Wypłaty na rzecz obcokrajowców niemających miejsca zamieszkania w Polsce z tytułu umów-zleceń, umów o dzieło czy kontraktów menedżerskich (traktowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 6 – 9 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80474]ustawy o PIT[/link]) są zasadniczo, stosownie do treści art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 20 proc. przychodu, płatnym w terminie do 20 dnia następnego miesiąca.

Jeżeli jednak suma należności określona w umowie nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł, stawka podatku wynosi 18 proc. przychodu. Podatek oblicza, pobiera i przekazuje na rachunek właściwego organu podatkowego zleceniodawca pełniący funkcję płatnika (art. 41 – 42 ustawy o PIT).

[srodtytul]Ważne, kto zleca i ponosi koszty[/srodtytul]

Dodać należy, że dla zastosowania zryczałtowanej formy opodatkowania nie ma znaczenia miejsce wykonania usług. Istotne jest, że:

- wykonanie usług obcokrajowcowi zlecił polski przedsiębiorca,

- wynagrodzenie za wykonanie zlecenia zostało wypłacone z majątku polskiego przedsiębiorcy,

- koszty zlecenia ujęte zostały w księgach polskiego przedsiębiorcy i obniżyły jego dochód do opodatkowania.

[srodtytul]Kiedy ryczałt nie wchodzi w grę[/srodtytul]

Zasady te mogą być modyfikowane przez postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jednak zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy lub niepobranie (niezapłacenie) podatku przez płatnika, zgodnie z taką umową, jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.

Płatnik może być również zwolniony z pobrania zryczałtowanego PIT, gdy przychody uzyskane od niego przez podatnika będą przychodami z działalności gospodarczej prowadzonej poprzez zakład położony w Polsce. Powinno to być udokumentowane zaświadczeniem o istnieniu zagranicznego zakładu, wydanym przez:

- właściwy organ podatkowy państwa, w którym cudzoziemiec ma miejsce zamieszkania, albo

- właściwy organ podatkowy państwa, w którym ten zagraniczny zakład jest położony (w praktyce będzie to polski urząd skarbowy, w którym został zarejestrowany zakład, właściwy w sprawie opodatkowania osób zagranicznych).

Samo zaświadczenie, czy to wydane przez polskie władze podatkowe, czy też zagraniczne, nie wystarczy i musi być poparte oświadczeniem podatnika, że wypłacone należności związane są z działalnością danego zakładu. Jedynie bowiem możliwość przypisania dochodów zakładowi, a nie sam fakt istnienia zakładu, może zwalniać płatnika z poboru zryczałtowanego PIT (art. 41 ust. 2a ustawy o PIT).

[srodtytul]Konieczne informacje[/srodtytul]

Do obowiązków płatnika zryczałtowanego PIT należy także złożenie w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym rocznej deklaracji PIT-8AR (do organu podatkowego właściwego dla płatnika) oraz do końca lutego roku następującego po roku podatkowym informacji IFT-1/IFT-1R (do organu podatkowego właściwego w sprawie opodatkowania osób zagranicznych).

Niezależnie od tego informację IFT-1/IFT-1R trzeba przekazać także organowi podatkowemu i obcokrajowcowi na jego żądanie w terminie 14 dni od dnia złożenia takiego wniosku.

Informację taką należy sporządzić również wtedy, gdy na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub ustawy polski przedsiębiorca nie jest zobowiązany do poboru PIT od wypłaconego wynagrodzenia z tytułu umowy o dzieło, umowy-zlecenia lub kontraktu menedżerskiego.

[srodtytul]Nie informujemy o dochodach z działalności[/srodtytul]

Obowiązek przekazania przez płatnika informacji IFT-1/IFT-1R (do organu podatkowego właściwego w sprawie opodatkowania osób zagranicznych) nie dotyczy sytuacji, gdy wypłacone należności wchodzą w zakres działalności gospodarczej prowadzonej w formie zagranicznego zakładu, a fakt ten został udokumentowany zaświadczeniem o istnieniu w Polsce tego zakładu, wydanym z reguły przez ten sam organ podatkowy (popartym stosownym oświadczeniem podatnika).

Wynika to z tego, że w przypadku przychodów zagranicznego zakładu nie stosuje się przepisów o zryczałtowanym PIT, lecz zasady opodatkowania dotyczące działalności gospodarczej.

[srodtytul]Zamieszkanie w Polsce i za granicą[/srodtytul]

Od 1 stycznia 2009 r. zasady opodatkowania przychodów z umów-zleceń, umów o dzieło czy kontraktów menedżerskich, wynikające z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, mają zastosowanie także wówczas, gdy obcokrajowiec ma miejsce zamieszkania w Polsce (w rozumieniu art. 3 ust. 1a), jednak przedłoży płatnikowi certyfikat rezydencji zaświadczający posiadanie miejsca zamieszkania również w innym kraju (art. 41 ust. 9 ustawy o PIT).

Na tej podstawie, o ile stosowna umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania tak stanowi, przychody uzyskane z tych tytułów nie będą podlegały PIT w Polsce, nawet wówczas, gdy obcokrajowiec ma miejsce zamieszkania w Polsce.

Jeżeli jednak przychody te będą podlegały opodatkowaniu (zgodnie z postanowieniami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania), to pobrany w trakcie roku przez płatnika ryczałt w wysokości 20 proc., na wniosek obcokrajowca mającego (miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie UE lub w innym państwie należącym do EOG lub w Konfederacji Szwajcarskiej) wyrażony w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy (PIT-37), może być potraktowany na równi z pobraną przez płatnika zaliczką na podatek dochodowy, a uzyskany dochód – opodatkowany na zasadach określonych w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT (tj. według wynikających ze skali podatkowej stawek 18 proc. i 32 proc.).

Jeżeli natomiast obcokrajowiec mający miejsce zamieszkania zarówno w Polsce, jak i za granicą nie przedstawi certyfikatu rezydencji z innego kraju, to już w trakcie roku podatkowego zastosowanie znajdą przepisy dotyczące obywateli polskich. Czyli:

- jeśli nie prowadzi działalności gospodarczej – art. 41 ust. 1 w związku z art. 27 ust. 1 ustawy o PIT, przewidujący opodatkowanie według skali podatkowej (18 i 32 proc.) za pośrednictwem zleceniodawcy jako płatnika,

- jeśli prowadzi działalność gospodarczą – art. 41 ust. 2 ustawy o PIT, przewidujący zwolnienie płatnika z poboru zaliczek, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej.

[ramka][b]Przykład[/b]

W styczniu 2009 r. litewska spółka otworzyła oddział w Polsce, który wyposażyła w środki trwałe w postaci samochodów ciężarowych oraz pojazdów specjalistycznych. Do ich obsługi oddelegowała do Polski na okres od dwóch do ośmiu miesięcy własnych pracowników. Pracownicy litewscy zostali zakwaterowani w Polsce na koszt oddziału.

Wykonywali prace związane z realizacją kontraktów zawartych przez oddział pod kierownictwem dyrektora tego oddziału. Wynagrodzenie otrzymywali jednak z centrali na Litwie. Nieco później natomiast centrala litewska poniesione z tego tytułu koszty, jako związane z działalnością zakładu, „refakturowała” na oddział.

W myśl art. 15 ust. 1 umowy polsko-litewskiej pensje, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim umawiającym się państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim państwie.

Jednocześnie, stosownie do art. 15 ust. 2 umowy polsko-litewskiej bez względu na postanowienia ust. 1, wynagrodzenie, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie otrzymuje z pracy najemnej, wykonywanej w drugim umawiającym się państwie, podlega opodatkowaniu tylko w pierwszym państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa w drugim państwie przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni podczas każdego 12-miesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym, i

b) wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim państwie, i

c) wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim państwie.

Generalnie zatem, zgodnie z umową polsko-litewską, wynagrodzenie z pracy najemnej wykonywanej w drugim umawiającym się państwie (w tym wypadku w Polsce) podlega opodatkowaniu w państwie miejsca zamieszkania pracowników (na Litwie), gdy spełnione są łącznie wymienione wyżej warunki.

Skoro w tym przykładzie nie są spełnione, bo firma litewska posiada zakład (oddział) w Polsce, który ponosi koszty wynagrodzeń pracowników litewskich, to wynagrodzenia te podlegają PIT w Polsce.

Oddział jako płatnik miał zatem obowiązek pobrania zaliczek na PIT z tytułu wypłaconych pracownikom litewskim wynagrodzeń, niezależnie od tego, że nie wszyscy przebywali w Polsce dłużej niż 183 dni w roku.[/ramka]