- Spółka (pracodawca) zawiera ze swoimi pracownikami, stosownie do art. 1034 kodeksu pracy, pisemne umowy o podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Na tej podstawie pracownicy odbywają szkolenie w siedzibie spółki powiązanej w zakresie niezbędnych im w pracy umiejętności. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych następuje z wyłącznej inicjatywy pracodawcy i za jego zgodą.

Czytaj także: Szkolenie na koszt firmy bez PIT

Na czas szkolenia pracownicy zostają zwolnieni od obowiązku świadczenia pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, a pracodawca przyznaje im świadczenia dodatkowe, tj.: pokrycie całości kosztów szkolenia, pokrycie kosztów przejazdów na szkolenie i z powrotem, zapewnienie zakwaterowania w okresie szkolenia, ryczałtowe pokrycie kosztów wyżywienia za każdy dzień szkolenia. Pracownik dostaje przelew na konto w kwocie obejmującej te świadczenia. Czy ich wartość jest dla pracowników przychodem ze stosunku pracy zwolnionym z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT? Jeśli tak, to czy spółka nie będzie zobowiązana, jako płatnik, do obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy z tego tytułu? – pyta czytelniczka.

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności:

- wynagrodzenia zasadnicze,

- wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,

- różnego rodzaju dodatki, nagrody,

- ekwiwalenty za niewykorzystany urlop,

- wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona,

- świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika,

- wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ustawy o PIT).

Nie tylko pensja

Do przychodów ze stosunku pracy zalicza się każde świadczenie, które pracownik otrzymał w związku z faktem pozostawania w stosunku pracy z pracodawcą. Do przychodów ze stosunku pracy zalicza się więc zarówno otrzymane przez pracownika pieniądze, jak i wartość pieniężną świadczeń w naturze, świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Oznacza to, że do przychodów pracownika zalicza się wszystkie otrzymywane przez niego świadczenia, wynikające z zawartej umowy, bądź mające związek z wykonywaniem przez niego pracy. Co do zasady, wartość świadczeń otrzymanych przez pracownika na dokształcanie i podnoszenie kwalifikacji zawodowych jest przychodem ze stosunku pracy.

Uwaga! Za pracownika w rozumieniu ustawy o PIT uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy (art. 12 ust. 4 ustawy o PIT).

Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (zakłady pracy), są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy (zob. art. 31 ust. 1 ustawy o PIT).

Uwaga na wyjątki

Jednak stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.

Co wynika z kodeksu

Warunkiem zastosowania tego zwolnienia jest, aby świadczenie to zostało przyznane pracownikowi, zgodnie z odrębnymi przepisami, do których należy zaliczyć kodeks pracy, który w art. 1031–1036 reguluje kwestie dotyczące podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników.

Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych (art. 17 kodeksu pracy). Przez kwalifikacje zawodowe pracowników należy rozumieć kwalifikacje wymagane do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku. Za kwalifikacje zawodowe uważa się wszelką wiedzę niezbędną do wykonywania przez pracownika pracy i pełnionych obowiązków.

Własna inicjatywa czy polecenie

Regulacje zawarte w art. 1031– –1036 kodeksu pracy, różnicują zakres świadczeń przysługujących pracownikom w zależności od tego, czy:

- podnoszą oni kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą, bądź

- zdobywają lub uzupełnia wiedzę i umiejętności z własnej inicjatywy.

Pracownikowi, który podnosi kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (jak to ma miejsce w analizowanej sprawie), przysługuje urlop szkoleniowy i zwolnienie z całości lub z części dnia pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, które nie korzysta ze zwolnienia. Ponadto, pracodawca może mu przyznać dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie (art. 1033 kodeksu pracy), które w takich okolicznościach korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT. Użyty w art. 1033 Kodeksu pracy zwrot „w szczególności" oznacza, że wymienione w nim rodzaje świadczeń stanowią katalog otwarty. Nie ma zatem przeszkód, aby do świadczeń, które pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe, zaliczyć również inne, nie wymienione wprost w tym przepisie. Należy przy tym pamiętać, że za każdym razem przyznane pracownikowi świadczenia muszą pozostawać w związku z procesem podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Dodatkowe świadczenia przyznane pracownikowi w związku z podnoszeniem kwalifikacji przez pracowników (zgodnie z przepisami kodeksu pracy) z wyłącznej inicjatywy pracodawcy i za jego zgodą, tj.:

- pokrycie całości kosztów szkolenia,

- pokrycie kosztów przejazdów pracownika,

- zapewnienie zakwaterowania pracownika w okresie szkolenia,

- ryczałtowe pokrycie kosztów wyżywienia pracownika za każdy dzień okresu szkolenia

– stanowią dla tych pracowników przychód ze stosunku pracy zwolniony na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT. Oznacza to, że spółka nie będzie zobowiązana do obliczenia i pobrania zaliczki na PIT od tych świadczeń oraz uwzględnienia ich w informacji PIT-11 przekazywanej pracownikowi i urzędowi skarbowemu. Natomiast wynagrodzenie, do którego pracownicy zachowują prawo, za czas zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy podczas szkolenia nie korzysta ze zwolnienia z PIT, co wprost wynika z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe, np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 25 maja 2018 r. (0113-KDIPT3.4011.186.2018.3.MH) czy Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 2 czerwca 2015 r. (IBPBII/1/4511-246/15/MD).

Autor jest doradcą podatkowym

Podstawa prawna:ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1509), ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (DzU z 2018 r., poz. 917, ze zm.)

Dokształcanie na podstawie umowy

Pracodawca zawiera – na piśmie – z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Postanowienia umowy nie mogą być jednak mniej korzystne niż przepisy kodeksu pracy (art. 1034 § 1 i 2 k.p.). Pracodawca nie ma obowiązku zawarcia umowy, jeżeli nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 1034 § 3 k.p.).