Wskazane w pytaniu usługi opodatkowane są VAT na zasadach ogólnych. W przypadku takich usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi (zakładając, że wcześniej nie otrzymano całości lub części zapłaty). Usługodawca musi zatem dokonać określenia momentu, w którym daną usługę uważa się za wykonaną. Czasami może to być wątpliwe, stąd często przyjmuje się rozwiązanie praktyczne wiążące wykonanie usługi z podpisaniem protokołu odbioru prac.

Takie rozwiązanie bywa jednak kwestionowane przez władze skarbowe. Spory w tym zakresie doprowadziły do wydania wyroku TSUE z 2 maja 2019 r. w polskiej sprawie C-224/18 (Budimex S.A. przeciwko Ministrowi Finansów). Trybunał stwierdził, że formalny odbiór usługi protokołem może być uznany za dzień wykonania usługi jeżeli formalność odbioru została ustalona w umowie, jest to zgodne z praktyką w danej branży a podpisanie protokołu ustala ostateczną wysokość wynagrodzenia. Ostatnie z przesłanek oznacza, że nie jest możliwe określenie wynagrodzenia przed dokonaniem odbioru usług. To zaś będzie miało miejsce wówczas, gdy umowa przewiduje prawo zamawiającego do zweryfikowania zgodności wykonanych prac, zanim zostaną one zaakceptowane i obowiązek usługodawcy polegający na dokonaniu koniecznych zmian, by rezultat rzeczywiście odpowiadał temu, co rzeczywiście zostało uzgodnione.

Organy podatkowe przyjmują czasem stanowisko, że przywołany wyrok TSUE ma zastosowanie jednie w branży budowlanej. Na tej podstawie kwestionują ustalenie daty wykonania usługi na dzień podpisania protokołu np. w przypadku usług IT. Takie podejście nie wydaje się jednak prawidłowe. W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że wyrok TSUE ma uniwersalny charakter i nie dotyczy wyłącznie usług budowlanych - jego tezy dotyczą w zasadzie wszystkich usług, które są odbierane w formalny sposób, zgodnie z warunkami umowy. Wyroki potwierdzają zasadność wyznaczania daty wykonania usługi protokołem odbioru prac m.in. w branży IT (np. wyrok WSA w Warszawie z 18 kwietnia 2023 r., III SA/Wa 2823/22).

Mając to na względzie, wydaje się, że o ile spełnione są warunki wskazane przez TSUE, prawidłowe będzie przyjęcie, że datą wykonania usługi, a tym samym datę powstania obowiązku podatkowego VAT należy wyznaczyć zgodnie z podpisaniem protokołu odbioru. Niestety ciągle należy się liczyć z możliwością sporu z władzami podatkowymi w tej kwestii.

Szymon Karpiński Doradca podatkowy, Partner w Sendero Tax & Legal Kancelaria jest zrzeszona w sieci Kancelarie RP działającej pod patronatem dziennika „Rzeczpospolita”.