Tak orzekł WSA w Rzeszowie 18 października 2007 r. (I SA/Rz 592/07).
Urząd kontroli skarbowej zakwestionował możliwość amortyzacji zakupionego przez spółkę skutera wodnego. Stwierdził, że nie ma związku między tym zakupem i działalnością gospodarczą spółki. Pytana o przeznaczanie skutera i powiązanie wydatku z prowadzoną działalnością spółka wyjaśniała, że urządzenie ma być udostępniane pracownikom w ramach rekreacji i odpoczynku od pracy. Zdaniem spółki taki zakup wiąże się z jej działalnością, gdyż pracodawca, zgodnie z unormowaniami kodeksu pracy, zobowiązany jest do zapewnienia pracownikom właściwego wypoczynku. Organ skarbowy nie zgodził się jednak z tym i w decyzji stwierdził, że spółka zaniżyła dochód za 2004 r. na skutek zawyżenia kosztów uzyskania przychodów o wydatki związane z nabyciem środków trwałych i odpisami amortyzacyjnymi, do których nie była uprawniona. Izba skarbowa utrzymała w mocy decyzję organu I instancji. Spółka złożyła skargę do WSA. Twierdziła, że organy podatkowe miały obowiązek podjęcia wszelkich czynności zmierzających do ustalenia prawidłowego stanu faktycznego, a mimo to nie ustaliły z urzędu kręgu świadków, tj. pracowników, którzy mogli korzystać ze spornego urządzenia.
Sąd skargę oddalił. Orzekł, że w razie wątpliwości dotyczących powiązania wydatków z osiągnięciem przychodu to na podatniku spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek został poniesiony w związku z prowadzoną działalnością. Stwierdzając, że skuter wodny ma służyć rekreacji pracowników, spółka powinna w sposób bardziej wiarygodny i rzetelny wykazać, że tak faktycznie było. Zdaniem sądu wystarczające byłoby sporządzenie wykazu, z którego wynikałoby, kto i w jakim czasie ze wspomnianego sprzętu korzystał.
Krzysztof Wyrazik - Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową Deloitte
Art. 15 ust. 1 ustawy CIT (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.) mówił, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1. By określony wydatek mógł być uznany za koszt podatkowy, musiał istnieć związek przyczynowo-skutkowy między jego poniesieniem i osiągnięciem przychodu. WSA rozstrzygnął, która ze stron – podatnik czy organ podatkowy, ma obowiązek udowodnienia istnienia tego związku.
Zgodnie z art. 122 i 187 ust. 1 ordynacji podatkowej na organie podatkowym spoczywa ciężar dowodowy w znaczeniu formalnym – czyli obowiązek poszukiwania i wskazywania środków dowodowych. Przepisy podatkowe nie regulują natomiast ciężaru dowodowego w znaczeniu materialnym – nie określają, która ze stron ponosi negatywne konsekwencje nieudowodnienia danego faktu.
Zdaniem WSA ciężar ten spoczywa na podatniku. Stanowisko takie jest zgodne z dotychczasową jednolitą linią orzecznictwa. Poprzez odwołanie do art. 6 kodeksu cywilnego sądy oraz organy podatkowe stwierdzają, że to na podatniku, jako na osobie, która wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne z faktu zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodu, ciąży obowiązek udowodnienia związku wydatku z osiągnięciem przychodu. W doktrynie pojawiają się głosy przeciwne takiemu rozwiązaniu. Wskazuje się, że w związku ze specyfiką postępowania podatkowego nie należy sięgać do cywilnoprawnego uregulowania ciężaru dowodowego w znaczeniu materialnym. Sądy jednak zauważają, że nie można nakładać na organy podatkowe nieograniczonego obowiązku poszukiwania faktów potwierdzających związek przyczynowy między oznaczonymi wydatkami i uzyskanym przychodem, jeżeli dowodów w tym zakresie nie dostarczył sam podatnik, a z ustaleń organu podatkowego wynikają wnioski przeciwne do twierdzeń podatnika.
