Może bowiem wrzucić je w koszty albo odliczyć od dochodu.
Co się bardziej opłaca? Jeśli uzyskujemy dochody, efekt podatkowy jest taki sam. Różnica powstanie wtedy, gdy z działalności mamy stratę. Jeżeli zdecydujemy się na zaliczanie składek do kosztów, to ich wartość zwiększy stratę, którą można rozliczyć w następnych latach. Jeżeli nie wrzucimy ich w koszty, to „przepadną”, bo nie ma możliwości odliczenia ich od dochodu (ponieważ ponieśliśmy stratę). Chyba że osiągamy też dochody z innych źródeł, np. z umowy o pracę.
Odliczyć można składki zapłacone po terminie, a także nadpłacone. Art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT mówi bowiem o odliczeniu składek „zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika”. Potwierdza to interpretacja Urzędu Skarbowego Łódź-Polesie z 28 września 2007 r. (IA-415/121/ 2007), w której czytamy: „Odliczeniu podlegają składki faktycznie zapłacone w danym roku, niezależnie od tego, którego roku dotyczą. Jeśli więc podatnik opłaci w danym roku podatkowym zaległe lub przyszłe składki (pod warunkiem że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokona ich zwrotu podatnikowi), będą one wówczas podlegać odliczeniu”.
Dochód można pomniejszyć także o składki na ubezpieczenia społeczne opłacane za osobę współpracującą przy prowadzeniu działalności. Zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą we wspólnym gospodarstwie domowym. Ich składki opłaca właściciel firmy.
Czy przedsiębiorca może odliczyć od dochodu finansowane z własnych środków składki za pracownika? Nie, ale może zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów. Jak podkreśliło Ministerstwo Finansów w piśmie z 24 lutego 2000 r. (PB2/MK-044-315/2000), są one elementem kosztowym, bezpośrednio związanym z wypłacanymi wynagrodzeniami.
Zmniejszą też nasz dochód składki zapłacone po zakończeniu działalności. Podatnik, który firmę zamknął w grudniu, a składki za ten miesiąc odprowadził w styczniu, chciał je zaliczyć do kosztów. Tak nie można – stwierdził Urząd Skarbowy w Sokołowie Podlaskim w interpretacji z 13 kwietnia 2006 r. (1429/PD/415-1/06/AB). Jak czytamy w odpowiedzi: „brak jest podstawy prawnej do uznania za koszty uzyskania przychodów 2005 r. składek na ubezpieczenie społeczne za grudzień 2005 r. zapłaconych w styczniu 2006 roku. (...) ma pan prawo odliczenia od dochodu za 2006 r. kwot składek na własne ubezpieczenie społeczne zapłaconych w styczniu 2006 roku, poprzez wykazanie ich w zeznaniu podatkowym o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2006”.
Czy od dochodu rozliczanego na zasadach ogólnych można odliczyć składki płacone w okresie opodatkowania kartą podatkową? O to zapytała swój urząd podatniczka, która zmieniła formę opodatkowania w połowie roku. Można, będąc na karcie nie korzystała bowiem z ulgi. Nie zachodzi więc niebezpieczeństwo podwójnego odliczenia – odpowiedział Urząd Skarbowy w Wałbrzychu w interpretacji z 9 lutego 2006 r. (PDI/415/1/284/06).
