Zmiana, nazwana ulgą inwestycyjną, wprowadza w praktyce możliwość przyspieszonej amortyzacji środków trwałych nabywanych przez podatników PIT oraz CIT. Instrument ten ma zachęcić przedsiębiorców do inwestycji w postaci zakupu nowych maszyn i urządzeń, co w perspektywie czasu powinno wpłynąć na wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorców.

Co istotne, ulga nie jest objęta limitem pomocy de minimis, tym samym będą mogli z niej skorzystać również przedsiębiorcy, którzy, przykładowo, w ostatnich latach otrzymali dofinansowanie ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Należy pamiętać, że przepisy dotyczą wyłącznie nabycia fabrycznie nowych środków trwałych i nie znajdują zastosowania do zakupu samochodów.

Dla kogo ulga

Z ulgi mogą skorzystać podatnicy, którzy nabyli w roku podatkowym jeden środek trwały o wartości co najmniej 10 tys. zł lub kilka środków trwałych o łącznej wartości co najmniej 10 tys. zł, przy czy wartość pojedynczego środka trwałego musi przekraczać 3,5 tys. zł. Jeżeli podatnik poniósł wydatki na środki trwałe powyżej 100 tys. zł, to jednorazowemu odpisowi podlega kwota 100 tys. zł, natomiast pozostała część będzie amortyzowana w kolejnych latach podatkowych według zasad ogólnych.

Jednocześnie w sytuacji, w której podatnik nabył środek trwały o wartości powyżej 3,5 tys. i zaczął go amortyzować, a dopiero później uwzględnił ten środek trwały w limicie wydatków 10 tys. zł, nie jest zobowiązany do korekty kosztów podatkowych, natomiast jednorazowemu odpisowi podlega pozostała (niezamortyzowana) wartość.

Ulga dostępna jest dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności gospodarczej, przy czym w przypadku prowadzenia działalności przez spółkę niebędącą osobą prawną, limit 100 tys. zł należy odnosić łącznie do wszystkich wspólników.

Przykład

Przed zmianą podatnik, który kupił maszynę o wartości 150 tys. zł, dla której przewidziana jest stawka amortyzacji 20 proc., miał prawo do rozpoznania w kosztach podatkowych w danym roku podatkowym odpisu amortyzacyjnego w maksymalnej wysokości 30 tys. zł (maszyna podlega 5-letniej amortyzacji).

Według znowelizowanych przepisów, w roku podatkowym, w którym doszło do zakupu maszyny, podatnik ma prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków w maksymalnej wysokości 100 tys. zł (jednorazowy odpis), natomiast pozostała niezamortyzowana część (50 tys. zł) podlega zaliczeniu do kosztów na zasadach ogólnych. W praktyce, w roku podatkowym, w którym doszło do nabycia maszyny, podatnik zapłaci niższy podatek dochodowy.

Zaliczki w kosztach

Ponadto, nowelizacja wprowadziła – obok jednorazowego odpisu amortyzacyjnego – dodatkowe udogodnienie w postaci prawa do zaliczania do kosztów podatkowych wpłat (zaliczek) na poczet nowych środków trwałych (które spełniają warunki dla dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego), a których dostawa zostanie wykonana w kolejnych okresach sprawozdawczych (tj. miesiącu, kwartale lub roku podatkowym).

Rozpoznana w kosztach podatkowych wpłata pomniejsza wysokość jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. W przypadku braku dostawy, podatnik będzie zobowiązany do korekty kosztu podatkowego na zasadach ogólnych (tj. w bieżącym okresie rozliczeniowym).

Co istotne, jeżeli po dostawie środka trwałego podatnik nie zdecyduje się na dokonanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, to będzie zobowiązany do rozpoznania przychodu podatkowego w kwocie zaliczki rozpoznanej pierwotnie jako koszt podatkowy.

Nie wszyscy skorzystają

Wprowadzone zmiany należy ocenić pozytywnie, jednak w praktyce prawo do jednorazowego odpisu amortyzacyjnego ominie podatników, którzy nabyli środek trwały o wartości powyżej 3,5 tys. zł, ale poniżej progu 10 tys. zł.

Przykład

- Podatnik, który nabył komputer o wartości 3 tys. zł, jednorazowo zaliczy wydatek do kosztów podatkowych.

- Podatnik, który nabył komputer o wartości 11 tys. zł, dokona jednorazowego odpisu amortyzacyjnego.

- Podatnik, który nabędzie komputer o wartości 5 tys. zł, będzie zobowiązany do jego amortyzacji podatkowej (co do zasady przez kolejne 40 miesięcy).

Częściowe rozwiązanie tego problemu ma wprowadzić kolejna nowelizacja ustawy o PIT oraz CIT, na mocy której limit jednorazowego zaliczania do kosztów podatkowych wydatków na niskocenne składniki majątku ma być podwyższony do kwoty 5 tys. zł (z 3,5 tys. zł). Przepisy te prawdopodobnie wejdą w życie 1 stycznia 2018 r.

Omawiana nowelizacja z 12 sierpnia może wprowadzić trochę zamieszania w zakresie stosowania przepisów dotyczących amortyzacji środków trwałych. Aktualnie bowiem podatnik ma prawo do:

- jednorazowego rozpoznania w kosztach podatkowych wydatków na niskocenne składniki majątku (których wartość początkowa nie przekracza 3,5 tys. zł),

- skorzystania z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego stanowiącego pomoc de minimis dostępną dla małych podatników i podatników rozpoczynających działalność gospodarczą (do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości 50 tys. euro),

- skorzystania z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego niestanowiącego pomocy de minimis (do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości 100 tys. zł).

Ustawa przewiduje działanie nowych przepisów wstecz, co oznacza, że nowe zasady mają zastosowanie do środków trwałych nabytych lub zaliczek wpłaconych od 1 stycznia 2017 roku.

—Katarzyna Charchut, radca prawny, starsza konsultantka w Thedy and Partners

podstawa prawna: ustawa z 7 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2017 r., poz. 1448)