Tematyka premii pieniężnych już od wielu lat nurtuje przedsiębiorców, zarówno gdy chodzi o rozliczenie CIT, jak i VAT.

Wskutek diametralnych zmian podejścia do kwalifikacji podatkowej premii pieniężnych przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne wielu przedsiębiorców rezygnowało z wzajemnych rozliczeń opartych na systemie premii, kierując się chęcią uniknięcia wątpliwości podatkowych.

Z rozmaitych względów, podyktowanych często powodami czysto biznesowymi, premie pozostały jednak elementem codziennego życia gospodarczego wielu firm.

[srodtytul]Koszt, ale jaki?[/srodtytul]

Punktem wyjścia do kwalifikacji kosztowej każdego wydatku, również premii, powinna być analiza, czy ten wydatek jest kosztem podatkowym w rozumieniu art. 15 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link].

Zgodnie z tym przepisem kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wydatków wymienionych w katalogu tzw. kosztów negatywnych w art. 16 ust. 1.

Konstrukcja premii pieniężnych oparta jest na instrumencie zachęty – wypłaty określonej kwoty pieniężnej, dla tych kontrahentów, którzy systematycznie zamawiają towary czy usługi, podejmują określone działania wspierające proces sprzedaży.

Takie stymulowanie sprzedaży służy osiąganiu przychodów przez udzielającego premii, stąd, co do zasady, wypłacana premia będzie kosztem uzyskania przychodów.

Kolejnym etapem podatkowej analizy wydatków ponoszonych na premie pieniężne powinna być odpowiedź na pytanie: czy dany wydatek jest kosztem bezpośrednio, czy pośrednio związanym z przychodami?

Uzależnione jest to w głównej mierze od stanu faktycznego, tj. szczegółowych postanowień umów. To zawarte przez firmy umowy powinny regulować charakter premii czy sposób określania jej wysokości, i z tego powodu być przedmiotem wnikliwej analizy.

[srodtytul]Bezpośredni związek z przychodem[/srodtytul]

Typowa premia pieniężna w ścisłym tego słowa znaczeniu wypłacana jest kontrahentom nabywającym towary czy usługi danej firmy w związku z ich zaangażowaniem sprowadzającym się w zasadzie wyłącznie do pośredniczenia w sprzedaży (składania regularnych zamówień na towary czy usługi sprzedawane następnie osobom trzecim).

Należna jest zwykle po zrealizowaniu określonego poziomu zakupów.

Czynności w zakresie reklamy czy marketingu na rzecz zbywcy nie są objęte zawartą umową.

Dodatkowo najczęściej wysokość premii uzależniona jest wprost od poziomu zrealizowanych zamówień. W tej sytuacji istnieje ścisłe powiązanie wysokości należnej premii i przychodów osiąganych przez wypłacającego premię z tytułu sprzedaży realizowanej do danego odbiorcy.

Związek taki pozwala na zakwalifikowanie ustalanej w ten sposób premii jako kosztu bezpośrednio związanego z przychodami, co potwierdzają w swoich interpretacjach również organy podatkowe [b](m.in. Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 30 listopada 2009 r., IBPBI/2/423-1038/09/AP). [/b]

[srodtytul]W którym roku[/srodtytul]

Kwalifikacja premii jako kosztu bezpośrednio związanego z przychodami skutkuje powinnością potrącenia takiego wydatku w roku podatkowym, w którym osiągnięty został odpowiadający mu przychód.

Dotyczy to sytuacji, gdy koszt premii poniesiony został w tym samym roku, w którym powstał odpowiadający mu przychód, ewentualnie w latach poprzedzających.

W sytuacji gdy koszt bezpośrednio związany z przychodami poniesiony został już po zakończeniu danego roku podatkowego, jest potrącany również w roku podatkowym, w którym osiągnięty został dany przychód, o ile:

- koszt ten został poniesiony do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego, jednak nie później niż do upływu terminu na złożenie zeznania podatkowego za ten rok (jeśli danego podatnika dotyczy obowiązek sporządzenia sprawozdania), albo

- koszt został poniesiony do dnia złożenia rocznego zeznania podatkowego za ten rok, nie później jednak niż do upływu terminu na złożenie tego zeznania (jeśli danego podatnika nie dotyczy obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego)

W razie poniesienia wydatku po upływie tych terminów koszt bezpośredni potrącany jest w roku podatkowym następującym po roku, za jaki składane jest sprawozdanie finansowe lub roczne zeznanie podatkowe.

[ramka][b]Przykład [/b]

W związku ze zrealizowaniem w 2009 r. zakupów na kwotę 500 tys. zł firma Alfa przyznaje swoim odbiorcom premię w wysokości 5 tys. zł.

Faktura wystawiona przez odbiorcę X wpływa do firmy Alfa w lutym 2010 r. Firma Alfa zaliczy wydatek do kosztów podatkowych roku 2009.[/ramka]

[ramka][b]Przykład [/b]

W analogicznej sytuacji faktura wystawiona przez odbiorcę Y wpływa do firmy Alfa w kwietniu 2010 r., już po złożeniu rocznego zeznania podatkowego.

Firma Alfa zaliczy wydatek do kosztów podatkowych roku 2010.[/ramka]

[srodtytul]To może być koszt pośredni[/srodtytul]

Pojęcie „premia pieniężna” często używane jest bardzo szeroko, również w sytuacji gdy czynności wykonywane przez odbiorcę towarów lub usług nie są jedynie czystym pośrednictwem handlowym. Odbiorca prowadzi wówczas rozmaite działania reklamowo-marketingowe.

Poprzez swoją aktywność stara się długofalowo zachęcić osoby trzecie do wyboru określonych towarów czy usług, a dostawca wypłaca mu gratyfikację z tego tytułu.

Wypłacane wynagrodzenie za usługi (premia w szerokim tego słowa znaczeniu) nie stoi w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami i powinno być kwalifikowane jako koszt pośrednio związany z przychodami.

Oznacza to, że wydatki na wynagrodzenie za wykonywane usługi powinny być zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT potrącone w dacie poniesienia.

Przy czym dniem poniesienia kosztu zgodnie z przepisami ustawy o CIT jest dzień, na który koszt ten zaksięgowano na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) lub innego dokumentu, w razie braku faktury (rachunku).

Wyjątkiem są sytuacje, gdy wydatek zaksięgowany został w ciężar rezerw lub biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Szczególnym przypadkiem są premie zakwalifikowane jako koszt pośrednio związany z przychodami, a wypłacane za okres przekraczający rok podatkowy; gdy nie jest możliwe ustalenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, podatnik powinien potrącić taki koszt proporcjonalnie do długości okresu, jakiego dotyczyły.

[ramka][b]Przykład[/b]

Odbiorca A prowadzi działania wspierające sprzedaż towarów firmy Alfa w swoich punktach handlowych.

Z tytułu tych usług, wykonywanych w grudniu 2009 r., wystawia firmie Alfa w styczniu 2010 r. fakturę (szeroko rozumiana premia).

Firma Alfa wydatek ten zalicza do kosztów bilansowych grudnia 2009 r., tj. okresu, którego on dotyczy. Zaksięgowany dla celów bilansowych w grudniu 2009 r. jest kosztem podatkowym w grudniu 2009 r., w dacie zaksięgowania.[/ramka]

[ramka][b]Przykład[/b]

W podobnej sytuacji odbiorca B wystawia firmie Alfa fakturę za wykonywane usługi. Faktura wpływa jednak do firmy Alfa już po zamknięciu ksiąg za 2009 r.

Wobec niemożliwości zaksięgowania wydatku dla celów bilansowych w roku 2009 (wydatek ten nie został uwzględniony w rozliczeniach międzyokresowych biernych w 2009 r. a księgi tego roku zostały już ostatecznie zamknięte) wydatek zaksięgowano w roku 2010 i stanowi on koszt podatkowy tego roku.[/ramka]

[i]Autor jest starszym konsultantem w Dziale Tax Management & Accounting Services w biurze PricewaterhouseCoopers we Wrocławiu[/i]

[b]Więcej o CIT-8 w naszym serwisie:[/b]

[i][link=http://www.rp.pl/temat/275289.html] rp.pl » Dobra Firma » Podatki » Podatek dochodowy » PIT i CIT » Deklaracje i zeznania » CIT-8 [/link][/i]