VAT a opłata za pozostawienie pojazu na parkingu Parkuj i Jedź po upływie doby parkingowej

Jednostka samorządowa na podstawie statutu stanowiącego załącznik do uchwały rady stolicy wykonuje zadania w zakresie organizacji, zarządzania i nadzorowania lokalnego transportu zbiorowego. Uchwałą z czerwca 2011 r. w sprawie regulaminu parkingów działających w systemie „Parkuj i Jedź" określono zasady korzystania z nich. I tak, w przypadku naruszenia regulaminu, użytkownik zobowiązany jest do zapłaty kar umownych w wysokościach określonych w cenniku: 200 zł za zagubienie biletu parkingowego, 100 zł za pozostawienie pojazdu na parkingu po upływie doby parkingowej i tyle samo za pozostawienie auta poza miejscem wyznaczonym oraz za niezastosowanie się do poleceń obsługi. We wniosku o interpretację jednostka zapytała czy powyższe opłaty i kary podlegają VAT. Sama uważała, że wszystkie sankcyjne należności nie podlegają opodatkowaniu.

Czytaj także: Opłata za pozostawienie auta na parkingu P+R po upływie doby parkingowej a VAT

Fiskus potwierdził to stanowisko w zakresie opodatkowania opłaty za zgubienie biletu parkingowego, kary za pozostawienie pojazdu poza miejscem wyznaczonym oraz za niezastosowanie się do poleceń obsługi. Co do kary za pozostawienie auta na terenie parkingu po upływie doby parkingowej był jednak innego zdania. W jego ocenie, te pierwsze opłaty, mające charakter sankcyjny, nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług. Jednak płatności z tytułu pozostawienia samochodu poza dobą parkingową są należnościami wynikającymi wprost z łączącego strony umowy stosunku zobowiązaniowego. Zatem wpłatę określonej w regulaminie kwoty przez korzystającego z parkingu w systemie „Parkuj i jedź" należy traktować jako wynagrodzenie za świadczenie. Tym samym urzędnicy nie mieli wątpliwości, że karę za pozostawienie pojazdu na terenie parkingu po upływie doby parkingowej należy traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT.

Tego stanowiska nie potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Wskazał, że nie każde zaniechanie czynności lub znoszenie stanów może być uważane za świadczenie usług. Podlega ono opodatkowaniu jedynie w sytuacji, kiedy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może być uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi. Jego zdaniem w spornej sprawie nie ma podstaw do twierdzenia, że taka umowa została zawarta po wygaśnięciu umowy najmu parkingu z upływem doby parkingowej.

Inaczej na sprawę spojrzał jednak Naczelny Sąd Administracyjny. Zauważył, że sporne należności wadliwie nazwano „karami". Jego zdaniem nie mają one charakteru karnego, gdyż tego typu opłaty są należnościami za poszczególne sposoby (dozwolone bądź niedozwolone) korzystania z parkingu gminnego, jako obiektu użyteczności publicznej. NSA podkreślił, że opłata za pozostawienie pojazdu na terenie parkingu po upływie doby parkingowej jest w dalszym ciągu należnością za korzystanie z gminnego obiektu użyteczności publicznej, jakim jest parking. Ma jedynie formę pozaumowną, a więc poza stosunkiem najmu. Na potrzeby VAT oznacza to jednak, że opłata za pozostawienie pojazdu na terenie parkingu po upływie doby parkingowej jest należnością (wynagrodzeniem) za pozaumowny sposób korzystania z parkingu gminnego jako obiektu użyteczności publicznej.

Zdaniem sądu nie ma podstaw do twierdzenia, że pomiędzy opłatami za umowny i bezumowny sposób korzystania z parkingu zachodzi jakaś różnica co do ich ekwiwalentności za świadczoną usługę. W konsekwencji NSA uznał, że opłata za pozostawienie pojazdu na terenie zarządzanego przez samorządową jednostkę budżetową parkingu po upływie doby parkingowej jest wynagrodzeniem za opodatkowaną VAT usługę.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 czerwca 2018 r.

Sygnatura akt: I FSK 954/16

Paulina Bąk starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego BDO

Opodatkowaniu podlega co do zasady każde świadczenie – dostawa towaru lub świadczenie usług – na rzecz kontrahenta. Przy czym przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się podatnika, w tym także powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji. Jednak opodatkowaniu nie podlegają płatności niezwiązane z wykonywaniem opodatkowanych czynności. Do takich płatności należy zaliczyć kary umowne oraz odszkodowania. Zgodnie z art. 471 kodeksu cywilnego dłużnik jest zobowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonanego lub nienależytego wykonanego świadczenia. Dlatego kara umowna czy odszkodowanie nie stanowią wynagrodzenia z tytułu wykonania czynności polegającej opodatkowaniu, ale są rekompensatą uszczerbku majątkowego lub niedogodności. Organy podatkowe prezentują linię interpretacyjną, zgodnie z którą w przypadku korzystania z danej rzeczy lub nieruchomości za zgodą właściciela dochodzi do milczącego przedłużenia umowy najmu. Korzystanie w takiej sytuacji należy uznać za usługę najmu, która jest opodatkowana VAT na zasadach ogólnych (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 24 stycznia 2014 r., IPTPP4/443-746/13-5/ALN.

Analogicznie w analizowanym wyroku NSA stanął na stanowisku, że opłata za pozostawienie pojazdu na terenie parkingu po upływie doby parkingowej stanowi należność (wynagrodzenie) za pozaumowny sposób korzystania z parkingu gminnego jako obiektu użyteczności publicznej. Zdaniem sądu dochodzi tu do bezumownego korzystania przez parkującego pojazd z obiektu użyteczności publicznej, jakim jest parking, za ustaloną w regulaminie opłatą korzystania z tego parkingu w tej formie, stanowiącą ekwiwalent za świadczoną w ten sposób usługę przez zarządzającego obiektem. Do tożsamych wniosków doszedł również inny skład NSA w wyroku z 8 października 2013 r. (I OSK 1564/13).