Usługi prawne dla byłego szefa mogą być opodatkowane stawką liniową

Tak

, radca prawny robi bowiem co innego niż aplikant. Wprawdzie niektóre urzędy skarbowe to kwestionowały, ale podatnicy mają na swoją obronę już dwa korzystne wyroki sądowe. Wydaje się więc, że opodatkowanie stawką liniową byłych aplikantów nie powinno już budzić wątpliwości.

Przypomnijmy, że 19-proc. podatek liniowy może odprowadzać przedsiębiorca współpracujący z byłym przełożonym, jeśli w firmie robi co innego niż na etacie. Ustawa o PIT mówi o usługach na rzecz byłego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które wykonywał w ramach stosunku pracy. Jeśli usługi firmowe pokrywają się z tym, co przedsiębiorca robił jako pracownik, na stawkę liniową musi poczekać przynajmniej rok.

Przed przejściem na własny rozrachunek trzeba więc przeanalizować, czy zakres czynności wykonywanych dla byłego przełożonego nie pokrywa się z tym, co robiliśmy na etacie.

Czy radca prawny robi to samo, co aplikant? Nie, może więc płacić podatek liniowy od przychodów z własnej kancelarii. Tak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 1 marca 2007 r. (I SA/Po 1138/06). Dotyczył sprawy radcy prawnego, który podczas pracy w kancelarii jako aplikant przygotowywał projekty pism procesowych, opinii i umów oraz występował przed sądem w granicach udzielonego mu przez pracodawcę pełnomocnictwa. Po zdanym egzaminie założył własną kancelarię, ale nadal współpracował z byłym przełożonym. Jego zakres obowiązków to sporządzanie opinii i projektów umów, udzielanie porad oraz zastępstwo procesowe. Wykonuje te czynności samodzielnie, jako niezależny podmiot gospodarczy. Czy może opłacać podatek liniowy? Odpowiedź urzędu skarbowego była korzystna, ale po kilku miesiącach skorygowała ją izba skarbowa. Jej zdaniem zakres czynności radcy prawnego i aplikanta jest „co najmniej zbieżny”. Sprawa trafiła do sądu, który przyznał rację mecenasowi. Podkreślił, że aplikacja jest jedynie etapem w karierze zawodowej prawnika, formą stażu mającego na celu przygotowanie do uprawiania wolnego zawodu. Nie można zatem mówić o zbieżności czynności wykonywanych przez aplikanta i radcę prawnego. Jak czytamy w wyroku: „Sam fakt zatrudnienia na etacie pracownika w kancelarii adwokacko-radcowskiej, a następnie wykonywanie między innymi na rzecz tej samej kancelarii usług prawniczych, ale już przez radcę prawnego w żadnym przypadku nie może zostać uznane za odpowiadające czynnościom, które podatnik wykonywał w ramach stosunku pracy, czego wymaga art. 9a ust. 3 ustawy o PIT. Samodzielność radcy prawnego wyklucza bowiem jakąkolwiek podległość czy zależność od poleceń, które formułowane są w stosunku do pracowników”.

Podobnie było w sprawie rozpatrywanej przez WSA w Gliwicach (wyrok z 12 grudnia 2007 r., I SA/GL 805/07). Chodziło o aplikantkę, która pracowała w spółce adwokatów i radców prawnych na stanowisku referenta prawnego. Do zakresu jej obowiązków należały czynności pomocnicze w stosunku do radców prawnych i adwokatów, a w szczególności sporządzanie projektów opinii, pism procesowych, umów dla klientów, kompletowanie akt procesowych, obsługa administracyjno-kancelaryjna. Wszystkie przygotowane projekty zatwierdzane były i podpisywane przez radcę prawnego bądź adwokata.

Po uzyskaniu uprawnień radcy prawnego i rozwiązaniu umowy o pracę podatniczka podpisała z byłym pracodawcą umowę, zgodnie z którą powierzył jej świadczenie pomocy prawnej wskazanemu klientowi. Konkretnie chodziło o udzielanie porad, konsultacji, opinii prawnych, sporządzanie projektów umów, a także reprezentowanie klienta przed sądami lub innymi organami. Czy przychody z tej działalności mogą być opodatkowane stawką liniową? Urząd i izba skarbowa uznały, że nie. Sąd miał jednak inne zdanie. Podkreślił, że „zarówno z punktu widzenia technicznego, jak i merytorycznego” radca prawny wykonuje inne czynności niż aplikant. Jak czytamy w wyroku: „gdy chodzi o czynności z rodzaju opinii prawnych i pism procesowych, to wcześniej były to zawsze projekty, ich odbiorcami bezpośrednimi nie byli klienci spółki, a adwokaci lub radcowie prawni, którzy wykonywali usługi świadczenia pomocy prawnej. Były to zatem czynności pomocnicze dla zasadniczej usługi wykonywanej przez inne osoby (...) zespół tych czynności nie składał się na usługę w postaci świadczenia przez skarżącą pomocy prawnej”.

Reasumując, „wykonywanie przez radcę prawnego w ramach działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy czynności polegających na świadczeniu pomocy prawnej nie odpowiada czynnościom wykonywanym uprzednio w ramach stosunku pracy w charakterze referenta prawnego”.