Już niedługo zmniejszy się liczba sporów podatkowych. Nie jest to jednak dobra wiadomość. Nowelizacja ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej sprawi, że przedsiębiorcy staną przed trudnym wyborem. Albo zaakceptują ustalenia kontrolne skarbówki i zrezygnują z dochodzenia swoich racji przed sądem, albo zdecydują się na spór, ale w razie przegranej mogą wiele stracić.

Za, a nawet przeciw

– Efektem zmian będzie ograniczenie prawa do ponownej korekty deklaracji po zakończeniu kontroli celno-skarbowej – mówi Jan Furtas, doradca podatkowy, menedżer w Crido, ekspert Business Centre Club.

Czytaj także: Nowa ordynacja podatkowa: kontrola na życzenie nie ochroni przed podatkiem

Obecnie wielu przedsiębiorców korzysta z możliwości skorygowania deklaracji w ciągu 14 dni od otrzymania wyniku kontroli. Dopłacają wówczas podatek według kwoty wskazanej przez skarbówkę wraz z odsetkami. W tej sytuacji jednak, po przeanalizowaniu sprawy lub zwyczajnie nie zgadzając się z podejściem organów, mogą złożyć ponowną korektę i wystąpić o zwrot nadpłaconego podatku. Oznacza to ponowne otwarcie postępowania w zakresie prawidłowości korekty i pozwala de facto na kontynuowanie sporu merytorycznego, gdy podatek już jest zapłacony.

Koniec korzyści

– Dzisiaj korzystniej jest przyznać kontrolującym chwilowo rację, aby następnie ponownie dokonać korekty wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatku. Taki wniosek wraz z korektą deklaracji czy zeznania wyłącza bowiem odpowiedzialność karnoskarbową – mówi Jacek Matarewicz, adwokat i doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg Tomczykowski.

Podatnicy mogą następnie dochodzić swoich racji przed sądem, bez narażania się na takie sankcje jak np. grzywna za uszczuplenia podatkowe. A jeśli sąd przyzna im rację, otrzymują zwrot podatku wraz z odsetkami.

Niedługo, bo tylko 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, wchodzi w życie znowelizowana ustawa o KAS, która odbiera przedsiębiorcom taką możliwość. Ministerstwo Finansów nie ukrywa, że uważa ją za nadużycie, które powinno zostać jak najszybciej ukrócone.

– Chodzi o wyeliminowanie sytuacji, w której uprawnienie do ponownego skorygowania deklaracji byłoby wykorzystywane do cofania ustaleń kontroli po zakończeniu kontroli celno-skarbowej – wyjaśnia wiceminister Paweł Cybulski w odpowiedzi na interpelację poselską nr 26953.

Zaznacza, że intencją skarbówki nie jest zniechęcanie podatników do prób kwestionowania ustaleń kontrolnych. Ten, kto się z nimi nie zgadza, nie musi składać korekty. Droga do sądu pozostaje otwarta.

Trudna decyzja

Eksperci ostrzegają jednak, że prowadzenie sporu w tej sytuacji może być dla części przedsiębiorców ryzykowne.

– W efekcie wielu z nich będzie wolało zrezygnować ze sporu, ponieważ będzie on się łączył z potencjalną odpowiedzialnością karnoskarbową, która staje się realna w razie przegranej podatnika – przewiduje Jacek Matarewicz.

Jan Furtas wyjaśnia, że jeśli przedsiębiorca nie skoryguje deklaracji zgodnie z ustaleniami kontroli, przekształci się ona w postępowanie podatkowe, które zakończy się decyzją. Jeśli decyzja zostanie utrzymana przez organ drugiej instancji, będzie można ją następnie zaskarżyć do sądu administracyjnego.

Na uzyskanie ostatecznego rozstrzygnięcia sporu przez wszystkie etapy postępowania aż do uzyskania prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego trzeba ok. trzech, czterech lat. W tym czasie (czyli po wydaniu wyniku kontroli celno-skarbowej) istnieje ryzyko, że przedsiębiorca nie uzyska od skarbówki zaświadczenia o niezaleganiu z zapłatą podatków. Tymczasem takie zaświadczenie może być konieczne m.in. wtedy, gdy firma chce wziąć udział w przetargu.

– Powstaje więc pytanie, ilu przedsiębiorców zdecyduje się na takie ryzyko biznesowe, jeśli efektem sporu może być w skrajnych przypadkach brak możliwości prowadzenia działalności przez firmę – mówi Jan Furtas.

Doradca podatkowy Andrzej Sadowski zwraca zaś uwagę, że w ustawie brakuje przepisów przejściowych. Nie wiadomo więc, co dalej z kontrolami, które są prowadzone obecnie.

OPINIA

Tomasz Rolewicz, doradca podatkowy, partner w EY

Nowelizacja ustawy o KAS pogorszy sytuację wielu podatników. Najbardziej niepokojąca jest zmiana, która pozbawia ich szansy na bezpieczne prowadzenie sporów. Będą musieli zdecydować, czy zgadzają się w stu procentach z wynikiem kontroli i płacą podatek w żądanej przez organy skarbowe wysokości, czy też kwestionują te ustalenia. Jeśli jednak zdecydują się na spór, będzie to dla nich o wiele bardziej ryzykowne niż obecnie. Ewentualna przegrana przed sądem będzie oznaczała narażenie na sankcje karnoskarbowe, np. zapłatę grzywny. Członek zarządu spółki, która przegra spór przed sądem, może już nie uzyskać zaświadczenia o niekaralności.