Leasingobiorca zerwał umowę i musi zapłacić odszkodowanie. Czy u leasingodawcy jest przychodem dopiero w momencie otrzymania?

- pyta czytelnik.

Tak, chociaż sprawa ta budziła dość długo spore wątpliwości. Przypomnijmy, że przychód powstaje w dniu wydania rzeczy lub wykonania usługi (nawet częściowego). Nie może to być jednak później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności. Jeśli usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, przychód trzeba wykazać w ostatnim dniu takiego okresu (który określa umowa lub faktura). Musi to jednak nastąpić przynajmniej raz w roku.

W pozostałych wypadkach datą powstania przychodu będzie dzień otrzymania zapłaty.

Odszkodowanie za rozwiązanie umowy leasingu to forma zabezpieczenia interesów (rekompensata) leasingodawcy, a nie świadczenie wynikające z istoty działalności. Powinno więc być opodatkowane inaczej (czyli w momencie zapłaty) niż przychód z usług leasingowych. Jednak WSA w Warszawie w wyroku z 23 lutego 2005 r. (III SA/Wa 2053/04) uznał, że odszkodowanie należne leasingodawcy, wynikające z umowy leasingowej, powoduje powstanie przychodu podatkowego w momencie, w którym staje się wymagalne.

Ale NSA w wyroku z 30 maja 2006 r. (II FSK 699/05) zakwestionował to rozstrzygnięcie. Stwierdził wyraźnie, że odszkodowanie nie jest przychodem związanym z działalnością gospodarczą, nie może więc być rozliczane na zasadzie memoriałowej. Jak czytamy w orzeczeniu NSA: „nie sposób twierdzić, że uzyskiwanie odszkodowań stanowi zasadniczy cel i konsekwencję działań podatnika. Związek takiego odszkodowania z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika, choć niewątpliwie wyczuwalny, nie jest jednak bezpośredni i nie może być na równi z nim traktowany. Nie ulega wątpliwości, że przedmiotem działalności gospodarczej jest świadczenie usług w zakresie umów leasingu. (...) uzyskanie odszkodowania z tytułu wypowiedzenia umowy leasingu nie stanowi normalnego następstwa prowadzonej działalności gospodarczej, tym samym przychody z tego tytułu, mimo występowania w kontekście działalności gospodarczej, powinny być uznawane za przychody w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy o CIT, tzn. na zasadzie kasowej”. Warszawski WSA nie miał więc wyjścia, musiał uchylić decyzję organów podatkowych (wyrok z 6 listopada 2006 r., III SA/Wa 2978/06).

Do poglądu NSA stosują się też urzędy. Przykładowo w interpretacji z 16 lutego 2007 r. (1472/ROP1/423-379/06/AJ) Drugi Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie przyznał, że zarówno do końca 2006 r., jak i teraz (po zmianie przepisów o dacie uzyskania przychodu) odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy leasingu należy opodatkować dopiero w momencie zapłaty.