Już od stycznia 2016 roku płatnicy PIT będą wypełniali nowy formularz podatkowy PIT-11. Pojawiło się w nim kilka nowych pól, które płatnik będzie zobowiązany wypełnić.

Zmiana wynika z konieczności zebrania informacji o dochodach osób będących polskimi nierezydentami, do czego Polska została zobowiązana na podstawie dyrektywy Rady 2011/16/UE z 15 lutego 2011 r. Zgodnie z jej postanowieniami informacje o dochodach nierezydentów podlegają automatycznej wymianie pomiędzy administracjami podatkowymi krajów UE. Dodatkowo polski ustawodawca uzasadnia dodanie kolejnych pól w formularzu chęcią ograniczenia liczby papierowych dokumentów, jakie wpływają do urzędów skarbowych. Jak się jednak okazuje, wprowadzone zmiany mogą jednak powodować pewne wątpliwości interpretacyjne, a co za tym idzie, dodatkowe obowiązki dla płatników związane z prawidłowym wypełnianiem informacji PIT-11. Paradoksalnie liczba dokumentów przesyłanych do urzędów skarbowych może być większa niż obecnie.

Jak jest teraz...

Aktualnie w przypadku, gdy podatnik jest traktowany jako nierezydent podatkowy w Polsce, płatnik, co do zasady, jest zobowiązany do wpisania zagranicznego adresu zamieszkania tej osoby oraz przesłania formularza PIT-11 do urzędu skarbowego właściwego dla nierezydentów. W praktyce, nawet w przypadku, gdy spółka zatrudnia cudzoziemca, rzadko weryfikuje status rezydencji podatkowej takiej osoby, wpisując w PIT-11 polski adres zamieszkania. Dzieje się tak tym bardziej w przypadku Polaków delegowanych do pracy za granicą lub wysyłanych w zagraniczne podróże służbowe. Płatnik poprzestaje obecnie na wpisaniu w informacji PIT-11 polskiego adresu zamieszkania danej osoby.

...i co się zmieni

Od stycznia 2016 roku płatnik będzie wypełniał dodatkowe pole, w którym ma wskazać, czy podatnik, którego dotyczy formularz, ma tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce (tj. czy jest rezydentem podatkowym w Polsce i w efekcie powinien w Polsce opodatkować swoje światowe dochody) czy ma tzw. ograniczony obowiązek podatkowy w Polsce (co oznacza, że jako polski nierezydent podatkowy opodatkowuje w Polsce jedynie dochody uzyskane ze źródeł położonych w Polsce). W rezultacie na płatniku będzie spoczywał obowiązek zweryfikowania statusu rezydencji podatkowej pracownika. Wiąże się to z koniecznością uzyskania informacji, w którym kraju pracownik posiada centrum interesów osobistych i gospodarczych, ile dni przebywa na terytorium Polski i czy nie jest uznany za rezydenta podatkowego kraju innego niż Polska. Dodatkowo w przypadku konfliktu rezydencji podatkowej niezbędna będzie analiza właściwych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Po zmianach oprócz adresu zamieszkania podatnika za granicą płatnik będzie zobowiązany podać w PIT-11 zagraniczny numer identyfikacyjny podatnika uzyskany w państwie rezydencji lub, jeśli takiego numeru nie uzyskał, numer dokumentu stwierdzający tożsamość podatnika, co ważne, wydany w państwie jego rezydencji.

Kłopotliwe szczególne przypadki

O wiele więcej problemów pojawi się, gdy dana osoba będzie miała „łamaną" rezydencję podatkową, tj. gdy przez część danego roku podatkowego będzie uznawana za rezydenta podatkowego w Polsce, a przez część, wskutek przeniesienia swojego centrum interesów życiowych do innego kraju, stanie się w Polsce nierezydentem podatkowym. Taka sytuacja może dotyczyć zarówno cudzoziemców przyjeżdżających do Polski, jak również Polaków oddelegowanych do pracy za granicą lub będących w podróży służbowej za granicą. W tym szczególnym przypadku ustawodawca, niestety, nie sprecyzował, jak należy wypełnić nowe pola informacji PIT-11. Problem jest o tyle istotny, że określenie zakresu obowiązku podatkowego w Polsce determinuje również, do którego urzędu skarbowego należy złożyć informację PIT-11.

—Sylwia Bachmat jest starszą konsultantką w dziale prawnopodatkowym PwC

Zdaniem autorki

Jolanta Grochal, konsultantka w dziale prawnopodatkowym PwC

Warto już zacząć gromadzić dane pracowników

Wydaje się, że lista nowych obowiązków płatników jest krótka, a do intensywnego sezonu składania informacji PIT-11 pozostało jeszcze dużo czasu. Wygląda jednak na to, że płatnicy już teraz powinni rozpocząć analizę sytuacji podatkowej swoich pracowników oraz zbieranie wymaganych informacji. O ile zgromadzenie takich danych jak zagraniczny adres zamieszkania czy zagraniczny numer identyfikacyjny wydaje się dość łatwym zadaniem, o tyle zebranie informacji wymaganych do weryfikacji statusu rezydencji podatkowej pracownika oraz sama ich analiza mogą sprawiać płatnikom pewne problemy. Ponieważ płatnik będzie zobowiązany do weryfikacji powiązań osobistych i ekonomicznych pracownika z danym krajem, zakres zebranych informacji będzie dość szeroki. Może się to wiązać z oporem pracownika przed ujawnianiem pracodawcy swojej sytuacji rodzinnej i materialnej.

Płatnik powinien również posiadać informację na temat długości pobytu swojego pracownika w Polsce oraz w innych krajach w celu ustalenia, czy jego pobyt w Polsce przekroczy 183 dni w roku podatkowym. Dodatkowo wynik przeprowadzonej analizy w zakresie rezydencji podatkowej powinien być skonfrontowany ze statusem rezydencji podatkowej pracownika w innym niż Polska kraju. Dopiero wówczas płatnik będzie mieć pewność, jakie dane powinien wpisać w informacji PIT-11.