Odszkodowanie będzie kosztem, jeśli wykażemy, że zrywając umowę, faktycznie zaoszczędziliśmy. Powinno to być możliwe, bo skoro od niej odstępujemy, to znaczy, że nam się nie opłaca. Decydujemy się na zapłacenie odszkodowania, doszliśmy więc do wniosku, że mniej stracimy niż wtedy, gdy będziemy kontynuować umowę. Takie postępowanie jest uzasadnione z punktu widzenia polityki gospodarczej firmy. Organy podatkowe nie zawsze to akceptują, ale powinny przeanalizować motywy działania, jakimi kierował się przedsiębiorca, i wtedy dopiero podjąć decyzję o kwalifikacji wydatku.

Takie wnioski wynikają też z interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 31 stycznia 2008 r. (ITPB3/423-248/07/MT). Spółka zerwała umowę, a firma leasingowa obciążyła ją odszkodowaniem. Spółka twierdzi, że można zaliczyć je do kosztów. Izba skarbowa się na to zgodziła, zastrzegła jednak, że odszkodowanie powinno mieć wpływ na przychód. Jak czytamy w odpowiedzi: „zapłata odszkodowania nie przekłada się w sposób bezpośredni na przychody podatkowe. Może ona stanowić jedynie pośredni koszt uzyskania przychodów, jeżeli jest racjonalnie i ekonomicznie uzasadniona jako zmierzająca do osiągnięcia przychodów bądź zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ocena celowości analizowanego wydatku wymagać będzie uwzględnienia między innymi takich czynników, jak powód zerwania umowy czy też sposób umownego ukształtowania elementów odszkodowania (...) Wydatku tego nie można przypisać do okresu przekraczającego rok podatkowy. Wobec tego, o ile stanowi on faktycznie koszt uzyskania przychodów, jest potrącalny w momencie jego poniesienia”. Warto też przypomnieć wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 stycznia 2003 r. (III SA 1652/01). Sprawa dotyczyła wydatku związanego z przedterminowym rozwiązaniem umowy najmu. Podatnik argumentował, że działanie to zmierzało do osiągnięcia większego przychodu z umów zawartych z podnajemcami. Wcześniejsze rozwiązanie umowy umożliwiło bowiem przeprowadzenie remontu i podwyższenie czynszu. Sąd uznał, że podatnik wykazał związek poniesionego wydatku z przychodem, dokumentując go wyliczeniem kwot, o jakie zwiększyły się obroty z najmu.

Pamiętajmy też, że na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT do kosztów podatkowych nie zaliczymy na pewno kar umownych i odszkodowań z tytułu:

- wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,

- zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,

- zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.