Z przepisów o ruchu drogowym wynika, że samochody, których właścicielem jest polski podmiot i które mają być używane w Polsce, powinny być tu zarejestrowane. Wówczas staną się – formalnie rzecz biorąc – gotowe do użytku w Polsce i będą mogły być środkiem trwałym w spółce.

Samochody zarejestrowane w Niemczech, których właścicielem jest polska spółka, co do zasady nie mogą być jej środkiem trwałym.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 16a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych amortyzujemy stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

2) maszyny, urządzenia i środki transportu,

3) inne przedmioty

– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Jedną z niezbędnych cech środków trwałych jest zatem ich przydatność do użytku. Należy ją badać także na płaszczyźnie prawnej, formalnej. Przykładowo nie będzie przydatnym do użytku środkiem trwałym rzecz, która co prawda może wykonywać zaplanowane dla niej funkcje, jednakże nie spełniono określonych prawnych wymagań, które są warunkiem rozpoczęcia jej użytkowania.

Jeżeli chodzi o samochody, to z przepisów prawa ruchu drogowego wynika, że każdy pojazd – który ma poruszać się po drogach publicznych – powinien zostać zarejestrowany. Art. 71 ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.) mówi, że dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, motoroweru lub przyczepy jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe. Pojazdy są dopuszczone do ruchu, jeżeli odpowiadają warunkom określonym w art. 66 oraz są zarejestrowane i zaopatrzone w zalegalizowane tablice rejestracyjne, a w przypadku pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli, w nalepkę kontrolną.

Rejestracja – na mocy której samochód jest dopuszczany do ruchu – stanowi zatem o przydatności do używania środka trwałego. Dopiero samochód zarejestrowany staje się środkiem trwałym.

Jednocześnie art. 71 ust. 7 ustawy Prawo o ruchu drogowym mówi, że właściciel pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest obowiązany zarejestrować go na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia.

Z powyższego wynika zatem, że samochód, który ma być używany w Polsce (przez polską centralę), powinien być zarejestrowany w Polsce. Dopiero wówczas stanie się – formalnie rzecz biorąc – przydatny do użytku w Polsce.

Tak więc samochody zarejestrowane w Niemczech, których właścicielem jest polska spółka, co do zasady nie mogą stanowić dla niej środka trwałego.

Na konieczność rejestracji samochodu, aby mógł stać się środkiem trwałym, wskazuje się także w orzecznictwie. Przykładowo przypomnijmy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 października 1998 r. (I SA/Gd 1949/96), w którym stwierdzono: „Samochód osobowy został wprowadzony na polski obszar celny jako pojazd uszkodzony, stąd dopiero po dokonaniu stosownych napraw i po dokonaniu badań jego stanu technicznego mógł zostać dopuszczony do ruchu, przy czym jedynym dowodem potwierdzającym możliwość jego eksploatacji zgodnie z przeznaczeniem był fakt jego rejestracji dokonanej przez właściwy organ administracji państwowej (...). Dopiero z momentem zarejestrowania samochód (...) uzyskał cechy środka trwałego, który mógł zostać przejęty do eksploatacji”.

Autor jest współpracownikiem Vademecum Głównego Księgowego, ABC Wolters Kluwer Polska