Beata SzumnyJadwiga KamionkaAgnieszka Woźniak

Podstawą zaliczenia wydatków do danej grupy kosztów jest istnienie bezpośredniego związku z przychodami bądź jego brak.

Koszty dające się przypisać do konkretnych przychodów, a więc mające bezpośredni udział w powstawaniu przychodów danego okresu, uznawane są za koszty bezpośrednie.

Pozostałe koszty, które nie wykazują bezpośredniego związku z przychodami, to koszty pośrednie.

[srodtytul]Koszty bezpośrednie[/srodtytul]

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami danego roku a poniesione w latach poprzedzających dany rok podatkowy oraz w tym roku podatkowym są potrącane w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

[ramka][b]Przykład [/b]

Jeżeli podatnik poniósł koszt zakupu materiałów do budowy budynku w latach 2007 i 2008 a budynek sprzedał w 2009 r., wówczas koszt zakupu materiałów powinien zostać potrącony w 2009 r., czyli w roku sprzedaży i osiągnięcia przychodów.[/ramka]

Alokacja kosztów bezpośrednich poniesionych po roku, w którym zostały osiągnięte odpowiadające im przychody, jest uzależniona od momentu ich poniesienia.

Datą graniczną, która decyduje o przypisaniu kosztu bezpośredniego do właściwego roku podatkowego, jest data sporządzenia sprawozdania finansowego albo termin na złożenie zeznania podatkowego.

[srodtytul]Przed sporządzeniem sprawozdania...[/srodtytul]

Koszty bezpośrednie, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego a poniesione po zakończeniu tego roku, do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego, nie później niż do upływu terminu na złożenie zeznania podatkowego, są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Chodzi zatem o sytuacje, w których przychód osiągnięto w 2009 r. a koszt poniesiony został w roku 2010, ale przed sporządzeniem sprawozdania finansowego albo przed upływem terminu na złożenie zeznania podatkowego za 2009 r.

[ramka][b]Przykład [/b]

W listopadzie 2009 r. firma produkcyjna zleca podwykonawcy usługę niezbędą do wytworzenia produktu.

W tym samym miesiącu sprzedaje wytworzony produkt. Faktura za wykonaną w listopadzie usługę zostaje dostarczona z opóźnieniem i zaksięgowana w styczniu 2010 r.

Z racji tego, że przychód został osiągnięty w 2009 r., a wydatek z tytułu zapłaty za świadczoną usługę został poniesiony w roku 2010, koszt powinien być przypisany do roku 2009.[/ramka]

[srodtytul]…i po jego sporządzeniu[/srodtytul]

Natomiast jeżeli koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami poniesione zostały po sporządzeniu sprawozdania finansowego albo po upływie terminu na złożenie rocznego zeznania podatkowego, to potrącane są one w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzone zostało sprawozdanie finansowe lub złożone zeznanie podatkowe.

Odwołując się do opisanego wyżej przykładu, gdyby faktura za wyświadczoną usługę dotarła i została zaksięgowana po złożeniu sprawozdania finansowego albo zeznania podatkowego, koszty wykonanej usługi należałoby ująć w rachunku podatkowym roku 2010.

Podkreślić należy, że ustawodawca mówi o sporządzeniu, a nie zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, jako dacie granicznej. Jeśli chodzi o datę poniesienia kosztu, to jest nią dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych na podstawie faktury lub innego dokumentu.

[srodtytul]Koszty pośrednie[/srodtytul]

Inaczej rzecz ma się z kosztami pośrednimi.

[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]Ustawa o CIT[/link] określa je jako koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami. Koszty te potrącane są w momencie ich poniesienia, czyli w dniu, na który ujęte zostały w księgach rachunkowych.

Co istotne, datą ujęcia dokumentów w księgach nie jest data fizycznego wprowadzenia dowodu księgowego do ewidencji, ale data lub okres, do którego zapis ten przyporządkowuje daną operację gospodarczą.

Tym samym, wprowadzając w lutym 2010 r. fakturę zakupową wystawioną w grudniu 2009 r. i przypisując ją do okresu sprawozdawczego grudnia, zgodnie z ustawą, momentem poniesienia kosztu jest grudzień 2009 r.

W przeciwieństwie do kosztów bezpośrednich, gdzie datą graniczną przypisania kosztu do danego okresu jest sporządzenie sprawozdania finansowego bądź złożenie zeznania, w przypadku kosztów pośrednich ustawodawca nie wyznaczył wyraźnie granicy.

Z praktycznego punktu widzenia, jeżeli sprawozdanie finansowe nie zostało jeszcze sporządzone, istnieje możliwość alokowania kosztów pośrednich, dla których dokument (faktura) został dostarczony w roku kolejnym, do poprzedniego roku podatkowego.

Istotne jest przy tym, aby znana była dokładna kwota kosztu, a usługa, której dany koszt dotyczy, została wykonana lub towar został dostarczony w okresie, do którego przypisany zostanie koszt.

Wówczas koszt powinien być wykazany w księgach rachunkowych jako zobowiązanie niefakturowane.

[srodtytul]Za okres dłuższy niż rok[/srodtytul]

Nieco inaczej potrącane są koszty, które dotyczą okresu dłuższego niż rok. Jeżeli nie jest możliwe dokładne określenie, jaka część kosztów dotyczy danego roku, koszty te są potrącane proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Należy tu zauważyć, że za koszty dotyczące „okresu przekraczającego rok podatkowy” uznaje się wydatki dotyczące przynajmniej dwóch lat podatkowych, na przykład czynsz najmu za okres od grudnia 2009 do stycznia 2010 r., który ująć należy proporcjonalnie – połowę w grudniu i połowę w styczniu.

Inaczej należy także traktować koszty, które dla celów rachunkowych rozliczane są w okresie dłuższym niż rok, nie sposób jednak wskazać dla nich okresu, którego wprost dotyczą.

Przykładem takiego kosztu jest remont, który poprzez czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów rozliczany może być przez okres kilku lat, nawiązując do okresu ekonomicznej użyteczności remontu. Wówczas koszt ten będzie potrącany na takich zasadach, na jakich rozliczany jest księgowo.

Należy bowiem pamiętać, że koszt pośredni potrącany jest w dniu, na jaki zostały ujętych w księgach jako koszt, a więc w rachunku zysków i strat, a nie jako osobna pozycja w bilansie w postaci czynnych rozliczeń międzyokresowych.

[srodtytul]Rezerwy wyłączone[/srodtytul]

Na koniec warto przypomnieć, że ustawa o CIT nie uznaje za poniesione, a tym samym wyklucza z kosztów uzyskania przychodu koszty, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne.

Nie są więc kosztami podatkowymi wydatki ujęte jako rezerwy jak również bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

[i]Beata Szumny jest biegłym rewidentem, starszą konsultantką w zespole Tax Management & Accounting Services w biurze PricewaterhouseCoopers w Krakowie

Jadwiga Kamionka i Agnieszka Woźniak są konsultantkami w tym zespole [/i]

[b]Więcej o CIT-8 w naszym serwisie:[/b]

[i][link=http://www.rp.pl/temat/275289.html] rp.pl » Dobra Firma » Podatki » Podatek dochodowy » PIT i CIT » Deklaracje i zeznania » CIT-8 [/link][/i]