Dobra wiadomość dla branży budowlanej, w której standardem są kaucje gwarancyjne. W piątek Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął na jej korzyść spór o prawo do kosztów przy stratach związanych z brakiem zwrotu takiego zabezpieczenia.

Kanwą sporu były interpretacje PIT i CIT. Problem był podobny.

Chodziło o kaucje gwarancyjne standardowo stosowane w branży budowlanej. Z wnioskami wystąpiły firmy – jedna opodatkowana PIT, druga CIT.

Z opisu wynikało, że w obu przypadkach zgodnie z zawartymi umowami na wykonanie usług budowlanych kaucje zostały potrącone z należnego im wynagrodzenia, zaliczonego w poprzednich latach do przychodu podlegającego opodatkowaniu. Miały podlegać zwrotowi w terminie trzech lat od dnia wykonania usługi. Pech chciał, że wielu kontrahentów, którzy je „pobrali", upadło. Przedsiębiorcy co prawda zgłosili swoje wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, jednak marnie ocenili szanse na odzyskanie pieniędzy. Zapytali, czy straty z tytułu niezwróconych przez upadłego kaucji gwarancyjnych, które zostaną zgłoszone w postępowaniu upadłościowym i za wierzytelności należne, będą kosztem w PIT i CIT.

Fiskus odpowiedział, że nie. Tłumaczył, że nie każda strata może być kosztem. Kaucje gwarancyjne nie były wpłacane, ale potrącane z należnego wynagrodzenia. Ponadto podlegały zwrotowi. Stwierdził, że analizowanej sytuacji można mówić o stracie ekonomicznej. To stanowisko zaakceptował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy.

Rację skarżącym przyznał dopiero NSA. Stwierdził, że strata nieobjęta wyłączeniem z kosztów podatkowych może być zaliczona do tej kategorii, gdy okoliczności jej powstania wynikają ze zdarzenia losowego, a nie z winy podatnika.

NSA odwołał się do uchwały dopuszczającej rozliczenie w koszty straty z niezamortyzowanej inwestycji w obcym środku trwałym (II FPS 2/12). Zdaniem sądu strata miała przebieg podobny do tej, której dotyczy uchwała.

Jak podkreślał sędzia NSA Jerzy Płusa, nie można zarzucić, że skarżący nie działali z należytą starannością. Ich działania były racjonalne gospodarczo.

NSA zwracał uwagę, że kaucje gwarancyjne w branży budowlanej to standard. Poza tym, gdyby skarżący nie zaakceptowali tego zapisu umowy, musieliby wykupić polisę, która byłaby kosztem. Dlatego uznał, że mogła być nim także sporna strata.

Wyroki są prawomocne.

sygnatura akt: II FSK 879-880/14