podatników organy podatkowe nie mają swobody w podjęciu decyzji o przyjęciu zabezpieczenia. Jeżeli wniosek jest poprawny i wskazuje zabezpieczenie przewidziane w przepisach prawa, organ podatkowy nie może odmówić jego przyjęcia. Ponadto [b]w razie braków formalnych wniosku organ podatkowy ma obowiązek wezwać podatnika do ich uzupełnienia.[/b] Dopiero brak uzupełnienia i związane z tym pozostawienie wniosku bez rozpoznania uprawnia organy podatkowe do dokonania zabezpieczenia z urzędu.

Zmienione przepisy, rozszerzając uprawnienia podatników, powinny się przyczynić do zmniejszenia ryzyka podatkowego związanego z wydaniem niekorzystnych dla podatników decyzji. Dotyczy to szczególnie tych obszarów, w których stanowiska organów podatkowych istotnie różnią się od wypracowanej już linii orzecznictwa sądowego.

[ramka][b]W czym mogą wybierać przedsiębiorcy[/b]

Formy zabezpieczenia wykonania decyzji podatkowej to:

- gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa;

- poręczenie banku;

- weksel z poręczeniem wekslowym banku;

- czek potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku;

- zastaw rejestrowy na prawach z papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski – według ich wartości nominalnej;

- uznanie kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego;

- pisemne, nieodwołalne upoważnienie organu podatkowego,

potwierdzone przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej. [/ramka]

[i]Autor jest doktorem, specjalistą ds. podatków na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu[/i]