Dotyczy to zarówno uczącego się pracownika ze skierowaniem zakładu lub bez skierowania. Podatek trzeba natomiast potrącić od tych pieniędzy, jakie przedsiębiorca zapłacił za np. seminarium dotyczące wiedzy ogólnej (niewiążące się z charakterem pracy), pod warunkiem że nie dał na nie skierowania. W DOBREJ FIRMIE z 26 marca w artykule "Organizatorzy w podatkowej pułapce" autor stwierdził, że wolne od podatku jest tylko takie dofinansowanie szkoleń pracowników, na które organizatorzy wpisani do ewidencji działalności gospodarczej zyskali akredytację kuratora oświaty. Moim zdaniem jest to zbyt daleko idąca interpretacja przepisów.

Kwestię zwolnienia przychodu pracownika z tytułu podnoszenia kwalifikacji określa art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.; dalej updof). Zgodnie z nim wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika. Z pewnymi jednak wyjątkami dotyczącymi wynagrodzeń za urlop szkoleniowy oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących zatrudnionym podejmującym naukę w szkołach lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych. Tymi odrębnymi regulacjami są rozporządzenia:

- ministra edukacji narodowej oraz ministra pracy i polityki socjalnej z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (DzU nr 103, poz. 472 ze zm.),

- ministra edukacji i nauki z 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (DzU nr 31, poz. 216). Tylko pierwszy akt, wydany przez obydwu ministrów, reguluje wszystkie kategorie szkoleń, tj. prowadzone na podstawie ustawy o systemie oświaty oraz organizowane według innych przepisów. Drugie rozporządzenie, autorstwa wyłącznie ministra edukacji i nauki, odnosi się tylko do systemu oświaty.

Nowsze rozporządzenie uchyliło § 2, 8 i 12 - 25 starego. Uchylone przepisy wymieniały pozaszkolne formy kształcenia, dokształcania i doskonalenia, czyli:

- studia podyplomowe,

- kursy,

- seminaria.

Obecnie do form tych należą (§2 ust. 1 rozporządzenia z 3 lutego2006 r.):

- kursy,

- kursy zawodowe,

- seminaria,

- praktyki zawodowe.

Przymiot pozaszkolnej formy kształcenia straciły studia podyplomowe, natomiast zyskały praktyki zawodowe. Nowe rozporządzenie zrezygnowało z innych organizowanych form, np. staży zawodowych, praktyk zawodowych czy samokształcenia kierowanego.

Do słownika pojęć rozporządzenia z 3 lutego 2006 r. wprowadzono pojęcie kursu zawodowego. Jest to kurs, którego program obejmuje usystematyzowane treści nauczania wybrane z programu nauczania do zawodu, dopuszczonego do użytku szkolnego przez ministra oświaty. Organizowanie takich kursów wymaga akredytacji. Wyniki tego kursu mają znaczenie przy podejmowaniu nauki w szkole dla dorosłych prowadzącej kształcenie zawodowe.

Pozaszkolne formy kształcenia określa art. 3 ust. 16 ustawy o systemie oświaty. Są to formy uzyskiwania i uzupełniania wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 3a tej ustawy.

Świadczenia firmy na rzecz pracowników polegające na dofinansowaniu lub całkowitym pokryciu ich szkoleń trzeba zatem wyraźnie podzielić na podnoszące:

1) kwalifikacje zawodowe zatrudnionych w sensie umiejętności wykonywania bieżącej pracy (seminaria, odczyty, prelekcje, wykłady, kursy specjalistyczne),

2) poziom wiedzy ogólnej i zawodowej pracownika.

Odrębne przepisy, na które powołuje się art. 21 ust. 1 pkt 90 updof, nie dotyczą szkoleń z pkt 1. Firma kierująca kogoś np. na kurs sama odnosi z tego korzyść, gdyż wzrasta poziom wykształcenia zawodowego pracownika, jego umiejętności i kwalifikacje. Od przychodu osoby tak wysłanej nie odprowadzamy zatem podatku dochodowego od osób fizycznych. Także od przychodu pracownika podejmującego naukę w szkole bez skierowania zakładu, który jednak pokrywa związane z tym opłaty (§ 4 ust. 1 pkt 3 i § 5 rozporządzenia z 3 lutego 2006 r.).

Nie każdy zatem organizator szkoleń musi uzyskać akredytację, by osoba w nich uczestnicząca z polecenia i na koszt pracodawcy była zwolniona z podatku dochodowego. Podatek trzeba jednak potrącić od nieodpłatnego świadczenia, gdy zatrudniony nie miał skierowania z zakładu, a szkolenie dotyczyło wiedzy ogólnej i zawodowej (nie wiązało się z charakterem wykonywanej pracy). Twierdzą tak m.in. Drugi Urząd Skarbowy w Kielcach w piśmie z 19 września 2006 r. (OG-005/123/2006/PDII/41556/06) oraz Departament Podatków Bezpośrednich i Opłat w Ministerstwie Finansów w interpretacji z 3 grudnia 1993 r. (PO 5/6-8040245/93; pub. Serwis Podatkowy1997/11, str.39). Czytamy w nich: "(...) Dla prawidłowego ustalenia podatku dochodowego należy podzielić szkolenie pracowników na dwa rodzaje? ¦ podnoszące posiadane kwalifikacje zawodowe w sensie umiejętności wykonywania bieżącej pracy, ¦ podnoszące poziom wiedzy zawodowej".

W pierwszym przypadku są to najczęściej seminaria, kursokonferencje, odczyty, prelekcje, okazjonalne wykłady, krótkie kursy specjalizacyjne, a nawet nauka języków obcych, jeżeli pracownik zatrudniony jest na stanowisku wymagającym języka. Te formy szkolenia nie mają charakteru systematycznej nauki szkolnej w znaczeniu ogólnym. Jeżeli szkolenia takie są niezbędne dla wykonywania obowiązków pracownika, to koszty, które ponosi zakład pracy za pracownika, nie stanowią przychodu określonego wyżej (art. 12 ust. 1 updof - przyp. autorki). Na stanowiska te powołuje się Świętokrzyski Urząd Skarbowy w piśmie z 9 marca 2006 r. (nr RO/415-3/06).

Zakład skierował dyrektora finansowego na studia podyplomowe z zakresu podatków i częściowo mu je zrefundował. Firma organizująca studia podyplomowe ma akredytację. Kwota zapłacona za studia podyplomowe jest wolna od opodatkowania, gdyż w grę wchodziło skierowanie z zakładu. Akredytacja nie ma żadnego znaczenia.

Spółka zajmująca się importem i eksportem skierowała wszystkich pracowników działu sprzedaży na kurs języka obcego. Organizator szkolenia nie ma akredytacji. Przychód zatrudnionych z tego tytułu nie jest opodatkowany, ponieważ zostali na kurs skierowani, a umiejętności tam zdobyte przydadzą się im w pracy.

Zakład skierował pracowników produkcyjnych na obowiązkowy kurs z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Przychód zatrudnionych uzyskany z tego tytułu również nie podlega opodatkowaniu, gdyż jest to szkolenie obowiązkowe i odbyło się na podstawie skierowania.

Kierownik produkcji podjął studia na politechnice bez skierowania z zakładu. Szef sfinansował mu jednak czesne. W takiej sytuacji też nie ustalamy przychodu do opodatkowania. Kwestię wyjaśniają np. Urząd Skarbowy Warszawa-Wola w piśmie z 22 września 2006 r. (US40 RPŁ/4115/1569/06) oraz Urząd Skarbowy w Dębicy w piśmie z 31 sierpnia 2006 r. (PO I 415/46/06).

Autorka jest wykładowcą w Polskiej Akademii Rachunkowości w Warszawie

Pierwszą część artykułu, dotyczącą kwestii zdobywania akredytacji, opublikowaliśmy w DF z 11 maja.

- publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, prowadzące kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych, posiadające akredytację,

- osoby prawne i fizyczne prowadzące działalność oświatową wymienioną w art. 83a ust. 2 ustawy o systemie oświaty (inna niż prowadzenie szkoły publicznej lub niepublicznej, placówki lub zespołu przez podmiot niebędący jednostką samorządu terytorialnego), obejmującą prowadzenie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych, dla której uzyskały akredytację.