Wartość początkowa środka trwałego (wartości niematerialnej i prawnej) stanowi podstawę do naliczania i dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W zależności od sposobu pozyskania składnika majątku (np. zakup, otrzymanie w formie darowizny lub aportu, wytworzenie we własnym zakresie) wartość początkowa środka trwałego będzie się różnie kształtować.

Cena nabycia

Większość środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podatnicy pozyskują w drodze odpłatnego nabycia. Głównie są to umowy kupna.

Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem art. 16g ust. 2-14 ustawy o CIT i art. 22g ust. 2 – ust. 18 ustawy o PIT , uważa się w razie odpłatnego nabycia cenę ich nabycia (art. 16g ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT i art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT).

Zgodnie z art. 16g ust. 3 ustawy o CIT i art. 22g ust. 3 ustawy o PIT, za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy:

• powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz • pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

Przykładowe wyliczenie

Wymienienie w art. 16g ust. 3 ustawy o CIT i art. 22g ust. 3 ustawy o PIT określonych rodzajów wydatków (ich tytułów) składających się na wartość początkową środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej nie ma charakteru wyczerpującego. Z tego względu mieszczą się tu również inne koszty, jeżeli związane są z zakupem środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej i zostały naliczone do dnia przekazania środka trwałego (wartości niematerialnej i prawnej) do używania. Pojęcia "koszty związane z zakupem" nie można odnosić jedynie do wydatków bezpośrednio związanych z czynnością cywilnoprawną, w wyniku której podatnik uzyskał własność rzeczy lub prawa zaliczonej następnie do środków trwałych lub wartości niematerialnej i prawnej. Przez "koszty związane z zakupem" należy rozumieć koszty związane z operacją zapoczątkowaną uzyskaniem tytułu własności rzeczy i zakończoną oddaniem tej rzeczy (prawa) do użytkowania.

Zmiana przeznaczenia

Za cenę nabycia (wartość początkową środka trwałego) uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną m.in. o koszty odsetek. Oznacza to, że w wartości początkowej mogą być uwzględniane także odsetki od kredytu bankowego, za który został nabyty przez podatnika środek trwały, np. samochód, naliczone do dnia oddania środka trwałego do używania. Chodzi tutaj jednak o sytuację, gdy środek trwały (np. samochód) jest nabywany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Zdarza się jednak, że zarówno auto, jak i zaciągnięty na jego zakup kredyt dotyczył majątku osobistego podatnika, który w dniu zakupu pojazdu nie prowadził jeszcze działalności gospodarczej, a dopiero po jakimś czasie został przedsiębiorcą i wprowadził auto do firmowego majątku. Ustalając w takim przypadku wartość początkową przedmiotowego pojazdu, podatnik nie może uwzględnić w niej zapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego na jego zakup, naliczonych (i zapłaconych) przed dniem oddania pojazdu do używania jako środka trwałego. Skutkowałoby to bowiem uwzględnieniem w kosztach uzyskania przychodów wydatków, które zostały poniesione w okresie, w którym przedmiotowy samochód wykorzystywany był wyłącznie na cele prywatne (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 9 czerwca 2010 r., IBPBI/1/415-321/10/ZK).

Autor jest doradcą podatkowym

Podstawa prawna:

art. 16g ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 2343 ze zm.)

art. 22g ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 200 ze zm.)