Żona może skorzystać z opodatkowania 19-proc. liniową stawką także wówczas, gdy jej mąż (były pracownik kontrahenta) jest zgłoszony w firmie jako osoba współpracująca.

Art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że jeśli przedsiębiorca, który wybrał sposób opodatkowania liniową 19-proc. stawką, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niemającej osobowości prawnej przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników:

1) wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub

2) wykonywał bądź wykonuje w roku podatkowym– w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania 19-proc. stawką.

Przyczyny wyłączenia z opodatkowania 19-proc. stawką dotyczą zatem sytuacji, gdy usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy świadczy sam podatnik (jednoosobowo bądź w formie spółki) albo wspólnik spółki, w której innym wspólnikiem jest właśnie podatnik.

W sytuacji opisanej w pytaniu usługi (jako przedsiębiorca) dla danego kontrahenta wykonywałaby żona byłego pracownika. Jej nie dotyczą przesłanki wyłączenia. Jest ona odrębnym podmiotem (podatnikiem) od swojego męża. Sama nigdy nie była pracownikiem tego kontrahenta, dla którego będą wykonywane usługi. Okoliczność, że podatnik (który był pracownikiem w firmie) będzie osobą współpracującą (czyli osobą zgłoszoną do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego), nie ma tu znaczenia. Nie została bowiem wymieniona jako przeszkoda do korzystania z opodatkowania liniową 19-proc. stawką.

Trzeba jednak pamiętać, że żona powinna faktycznie prowadzić działalność. Musi więc podejmować czynności wiążące się z działalnością. Inaczej można narazić się na zarzut firmanctwa, tzn. sytuacji, w której działalność jest tylko formalnie prowadzona przez daną osobę (w celu uzyskania korzyści podatkowych), a faktycznie prowadzi ją inna osoba. Firmanctwo łączy się natomiast z negatywnymi konsekwencjami podatkowymi oraz karnymi skarbowymi.

Adam Bartosiewicz jest współpracownikiem Vademecum Głównego Księgowego, ABC Wolters Kluwer Polska