Kto decyduje się na cesję, musi pamiętać o VAT

W praktyce dosyć często zdarza się, że przedsiębiorcy, którzy posiadają zawarte i ważne umowy z kontrahentami, nie mogą lub nie chcą dłużej wykonywać świadczeń wynikających z kontraktu. W takiej sytuacji mogą prawa i obowiązki, jakie wynikają z umów, przenieść na rzecz innego podmiotu. Oczywiście za stosownym wynagrodzeniem. Drogą do osiągnięcia zamierzonego celu jest cesja umowy.

[srodtytul]Skutki przeniesienia [/srodtytul]

Chcąc udzielić odpowiedzi na to pytanie, należy ustalić, z jakiego rodzaju transakcją przedsiębiorcy mają do czynienia. Umowa cesji praw i obowiązków prowadzi do zmiany osoby uprawnionej do działania jako strona transakcji gospodarczej. Umowa ta należy do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umów przenoszących własność. Z uwagi na to, że ustawodawca nie nadał cesji praw formy samoistnej umowy, należy się posiłkować treścią art. 510 § 1 kodeksu cywilnego, z którego wynika, że czynnością prawną stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia praw gospodarczych i prawnych.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie zaś do treści art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

[srodtytul]Świadczenie usług rozliczamy... [/srodtytul]

Skutkiem tych regulacji jest to, że świadczeniem usług jest każde świadczenie niestanowiące dostawy towarów. Przyjęta konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania VAT transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego. Przy czym, odpowiadając na pytanie, czy dana transakcja stanowi usługę, należy ustalić, czy w analizowanej sprawie mamy do czynienia z wzajemnymi świadczeniami występującymi po stronie zbywającego prawa i je przejmującego. Istnienie wzajemnego świadczenia warunkuje bowiem istnienie usługi.

Analizując podaną wcześniej przykładową transakcję cesji umowy, należy wskazać, że bez wątpienia możliwe jest wyodrębnienie dwóch wzajemnych świadczeń kontrahentów. Po pierwsze świadczenia wykonanego przez zbywcę umowy (firmę B) na rzecz nabywcy (czyli firmy C) w postaci przeniesienia praw wynikających z kontraktu dotyczącego świadczenia usług transportowych paliw płynnych na rzecz firmy A. Po drugie świadczenia wykonanego przez firmę C na rzecz zbywcy praw (firmę B) w postaci świadczenia pieniężnego.

[srodtytul]... i wypełniamy deklarację[/srodtytul]

W konsekwencji wykonane przez firmę B odpłatne przeniesienie na firmę C praw wynikających z kontraktu dotyczącego świadczenia usług transportowych paliw płynnych na rzecz firmy A stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT. Usługa ta jest objęta, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, podstawową 22-proc. stawką podatku. Powinno to zostać udokumentowane za pomocą faktury VAT i rozliczone w odpowiedniej deklaracji VAT-7.

[ramka][b]Przykład[/b]

Firma C 10 października 2008 r. przejęła od firmy B wszelkie prawa i obowiązki (obecne i przyszłe) wynikające z kontraktu dotyczącego świadczenia usług transportowych na rzecz firmy A. Zgodnie z pierwotną umową przejęty kontrakt na usługi transportowe (zawarty między firmami A i B) obowiązuje do 31 grudnia 2012 roku i zakłada możliwość jego przedłużenia do 31 grudnia 2015 roku. W zamian za przejęcie tego kontraktu firma C zobowiązała się do zapłaty na rzecz firmy B umówionej kwoty wynikającej z umowy cesji.

Po cesji umowy pojawiła się jednak wątpliwość, czy w wyniku jej zawarcia dochodzi do czynności opodatkowanej VAT. [/ramka]

[ramka][b]Uwaga [/b]

Cesja polega na przeniesieniu na rzecz osoby trzeciej ogółu praw i obowiązków wynikających z zawartej wcześniej umowy.[/ramka]

[i]Autorzy są pracownikami Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej[/i]