Jeśli akcjonariusz wykaże koszty, podatek naliczamy od dochodu

Przepisy są tu bowiem niespójne i niejednoznaczne.

Art. 17 ust. 1 pkt 4 oraz art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) wskazują, że dochodem z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest m.in. dochód z umorzenia akcji (tzw. przymusowego), a także z odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu ich umorzenia (tzw. dobrowolnego). Spółki wypłacające osobom fizycznym należności z tytułu umorzenia akcji są płatnikami podatku. Mówi o tym art. 30a ust. 1 pkt 4 oraz art. 41 ust.4 updof. Spółka powinna więc pobrać 19-proc. zryczałtowany podatek od wypłacanych akcjonariuszom należności.

[srodtytul]Czy można pomniejszyć przychód [/srodtytul]

W praktyce często jednak pojawiają się kłopoty z ustaleniem wysokości podstawy opodatkowania zryczałtowanym podatkiem. Czy jest to cała kwota przychodu uzyskana przez akcjonariusza z umorzenia? Czy też faktyczny dochód (w ujęciu ekonomicznym), tj. przychód z umorzenia akcji pomniejszony o ewentualne wydatki poniesione na ich nabycie? Te wątpliwości nasuwają się na tle dwóch przepisów:

- art. 30a ust. 6 updof, z którego wynika, że 19-proc. podatek pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty jego uzyskania oraz

- art. 24 ust. 5d, który z kolei mówi, że dochodem z umorzenia akcji jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami jego uzyskania, ustalonymi zgodnie ze wskazanymi w nim zasadami.

Wydaje się, że zestawienie tych przepisów pozwala na stwierdzenie, że art. 24 ust. 5d updof, który wskazuje, co jest faktycznym dochodem z umorzenia akcji, jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 30a ust. 6. Tym samym opodatkowany powinien być dochód uzyskany przez akcjonariusza, tj. przychód z umorzenia pomniejszony o ewentualne koszy jego uzyskania poniesione w momencie nabycia akcji.

[srodtytul]Spółka musi wiedzieć o wydatkach [/srodtytul]

Przy takiej interpretacji nasuwa się jednak kolejny problem. Mianowicie spółki wypłacające osobom fizycznym należności z tytułu umorzenia akcji - w celu poprawnego wywiązania się z obowiązków płatnika - powinny być poinformowane o wysokości poniesionych przez akcjonariuszy wydatków na nabycie akcji. Jest to niezbędne do pomniejszenia przychodu (należności wypłacanej z tytułu umorzenia akcji) o koszty. Jednocześnie brak takich informacji (nie zawsze przecież akcjonariusz może być zainteresowany ich ujawnieniem) powoduje, że spółka musi pobrać 19-proc. zryczałtowany podatek od całej należności.

Gdy akcjonariusz nie przedstawi dokumentów potwierdzających wydatki poniesione w związku z nabyciem akcji, a jednocześnie będzie kwestionował wysokość podatku pobranego przez płatnika, może ewentualnie ubiegać się o zwrot nadpłaty, składając wniosek na podstawie ordynacji podatkowej.

Autorka jest doradcą podatkowym z Zespołu Doradców Finansowo-Księgowych w Doradcy sp. z o.o., Grupa Finans-Servis w Lublinie[ramka]Spółki wypłacające należności z tytułu umorzenia muszą pełnić rolę płatnika podatku nawet wówczas, gdy wykup akcji odbywa się za pośrednictwem domów maklerskich. Potwierdził to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (III Sa/Wa 759/07).

[/ramka]