Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 lipca 2016 r. (I GSK 1780/14).

Spółka prowadzi działalność z zakresu wytwarzania, dystrybucji oraz obrotu energią cieplną. Jest zakładem energochłonnym w rozumieniu art. 31b ust. 10 ustawy o podatku akcyzowym. Dodatkowo, jest objęta obowiązkiem nabycia oraz umarzania świadectw efektywności energetycznej, czyli tzw. białych certyfikatów, na podstawie art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o efektywności energetycznej. Spółka zamierza korzystać ze zwolnienia wyrobów gazowych z podatku akcyzowego, określonego w art. 31b ust. 1 pkt 5 ustawy akcyzowej. W związku z tym zapytała czy w tej sytuacji będzie uprawniona do korzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 31b ust. 1 pkt 5 ustawy akcyzowej. Sama uważała a, że uczestnictwo w systemie certyfikatów spełnia przesłankę wdrożenia systemu prowadzącego do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub podwyższenia efektywności energetycznej, wynikającą z art. 31b ust. 1 pkt 5 ustawy akcyzowej, w związku z czym będzie podlegać zwolnieniu z podatku.

Organ podatkowy w interpretacji (ITPP3/443-551/13/JK) nie podzielił stanowiska spółki. Jego zdaniem obrót świadectwami nie spełnia przesłanek wynikających z art. 31b ust. 1 pkt 5 ustawy akcyzowej, ponieważ nie jest dowodem wprowadzenia w życie systemu, który ma na celu ochronę środowiska lub podwyższenie efektywności energetycznej. WSA podzielił w pełni stanowisko organu.

NSA oddalił skargę spółki. W uzasadnieniu podkreślił, że samo podleganie obowiązkowi nabycia i umorzenia świadectw efektywności energetycznej nie uprawnia spółki do korzystania ze zwolnienia z podatku akcyzowego. Warunkiem korzystania ze zwolnienia jest wprowadzenie w życie systemu prowadzącego do osiągania celów związanych z ochroną środowiska lub podwyższeniem efektywności energetycznej. Obrót certyfikatami nie jest wystarczający do uznania, że przesłanki te zostały spełnione.

—Aleksandra Napiórkowska, współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Tomasz Kolarczyk, aplikant radcowski, starszy konsultant w Zespole podatku akcyzowego Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

W przypadku zwolnienia z akcyzy wyrobów gazowych zużywanych przez zakład energochłonny na cele opałowe, konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

- uznanie danego podmiotu za zakład energochłonny (czyli za podmiot, u którego tzw. współczynnik energochłonności, czyli stosunek kosztów nabytych wyrobów gazowych do wartości produkcji sprzedanej, kształtuje się na wymaganym poziomie);

- wdrożenie w ww. zakładzie energochłonnym systemu prowadzącego do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub podwyższenia efektywności energetycznej.

Omawiany wyrok NSA dotyczył sytuacji, która miała miejsce w stanie prawnym sprzed 1 stycznia 2016 r., kiedy ustawa akcyzowa nie wskazywała jakie systemy dotyczące ochrony środowiska lub efektywności energetycznej umożliwiają stosowanie zwolnienia z akcyzy dla wyrobów gazowych.

Z komentowanego wyroku wynika, że za spełnienie warunku wdrożenia odpowiedniego systemu nie można uznać „biernego" udziału danego podmiotu w systemie białych certyfikatów (rozumianego jako obowiązek nabycia takich certyfikatów i ich umarzania, a nie ich uzyskiwania jako potwierdzenie wdrożenia stosownych systemów w danym przedsiębiorstwie). Zdaniem NSA, omawiane zwolnienie wprowadzono bowiem z myślą o podmiotach, które w ramach swojej działalności wdrożyły system związany z ochroną środowiska lub poprawą efektywności energetycznej, a nie o podmiotach, które w sposób pośredni, przez zobowiązanie ich do nabywania białych certyfikatów, wspierają poprawę efektywności energetycznej gospodarki jako całości.

Wydaje się, że konkluzje niniejszego wyroku mogą być również istotne z punktu widzenia interpretacji obecnych przepisów akcyzowych. Od 1 stycznia 2016 r. do ustawy akcyzowej został dodany nowy art. 31c, zawierający zamknięty katalog systemów dotyczących ochrony środowiska oraz efektywności energetycznej. W przepisie tym wskazano, że za system umożliwiający skorzystanie ze zwolnienia uznaje się m.in. uzyskiwanie i umarzanie świadectw efektywności energetycznej, o których mowa w ustawie o efektywności energetycznej (patrz art. 31c pkt 3 ustawy akcyzowej).

Jeśli się przeanalizuje brzmienie art. 31c pkt 3 ustawy akcyzowej, w szczególności położenie nacisku na konieczność uzyskania (a nie nabycia) i umorzenia białych certyfikatów, to w świetle analizowanego wyroku możliwe jest, że również w obecnym stanie prawnym podmiotom, które nie otrzymują białych certyfikatów jako gratyfikacji za podjęte działania mające na celu polepszenie efektywności energetycznej, a jedynie uczestniczą w systemie białych certyfikatów w sposób „bierny", także będzie odmawiane prawo do korzystania ze zwolnienia z akcyzy dla nabywanego gazu na podstawie art. 31b ust. 1 pkt 5 ustawy akcyzowej.