- Spółka (podatnik VAT) nabywa od firm zagranicznych usługi z tytułu których zobowiązana jest rozpoznać import usług. Obowiązek podatkowy z tytułu tych usług powstaje zawsze z chwilą ich wykonania, ponieważ spółka nie płaci żadnych zaliczek przed ich wykonaniem. Zazwyczaj faktury potwierdzające wykonanie tych usług wystawiane są po ich wykonaniu. Do przeliczenia podstawy opodatkowania importu usług wykazanej w walucie obcej (EUR, USD, GBP) spółka stosuje kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego (wykonania usługi). Ostatnio zdarzyło się jednak, że zagraniczny usługodawca wystawił fakturę dokumentującą nabywane przez nas usługi na kilka dni przed ich wykonaniem (zapłacimy za usługę po jej wykonaniu). Czy do przeliczenia podstawy opodatkowania importu tych usług spółka powinna zastosować kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego (wykonania usługi), czy poprzedzającego dzień wystawienia faktury przez zagranicznego usługodawcę?
Stosownie do art. 31a ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o VAT, gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są wyrażone w walucie obcej, przelicza się je na złote według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.
W przypadku spółki obowiązek podatkowy z tytułu importu usług powstaje zawsze z chwilą ich wykonania. Do przeliczenia podstawy opodatkowania importu usług wyrażonej w walucie obcej spółka prawidłowo zatem stosuje kursy średnie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego.
Przykład
Gdy usług została wykonana 20 stycznia 2017 r., potwierdzającą ją fakturę walutową należy przeliczyć z zastosowaniem kursu średniego z NBP z 19 stycznia 2017 r. Gdyby usługa została wykonana 23 stycznia 2017 r., to właściwy będzie kurs średni NPB z 20 stycznia 2017 r. (ostatni dzień roboczy przed wykonaniem usługi, 21 i 22 stycznia 2017 r. to odpowiednio sobota i niedziela).
Od zasady, że do przeliczania kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku ustawodawca przewidział wyjątek - art. 31a ust. 2 ustawy o VAT.
Mianowicie, gdy podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone na tej fakturze w walucie obcej, przelicza się je na złote według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.
Niewątpliwie art. 31a ust. 2 zdanie pierwsze ustawy o VAT znajdzie zastosowanie do wystawionych przed powstaniem obowiązku podatkowego faktur potwierdzających eksport usług lub krajowe dostawy towarów lub usług.
Jednak w świetle aktualnego stanowiska organów podatkowych art. 31a ust. 2 zdanie pierwsze ustawy o VAT nie znajdzie zastosowania do faktur wystawionych (przed powstaniem obowiązku podatkowego – wykonaniem usług nabywanych przez spółkę) przez zagranicznych usługodawców (interpretacja indywidualna ministra finansów z 4 grudnia 2013 r., PT8/033/324/1034/WCX/13/RD-125816; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 31 lipca 2014 r., IPPP3/443-444/14-2/SM; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 19 maja 2015 r., IPPP3/4512-230/15-2/MC).
Przykład
Jeżeli usługa została wykonana 20 stycznia 2017 r., a zagraniczny usługodawca wystawił fakturę już 12 stycznia 2017 r., to do przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej należy zastosować kurs średni z 19 stycznia 2017 r. (tj. poprzedzający wykonanie usług), a nie z 11 stycznia 2017 r. (tj. poprzedzający wystawienie faktury).
Uwaga! Podatnicy mają możliwość przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej posługując się kursem wymiany publikowanym przez Europejski Bank Centralny (zob. art. 31a ust. 1 zdanie drugie i ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT). W praktyce kurs EBC nie cieszy się zainteresowaniem i podatnicy powszechnie stosują do przeliczania tych kwot kurs średni NBP.
—Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy
