W ubiegłym roku prowadziłem działalność gospodarczą (mały podatnik). Rok zakończyłem ze stratą. Zastanawiam się, czy mogę ją odpisać od podatku już za pierwszy kwartał 2008 r.? Czy ubezpieczenie zdrowotne pomniejszy podatek? Czy jeśli kupię samochód ciężarowy, będę mógł amortyzować go jednorazowo w miesiącu zakupu?

- pyta czytelnik DF.

Prowadzenie własnej firmy obarczone jest ryzykiem. Nierzadko zdarza się, że przedsiębiorca zamiast zysków, ponosi straty. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) pozwalają jednak na obniżenie dochodu z działalności gospodarczej o wysokość poniesionej straty. Można to zrobić w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych. Trzeba jednak pamiętać, by wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie przekroczyła 50 proc. kwoty tej straty.Co prawda z przepisów nie wynika to jednoznacznie, ale czytelnik będzie mógł odliczyć część straty poniesionej w 2007 r. od podatku płaconego za pierwszy kwartał 2008 r. Na możliwość taką zwróciło uwagę Ministerstwo Finansów w piśmie z 17 maja 2000 r. (PB3-1321-IP-722-176), stwierdzając, że o straty przypadające do odliczenia w danym roku podatkowym można pomniejszyć dochód już przy obliczaniu zaliczek na podatek.

Wysokość zaliczek kwartalnych (za pierwszy, drugi i trzeci kwartał) ustala się zgodnie z art. 44 ust. 3g ustawy o PIT. Przepis ten mówi, że obowiązek wpłacania zaliczki powstaje, poczynając od kwartału, w którym dochody przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku. Zaliczkę za ten kwartał stanowi podatek obliczony od dochodu (po zastosowaniu odliczeń, o których mowa w art. 26 i 27b oraz z uwzględnieniem obowiązującej skali podatkowej). Zaliczkę za kolejne kwartały ustala się w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za poprzednie kwartały. Skoro za pierwszy kwartał podatnik płaciłby zaliczkę na podatek, oznacza to, że osiągnął jakieś dochody. Może je pomniejszyć nie tylko o część straty (byleby nie większą niż 50 proc. – tyle może maksymalnie odliczyć za cały rok), ale również o składki na ubezpieczenia społeczne. Warto też pamiętać, że obliczając zaliczkę na podatek, czytelnik może uwzględnić zapłaconą składkę na ubezpieczenie zdrowotne (nie więcej jednak niż 7,75 proc. podstawy jej wymiaru).

Co się tyczy zakupu samochodu ciężarowego, nie ma przeszkód, by mały podatnik mógł go amortyzować jednorazowo. Pozwala na to art. 22k ust. 7 ustawy o PIT. Odpisów można dokonywać do wysokości nieprzekraczającej równowartości 50 tys. euro i nie wcześniej niż w miesiącu, w którym samochód zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Wątpliwości co do możliwości dokonywania takich odpisów pojawiają się jedynie w odniesieniu do firm transportowych (pisaliśmy o tym 20 grudnia 2007 r. w artykule „Firmy transportowe nie zamortyzują jednorazowo ciężarówek”).