Artykuł 111 ust. 1 ustawy o VAT nakłada na podatników zajmujących się tzw. sprzedażą detaliczną obowiązek ewidencjonowania obrotu z tytułu sprzedaży i kwot VAT przy zastosowaniu kas rejestrujących (fiskalnych). Sprzedaż detaliczna to sprzedaż na rzecz osób prywatnych, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Obowiązek posiadania kas fiskalnych dotyczy sprzedaży detalicznej zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i online przez sklepy internetowe i portale aukcyjne (np. Allegro, e-bay, Etsy).
Rejestrując obrót przy użyciu kasy fiskalnej podatnicy muszą wydrukować i wydać nabywcy oryginał paragonu fiskalnego z każdej transakcji sprzedaży detalicznej. Z obowiązku wystawienia takiego paragonu nie zwalnia wystawienie faktury sprzedażowej.
Możliwe są zwolnienia
Wyjątki od zasady posiadania kasy fiskalnej i wystawiania paragonów wprowadza rozporządzenie ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (dalej: rozporządzenie). Sprzedaży online mogą dotyczyć zwłaszcza dwa zwolnienia:
- pierwsze, ze względu na wysokość obrotu oraz
- drugie – dotyczące sprzedaży wysyłkowej ze względu na sposób płatności.
Oba opisane zwolnienia z nakazu ewidencjonowania obrotu przy użyciu kas fiskalnych obowiązują nie dłużej niż do 31 grudnia 2016 r. Dotychczas ustawodawca przedłużał jednak z końcem roku istnienie wskazanych zwolnień o kolejny rok.
Do 20 tys. obrotu
Rozporządzenie w § 3 przewiduje, że zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy użyciu kasy fiskalnej podatników, u których obrót zrealizowany ze sprzedaży detalicznej nie przekroczył kwoty 20 tys. w danym roku podatkowym. Zwolnienie to ma charakter uniwersalny, gdyż dotyczy wszystkich podatników, za wyjątkiem tych, co do których przepisy przewidują bezwzględny obowiązek rejestrowania sprzedaży poprzez wystawianie paragonów fiskalnych. W praktyce zwolnienie to jest jednak rzadko stosowane z uwagi na to, że limit obrotu jest bardzo niski.
Dostawa niektórych towarów została wyłączona z prawa do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania bez względu na wysokość obrotów. Towary te zostały wymienione w § 4 rozporządzenia i jest to m.in. sprzęt elektroniczny, nośniki danych cyfrowych i analogowych, sprzęt radiowy telewizyjny, fotograficzny, silniki spalinowe i części do nich, wyroby tytoniowe, perfumy i wody toaletowe etc.
Sprzedaż wysyłkowa
Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia, z obowiązku ewidencjonowania przy użyciu kasy fiskalnej zwolnione są czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia. W pozycji 37 załącznika jako jedną z takich szczególnych czynności wskazano dostawę towarów w systemie wysyłkowym na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych (osób prywatnych), jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła. Analogiczne zwolnienie w pozycji 38 załącznika do rozporządzenia, dotyczy świadczenia usług na rzecz osób prywatnych.
Podobnie jak zwolnienie ze względu na wysokość obrotu, także to nie ma zastosowania do dostawy towarów wymienionych w § 4 rozporządzenia.
Dostawy towarów w systemie wysyłkowym dokonują głównie sklepy internetowe oraz podmioty sprzedające towary za pośrednictwem portali aukcyjnych. Aby mogły one skorzystać z tego zwolnienia, muszą łącznie zostać spełnione następujące warunki:
- sprzedawany towar jest wysyłany do nabywcy pocztą lub kurierem,
- zapłata za wysyłany towar jest w całości dokonana za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek sprzedającego w banku lub SKOK-u, którego sprzedawca jest członkiem,
- z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę (przelewu lub przekazu pocztowego) jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji dotyczyła (wiadomo kto, ile i za co zapłacił) i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres),
- przedmiotem sprzedaży nie są towary wymienione w § 4 rozporządzenia.
Jeżeli zapłata za zakupiony towar regulowana jest przez nabywcę bezpośrednio przelewem z jego rachunku na rachunek sprzedającego, to podatnik spełnia warunek co do formy płatności uprawniający do skorzystanie ze zwolnienia z § 2 ust. 1 w zw. z poz. 37 załącznika do rozporządzenia.
Wątpliwości co do tego czy zwolnienia mają zastosowanie, pojawiają się w sytuacji, gdy sprzedający otrzymuje całą zapłatę na swój rachunek, ale płatność jest dokonywana przez system obsługi płatności elektronicznej za pośrednictwem tzw. operatorów (pośredników) płatności oraz kiedy zapłata następuje kartą płatniczą.
Płatności online przez pośrednika
Zapłata w ramach systemu płatniczego online za pośrednictwem operatorów płatności elektronicznej np. DotPay, Przelewy24, PayPal, PayU, eCard, Transferu etc. są ściśle związane z handlem internetowym. W ramach tej formy płatności kwota zapłaty trafia w pierwszej kolejności na konto pośrednika płatności, a następnie jest automatycznie przypisywana do portfela sprzedawcy. Przetransferowane środki pieniężne są przekazywane na konto sprzedającego w późniejszym terminie –po kilku godzinach, następnego dnia roboczego bądź zbiorczo raz w tygodniu lub raz w miesiącu, w zależności od ustaleń z operatorem płatności. Zapłata i obsługa takich transakcji następuje więc w całości za pośrednictwem banku oraz pośrednika obsługującego płatność w systemie płatności elektronicznej. Systemy obsługi płatności online pozwalają także na pełną weryfikację osoby, która przekazuje płatność.
Zgodnie z aktualnym stanowiskiem organów podatkowych, płatność przez system płatniczy online spełnia przesłankę do uznania jej za przeprowadzoną za pośrednictwem banku lub SKOK-u na rachunek sprzedającego. Taka forma płatności uprawnia więc do zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 w zw. z poz. 37 załącznika do rozporządzenia. (por. interpretacje Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lipca 2015 r., IPPP2/4512-321/15-5/RR; z 19 maja 2015 r., IPPP2/4512-128/15-6/RR i z 26 lutego 2015 r., IPPP2/443-1242/14-2/RR, a także interpretacje Izby Skarbowej w Katowicach z 4 września 2015 r., IBPP3/4512-492/15/AZ i z 3 listopada 2014 r., IBPP3/443-862/14/MN oraz interpretację Izby Skarbowej w Poznaniu z 29 marca 2013 r., ILPP2/443-60/13-4/SJ).
Żeby korzystać z tego zwolnienia sprzedawca powinien dysponować dowodami dokumentującymi zapłatę – wyciągami z konta lub raportami od pośrednika płatności, zawierającymi dokładny opis poszczególnych transakcji w sposób pozwalający na powiązanie poszczególnych płatności z konkretnym zamówieniem. Płatności wynikające z wyciągów lub raportów powinny być zestawione i powiązane z konkretnymi zamówieniami na towary przez określonych kontrahentów, których dana płatność dotyczyła w prowadzonej przez sprzedającego ewidencji. Taka ewidencja transakcji może mieć formę zestawienia w arkuszu kalkulacyjnym Excel lub w World.
Przesyłka za pobraniem
Podobne jest podejście fiskusa w przypadku przesyłki za pobraniem, kiedy nabywcy płacą za zamówiony towar kurierowi przy odbiorze przesyłki, a zapłacona kwota zostaje przekazana na rachunek podatnika za pośrednictwem poczty polskiej lub firmy kurierskiej. Tutaj pośrednikiem płatności jest poczta lub firma kurierska, która przyjmuje pieniądze w gotówce lub kartą płatniczą, a następnie wpłaca na konto sprzedającego zbiorczą kwotę za wszystkie dostarczone towary. Również w tym przypadku, aby skorzystać ze zwolnienia, podatnik powinien odpowiednio udokumentować płatności, np. przez wskazanie w opisie przelewu numerów przesyłek lub listów przewozowych, których dotyczy płatność. Na ich podstawie prowadzona jest ewidencja, z której jednoznacznie wynika jakiej konkretnie transakcji dotyczyła zapłata. Do każdej transakcji przypisywane są następnie płatności. Takie stanowisko zajęła m.in. Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 21 stycznia 2014 r. (ILPP2/443-994/13-5/MN). Uznała, że sprzedaż wysyłkowa towarów za pobraniem, za którą zapłata w całości dokonywana jest na konto bankowe firmy kurierskiej jako pośrednika, a następnie przelewana na konto bankowe sprzedającego, korzysta ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej, jeżeli z ewidencji i dowodów dokumentujących te transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji dotyczyła zapłata. Podobnie uznała Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 14 lutego 2013 r. (IPPP2/443-1212/12-3/RR).
Karta płatnicza z wątpliwościami
Aktualne stanowisko fiskusa jest natomiast niekorzystne w przypadku płatności bezpośrednio na konto sprzedającego przez nabywcę przy użyciu karty płatniczej. W większości ostatnio wydanych interpretacji przepisów podatkowych organy podatkowe uznają, że taką formę płatności należy traktować jak zapłatę gotówką. Tym samym sprzedawca nie może korzystać ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej, na podstawie § 2 ust. 1 w zw. z poz. 37 załącznika do rozporządzenia, ponieważ nie jest spełniony warunek formy zapłaty. Przykładowo tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lipca 2015 r. (IPPP2/4512-321/15-5/RR) oraz Izby Skarbowej w Poznaniu z 8 maja 2015 r. (ILPP2/4512-1-103/15-2/JK) i z 13 czerwca 2014 r. (ILPP2/443-294/14-2/SJ).
podstawa prawna: ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 710 ze zm.)
podstawa prawna: rozporządzenie ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (DzU 2014 r. poz. 1544 ze zm.)
podstawa prawna: ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 873 ze zm.)
masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpodatki@rp.pl
Marta Kasztelan, doradca podatkowy, partner w Sowiński i Partnerzy Kancelaria Radców Prawnych i Doradcy Podatkowego sp. p., ekspert Izby Gospodarki Elektronicznej
Brak kasy przy płatnościach kartą oznacza ryzyko sporu z fiskusem
Podejście organów podatkowych, zgodnie z którym płatność kartą płatniczą należy traktować jak zapłatę gotówką, jest nieprawidłowe i całkowicie sprzeczne z przepisami ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.
Zgodnie z definicją karty płatniczej zawartą w art. 2 pkt 15a tej ustawy, uprawnia ona nie tylko do wypłaty gotówki, ale umożliwia złożenie zlecenia płatniczego za pośrednictwem agenta rozliczeniowego lub akceptanta, tj. odbiorcę innego niż konsument, na rzecz którego agent rozliczeniowy świadczy usługę płatniczą, akceptowaną przez akceptanta w celu otrzymania przez niego należnych mu środków. Przy użyciu karty płatniczej wykonywane są także transfery środków pieniężnych na rachunek płatniczy u dostawcy użytkownika lub u innego dostawcy (art. 3 ust. 1 pkt 2 lit. b ww. ustawy).
Przy płatności kartą płatniczą kwota zapłaty zostaje zatem przetransferowana z rachunku właściciela karty (nabywcy) na rachunek odbiorcy płatności (sprzedającego), a płatność jest dokonywana za pośrednictwem podmiotu zajmującego się obsługą kart płatniczych – tzw. agenta rozliczeniowego. Sprzedawca otrzymuje zatem w całości zapłatę za transakcję za pośrednictwem banku na swoje konto.
Dlatego niektóre organy podatkowe zajmowały korzystne dla podatników stanowisko uznając, że skoro sprzedający otrzyma zapłatę na swoje na konto bankowe, to płatność kartą płatniczą spełnia przesłankę do uznania jej za dokonaną za pośrednictwem banku (por. interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 19 maja 2015 r., IPPP2/4512-128/15-6/RR). Podobnie Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 25 czerwca 2014 r. (IPPP2/443-271/14-4/RR) potwierdziła, że podatnik ma prawo do korzystania ze zwolnienia z ewidencjonowania obrotu przy pomocy kasy fiskalnej w przypadku płatności z tytułu sprzedaży detalicznej za pośrednictwem karty kredytowej. Oczywiście musi przy tym posiadać dowody dokumentujące płatności kartą oraz prowadzić własną ewidencję, z której jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji dotyczyła zapłata.
Dopóki sądy administracyjne lub minister finansów w ogólnej interpretacji przepisów podatkowych nie potwierdzą prawa do zastosowania zwolnienia w przypadku zapłaty kartą płatniczą, podatnicy prowadzący sklepy internetowe muszą liczyć się z ryzykiem zakwestionowania zwolnienia z posiadania kasy fiskalnej przy takiej formie płatności.