Zgodnie z [b]orzeczeniem ETS z 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-414/07 Magoora sp. z o.o. przeciwko dyrektorowi Izby Skarbowej w Krakowie [/b](opisywaliśmy je w artykułach [link=http://www.rp.pl/artykul/238923.html]"Komu fiskus odda pieniądze za firmowe auto i benzynę"[/link] oraz [link=http://www.rp.pl/artykul/238923.html]"Kto może odzyskać nieodliczony VAT"[/link]) polskie przepisy ograniczające prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodów oraz paliwa są niezgodne z prawem wspólnotowym.

[srodtytul]Kiedyś wystarczyła kratka...[/srodtytul]

Problem pojawił się w związku ze zmianą (zaostrzeniem) przez polskiego ustawodawcę kryteriów odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodów wykorzystywanych w działalności gospodarczej. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że do 30 kwietnia 2004 r. o prawie do odliczenia decydowała homologacja. Aby ją uzyskać, należało zamontować w aucie tzw. kratkę. W praktyce zatem VAT od paliwa kupowanego do każdego samochodu o ładowności powyżej 500 kg mógł być odliczany.

[srodtytul]...później zaostrzono warunki...[/srodtytul]

Po przystąpieniu Polski do Wspólnoty oraz wejściu w życie nowej ustawy o VAT (1 maja 2004 r.) o prawie do odliczenia decydował tzw. wzór Lisaka. Tylko przy nabyciu pojazdów spełniających wynikające z tego wzoru kryteria można było skorzystać z odliczenia. Sytuację jeszcze bardziej skomplikowała nowelizacja ustawy o VAT, która weszła w życie 22 sierpnia 2005 r. Mówiąc w uproszczeniu, zgodnie z nowymi przepisami (obowiązującymi także obecnie) o odliczeniu decydowała liczba rzędów siedzeń. Podobnie było (w obu przypadkach) z odliczeniem VAT od paliwa.

[srodtytul]...a niektórzy stracili na zmianach[/srodtytul]

Są takie modele samochodów, których nabycie (oraz paliwa do nich) dawało pełne prawo do odliczenia przed 1 maja 2004 r., zmieniło się to natomiast po 1 maja 2004 r. Są także pojazdy, których właściciele stracili prawo do pomniejszenia VAT po 22 sierpnia 2005 r.

To niezgodne z prawem unijnym, na co wskazywały już wielokrotnie polskie sądy: [b]wyrok WSA w Bydgoszczy z 27 lutego 2008 r. (I SA/Bd 763/07), wyroki WSA we Wrocławiu z 4 kwietnia 2007 r. (I SA/Wr 1852/06 ), 11 kwietnia 2008 r. (I SA/Wr 1892 /07) oraz z 22 sierpnia 2008 r. (I SA/Wr 111/08) i wyrok WSA w Rzeszowie z 13 maja 2008 r. (I SA/Rz 284/08).

Teraz potwierdził to ETS. [/b]

[srodtytul]Pięć lat na korektę [/srodtytul]

Jak odzyskać nieodliczony VAT od paliwa? Przepisy nie przewidują tutaj żadnego szczególnego trybu. Podatnicy mogą więc realizować swoje prawa na zasadach ogólnych.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia VAT należnego o naliczony w odpowiednim terminie, może to zrobić poprzez korektę deklaracji, nie później jednak niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego. Oznacza to, że w celu odzyskania nieodliczonego podatku należy złożyć deklaracje korygujące i wystąpić z wnioskami o stwierdzenie nadpłaty. Warto zwrócić uwagę, że obecnie możliwe jest skorygowanie rozliczeń jedynie począwszy od stycznia 2005 r. (ustawa o VAT jest bardziej restrykcyjna niż ogólne przepisy ordynacji podatkowej).

[srodtytul]Jeśli zaliczyłeś do kosztów... [/srodtytul]

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a ustawy o CIT (art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a ustawy o PIT) kosztem uzyskania przychodów jest podatek naliczony w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT nie przysługuje prawo do odliczenia. Tak więc przedsiębiorcy, którzy nie odliczyli podatku naliczonego od paliwa do samochodów, z reguły traktowali go jako koszt w podatkach dochodowych. Czy taki koszt trzeba będzie skorygować?

[srodtytul]...wystarczy wykazać przychód... [/srodtytul]

Jak wynika z art. 12 ust. 1 pkt 4f ustawy o CIT (art. 14 ust. 2 pkt 7d ustawy o PIT) przychodem jest w przypadku obniżenia lub zwrotu VAT podatek naliczony w tej części, w której uprzednio został zaliczony do kosztów. Dodatkowo, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6 ustawy o CIT (art. 14 ust. 3 pkt 3 ustawy o PIT), nie zalicza się do przychodów zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Z przytoczonych przepisów wynika, że w momencie otrzymania zwrotu nadpłaconego podatku przedsiębiorca powinien rozpoznać przychód w odpowiedniej wysokości. Taka argumentacja była akceptowana przez organy skarbowe w podobnych przypadkach (np. [b]interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 26 czerwca 2006 r., 1401/PD-4230-Z-58/06/KK; interpretacja Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 29 lipca 2005 r., 1472/ROP1/423-200-185/05/AJ, oraz interpretacja Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 22 sierpnia 2007 r., 1473/966/KDO/ 423/ 72/07/BC[/b]).

[srodtytul]...czy trzeba zrobić korektę [/srodtytul]

[b]Niepokój budzi jednak stanowisko Ministerstwa Finansów z 22 grudnia 2008 r.[/b] wydane w związku z wyrokiem ETS. Ministerstwo stwierdziło, że skutki budżetowe z tytułu przyznania odliczenia VAT od nabywanego paliwa zostaną w części zredukowane skutkami w podatkach dochodowych.

[b]Zdaniem resortu w firmach, które zaliczyły wydatki na paliwo w całości (wraz z nieodliczonym VAT) do kosztów, ewentualna korekta VAT (i odliczenie tego podatku) skutkowałaby koniecznością skorygowania podatku dochodowego (czyli wyrzucenia części wydatków z kosztów).[/b]

Przyjęcie metody proponowanej przez ministerstwo będzie wiązało się nie tylko z dodatkowymi nakładami pracy (obowiązek złożenia deklaracji korygujących), ale również [b]z koniecznością zapłaty odsetek. Takie podejście należy ocenić bardzo krytycznie, gdyż podatnicy byliby zobowiązani do ponoszenia kosztów związanych z nieprawidłową implementacją przepisów przez ustawodawcę[/b].

Niestety, w kontekście pisma ministerstwa można oczekiwać, że praktyka urzędów się zmieni.

[srodtytul]Fiskus będzie sprawdzać[/srodtytul]

Z treści pisma Ministerstwa Finansów można wnioskować, że będzie próbowało eliminować skutki błędnej implementacji przepisów poprzez stawianie podatnikom dodatkowych wymogów formalno-technicznych. Oznacza to, że [b]wystąpienie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty tym bardziej będzie wiązać się z ryzykiem przeprowadzenia drobiazgowej kontroli[/b].

Warto więc upewnić się, że zakupy paliwa są odpowiednio udokumentowane. Przede wszystkim należy pamiętać, że [b]faktury dokumentujące nabycie paliw wlewanych do baku samochodu muszą obok tradycyjnych wymagań formalnych (NIP, nazwy sprzedawcy i nabywcy, data wystawienia faktury itp.) zawierać jego numer rejestracyjny.[/b]

[srodtytul]Można wznowić postępowanie[/srodtytul]

Niezależnie od możliwości wystąpienia o stwierdzenie nadpłaty orzeczenie ETS może mieć wpływ na treść wydanych przez organy skarbowe decyzji. Zgodnie bowiem z art. 240 § 1 pkt 11 ordynacji podatkowej w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli orzeczenie ETS ma wpływ na treść wydanej decyzji. W tym wypadku wznowienie następuje na żądanie strony wniesione w terminie miesiąca od dnia publikacji sentencji orzeczenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Przepis ten może znaleźć zastosowanie np. wtedy, gdy urząd określił przedsiębiorcy zaległość podatkową z powodu nieprawidłowo odliczonego paliwa do samochodów. W takiej sytuacji podatnicy (jeżeli utracili prawo do odliczenia wskutek zmiany przepisów ustawy o VAT) mają prawo wystąpić z wnioskiem o wznowienie postępowania, powołując się na wyrok ETS. Jest to o tyle istotne, że decyzje w tym zakresie oprócz ustalenia zobowiązania podatkowego w wysokości 22 proc. uwzględniają również 30-proc. sankcję VAT. Należy jednak pamiętać o miesięcznym terminie na wystąpienie z takim wnioskiem (liczonym od dnia opublikowania wyroku w Dzienniku Urzędowym).

[i]Autor jest doradcą podatkowym w Accreo Taxand[/i]

[ramka][b]Co zrobić, aby odzyskać podatek[/b]

Aby wystąpić o zwrot, przedsiębiorca musi wykonać następujące czynności.

[b]KROK 1.[/b]

Ustalić, czy wykorzystuje (wykorzystywał) w działalności gospodarczej samochody, od których, w efekcie zmian przepisów, utracił prawo do odliczenia podatku naliczonego.

[b]KROK 2.[/b]

Odnaleźć faktury, które dokumentują zakup paliwa do tych samochodów.

[b]KROK 3.[/b]

Ustalić kwoty podatku, którego nie odliczył (pewnym ułatwieniem może być to, że wzory deklaracji VAT-7 wykorzystywane do sierpnia 2005 r. zawierały rubrykę „kwota podatku naliczonego od paliw, która nie podlega odliczeniu”).

[b]KROK 4. [/b]

Skorygować deklaracje VAT-7.

[b]KROK 5.[/b]

Wystąpić do urzędu skarbowego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty.[/ramka]

[ramka][b]Czy korekta się opłaca [/b]

Przed korektą warto zwrócić uwagę na jej efekt finansowy. Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca nie odliczył podatku naliczonego w kwocie 100 zł, to jego zobowiązanie w VAT było większe o 100 zł. Równocześnie poprzez zaliczenie VAT do kosztów jego zobowiązanie w podatku dochodowym zmniejszyło się o 19 zł (przy założeniu że podatnik PIT nie stosował skali progresywnej i nie znalazł się w wyższym progu). Korekta spowoduje zmniejszenie zobowiązania w VAT o 100 zł oraz zwiększenie zobowiązania w podatku dochodowym o 19 zł (przy założeniu że podatnik PIT nie stosuje skali progresywnej oraz nie uwzględniając ewentualnych odsetek od zaległości). Pomijając nakład pracy niezbędny do wykonania korekt (oraz kwestie związane z kosztem pieniądza w czasie), dokonanie korekty oznacza zmniejszenie obciążeń podatkowych o 81 proc. nieodliczonego podatku. [/ramka]