- Spółka wynajmuje i wydzierżawia maszyny i urządzenia budowlane. Wydanie dzierżawcy przedmiotu najmu lub dzierżawy następuje m.in. pod warunkiem wpłaty przez niego kaucji pieniężnej. Kaucja jest prawnym zabezpieczeniem wierzytelności spółki wynikających z zawartej umowy najmu lub dzierżawy. Kaucja nie jest oprocentowana i podlega zwrotowi w kwocie nominalnej, po ustaniu umowy (w terminie 30 dni od dnia wezwania spółki do jej zwrotu). Czy taka kaucja nie podlega opodatkowaniu VAT? – pyta czytelniczka.

Czytaj także: Kaucja nie jest wynagrodzeniem za wykonanie umowy - wyrok SN

Podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika (zob. art. 29a ust. 1 ustawy o VAT).

Ustawa o VAT nie precyzuje pojęcia „kaucja". W znaczeniu językowym „kaucją" jest suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania.

W analizowanej sprawie wpłacona przez najemcę lub dzierżawcę kwota kaucji pieniężnej jest w istocie rzeczy zabezpieczeniem wykonania umowy (najem lub dzierżawa sprzętu budowlanego). Jest ona zwracana kontrahentowi. Kaucja taka nie jest obrotem w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT i nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w VAT.

Opłatę taką, jeśli zostaje zatrzymana przez spółkę na podstawie umowy z kontrahentem, należy traktować jako karę umowną. Nie będzie ona stanowić wynagrodzenia za świadczoną przez spółkę usługę, lecz będzie związana z nienależytym wykonaniem umowy przez dzierżawcę na rzecz spółki, co z kolei nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, i tym samym nie stanowi obrotu (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 grudnia 2017 r., 0112-KDIL2-1.4012.498.2017.1.MK).